Những nhà tù ‘kỳ quái’

Với tiêu chí tập trung vào “phục hồi nhân phẩm” hơn là trừng phạt, nhiều nước châu Âu hiện áp dụng chính sách nhà tù hết sức cởi mở.

Một phòng giam tại nhà tù Skien, nơi Breivik đang thụ án Reuters

Một toà án ở Na Uy ngày 20.4 đã xử thắng cho Anders Breivik, kẻ gây ra vụ đánh bom và xả súng làm chết 77 người tại thủ đô Oslo năm 2011. Theo tờ The Guardian, Breivik hồi tháng trước đã đâm đơn kiện chính quyền “vi phạm Công ước nhân quyền châu Âu” khi cho rằng anh ta bị giam giữ biệt lập hoặc bị còng tay trong lúc di chuyển giữa các buồng giam. Tuy nhiên, thực tế cho thấy điều kiện sống trong nhà tù của Breivik, vốn bị toà án phán quyết là “vô nhân đạo”, thuộc hàng tiện nghi so với hầu hết các ký túc xá tại Mỹ, chứ chưa nói đến hệ thống nhà tù ở đây.

Từ ghi danh vào đại học…

AFP đưa tin khu biệt giam của Breivik gồm ba phòng giam: một để sinh hoạt, một để học hành và phòng còn lại để tập thể dục. Không gian học tập rất quan trọng đối với Breivik vì mùa hè năm 2015, anh ta đã chính thức trở thành sinh viên ngành Khoa học chính trị tại Đại học Oslo. Theo ban giám hiệu trường này, tù nhân Na Uy có quyền theo đuổi chương trình giáo dục trong nước nếu đáp ứng đủ yêu cầu. Do Breivik không được phép truy cập internet, một đại diện trường đến tận phòng giam để dạy học cho anh ta. Không chỉ sở hữu máy tính cá nhân, Breivik còn có cả ti vi riêng, đầu đĩa và máy chơi game PlayStation 2.

Thế nhưng, những điều đó vẫn chưa đủ đối với Breivik. Anh ta thậm chí doạ tuyệt thực nếu không được cấp PlayStation 3, theo AFP. Chưa hết, tù nhân khét tiếng nhất Na Uy còn tỏ ra không hài lòng với chất lượng của những cây bút bi trong phòng giam. “Nếu sau này có bị viêm khớp, tôi tin chắc rằng chính là do những cây bút này. Đây quả là cơn ác mộng và tôi đã chán ngấy vì phải sử dụng chúng”, Breivik từng viết trong một lá thư.

Tại khu biệt giam 3 phòng của mình, Breivik có thể tự giặt giũ và nấu ăn. Anh ta từng làm cả ngôi nhà bằng bánh gừng để tranh tài trong một cuộc thi của nhà tù, theo BBC. Breivik được phép đến sân tập thể dục, đọc báo và nghe điện thoại. Mặc dù bị xem là mối đe doạ trực tiếp đối với xã hội khi gây ra cái chết của hàng chục người song Breivik chỉ lãnh án 21 năm tù giam, mức án cao nhất tại Na Uy.

Mức án trên cùng phòng giam tiện nghi dành cho Breivik là điều bình thường tại Na Uy, quốc gia luôn tự hào về hệ thống nhà tù hiện đại. Tù nhân một khi bị giam giữ được tập trung vào việc “phục hồi nhân phẩm” hơn là trừng phạt. Bản án dành cho tội phạm thường ngắn, 90% trong số này chỉ dưới một năm và tù nhân được thụ hưởng quyền tự do vượt ngoài mong đợi trong bốn bức tường. Trang The Daily Beast đưa tin ở nhà tù Bastoey tại Na Uy, tù nhân được tự do đi lại giữa các phòng giam và chăm sóc vườn tược. Tại nhà tù Halden, phạm nhân còn thoải mái dùng dao trong nhà bếp và chơi guitar trong phòng âm nhạc.

… đến tải phim khiêu dâm

Tiện nghi như thế nhưng Breivik hẳn phải ghen tị với các tù nhân tại TP.Antwerp (Bỉ), bởi những người này được phép truy cập internet từ phòng giam, chơi trò chơi điện tử, gọi điện thoại và thậm chí tải mọi thể loại phim, kể cả phim “cấp ba”. Đây là một phần của chương trình cải cách nhà tù gây tranh cãi được gọi là PrisonCloud, theo Hãng tin Sputnik.

Tù nhân ở Bỉ còn được xem phim khiêu dâm Metro Times

“Mọi người hẳn sẽ bị sốc song việc xem phim khiêu dâm trong nhà tù, đặc biệt đối với những phạm nhân trẻ tuổi, chỉ là thay thế cho những thú vui khác. Mối quan tâm của chúng tôi là giam giữ tù nhân trong các điều kiện nhân đạo và điều đó có nghĩa là đem lại cho họ vài thứ cần thiết”, Phó giám đốc nhà tù Wim Adriaenssen cho biết.

Mọi buồng giam tại nhà tù Beveren đều được gắn 1 ti vi, bàn phím, chuột máy tính, tai nghe và một ổ cứng kết nối với máy chủ. Mỗi tù nhân còn có một cái USB, tên người dùng và mật khẩu. Họ cũng có thể sử dụng hệ thống này để giao tiếp với quản giáo và yêu cầu cung cấp hồ sơ toà án. Tuy nhiên, họ sẽ bị chặn truy cập một số trang web như Facebook.

“Tù nhân có thể truy cập các trang web quảng cáo việc làm để xin việc sau khi mãn hạn tù. Hoặc nếu gặp phải vấn đề pháp lý, thông qua PrisonCloud, họ có thể tìm kiếm những cuốn sách cần đọc. Đây là sự kết nối với thế giới bên ngoài. PrisonCloud có mặt tích cực nhiều hơn tiêu cực”, ông Adriaenssen giải thích thêm.

Gửi tù nhân ra nước ngoài

Tại Đan Mạch, nhà chức trách đã soạn thảo kế hoạch đưa tù nhân người nước ngoài đến thụ án ở những nước khác như Ba Lan, Romania và Lithuania bằng cách thuê nhà tù tại đây. Theo tờ Politiko, Bộ trưởng Tư pháp Soren Pind sẽ sớm trình bày kế hoạch để quốc hội bỏ phiếu. “Tôi nghĩ điều này sẽ có lợi cho hệ thống nhà tù Đan Mạch khi nó được sử dụng hiệu quả dành cho những người xứng đáng”, ông Pind nói.

Theo ông, động thái trên nhằm gửi thông điệp cho các tội phạm nước ngoài bị kết án ở nước này rằng “những ngày được ở miễn phí trong nhà tù Đan Mạch sau khi kiếm lợi bất hợp pháp đã qua rồi”. Theo thống kê, gần 30% tù nhân ở Đan Mạch là người nước ngoài và chỉ 30% những người bị kết án trục xuất thực sự rời khỏi nước này mỗi năm. Tờ Politiko cho hay kiến nghị của Pind nhiều khả năng sẽ được quốc hội thông qua và khi đó, việc triển khai thực hiện chính sách mới sẽ bắt đầu vào mùa thu này.

Danh Toại