Vẫn còn quá sớm để khẳng định cuộc tổng tuyển cử dân chủ có diễn ra đúng vào tháng 11-2018 như Thủ tướng Prayuth Chan-ocha đã cam kết hay không. Tuy nhiên, các tiến trình chuẩn bị đã rục rịch xuất hiện, trong đó nhiều khả năng sẽ có một đảng mới do quân đội hậu thuẫn xuất hiện.

Cởi trói

Ngày 19-12, ông Prayuth cho biết sẽ sử dụng điều 44 trong Hiến pháp Thái Lan, một mệnh lệnh đặc biệt đem lại quyền lực rất lớn cho quân đội, để giải quyết thế bế tắc trong chính trường hiện tại của Thái Lan.

Theo Luật về các đảng chính trị Thái Lan, vốn đã có hiệu lực kể từ ngày 8-10, các đảng chính trị có tối đa 180 ngày để chuẩn bị cho bầu cử. Trong đó, trong vòng 90 ngày đầu, tức là trước tháng 1-2018, các đảng phải báo cáo số lượng và tên các đảng viên với Ủy ban đăng ký bầu cử. Bất kỳ hành vi gian lận nào cũng sẽ bị trừng trị nghiêm khắc.

Sau 180 ngày, đến ngày 5-4-2018, các đảng muốn tham gia tranh cử phải có ít nhất 500 thành viên, danh sách đóng phí sinh hoạt của các đảng viên, quỹ hoạt động của mỗi đảng không ít hơn 1 tỉ baht. Lãnh đạo và ban điều hành các đảng phải được thành lập, có quy chế hoạt động và cương lĩnh rõ ràng, thành lập các chi bộ và công tác chuẩn bị bầu cử sơ bộ trong nội bộ đảng.

Tuy nhiên, sau cuộc binh biến năm 2014 dẫn tới sự quay lưng của nhiều nước phương Tây, các đảng ở Thái Lan bị cấm hoạt động chính trị. Tức là các đảng này vẫn tồn tại nhưng bị cấm các hoạt động tụ họp chính trị từ 5 người trở lên, theo báo The Nation của Thái Lan.

Việc Hội đồng gìn giữ trật tự quốc gia Thái Lan (NCPO), cơ quan lập pháp tối cao của nước này kể từ năm 2014 đến nay, vẫn duy trì lệnh cấm đã khiến các chính trị gia lên tiếng chỉ trích, làm ảnh hưởng đến công tác chuẩn bị của những đảng này. Cả NCPO lẫn ông Prayuth thấy rõ những bất mãn này. Tuy nhiên, nếu sửa đổi Luật về các đảng chính trị thông qua NCPO sẽ rất mất thời gian và ảnh hưởng đến thời gian tổng tuyển cử. Do đó, sau cuộc họp với NCPO ngày 19-12, ông Prayuth tuyên bố sẽ sử dụng điều 44 để gia hạn thời hạn chót cho các đảng đăng ký bầu cử.

Chờ người mới

Cũng sau cuộc họp ngày 19-12, NCPO đã bật đèn xanh cho việc thành lập các đảng chính trị mới tham gia cuộc bầu cử sắp tới. NCPO khẳng định cuộc tổng tuyển cử vẫn sẽ diễn ra đúng vào thời điểm tháng 11-2018.

Những người sáng lập hoặc các nhóm có mong muốn thành lập các đảng mới được NCPO cho phép tìm kiếm thành viên, thu phí sinh hoạt và tổ chức đại hội để bầu ra người đứng đầu, ban lãnh đạo cốt cán. Tuy nhiên, trong thời gian này, các đảng nhóm sẽ không thể đăng ký với Uỷ ban đăng ký bầu cử với tư cách là đảng mới thành lập. Trong khi đó, lệnh cấm hoạt động chính trị vẫn sẽ được duy trì với các đảng hiện hữu trong thời gian chờ các đảng mới được thành lập, theo báo Bangkok Post.

Ông Sansern Kaewkamnerd, người phát ngôn Chính phủ Thái Lan, cho biết 69 đảng chính trị hiện hữu của Thái Lan sẽ không được phép tổ chức đại hội, nhưng được phép xem xét và duy trì liên lạc, công việc với các thành viên thông qua thư điện tử.