Các chuyên gia khuyến cáo người vay tiêu dùng phải thận trọng tìm hiểu kỹ các điều khoản ghi trong hợp đồng trước khi đặt bút ký. – Trong ảnh: khách hàng tìm hiểu về gói vay trả góp hàng tiêu dùng – Ảnh: Thanh Đạm

Khách hàng tìm hiểu về gói vay trả góp hàng tiêu dùng của PPF – Ảnh: Thanh Đạm

Xảy ra việc này theo các chuyên gia có lỗi ở cả hai phía. Khách hàng được chào mời vay vốn với điều kiện dễ dàng đã nhắm mắt vay mà không tìm hiểu kỹ các điều kiện. Trong khi đó nhân viên tư vấn các công ty tài chính thường “ém” đi các điều khoản bất lợi để dụ người vay.

Mập mờ điều khoản

Sau khi trả góp được bốn kỳ cho khoản vay mua điện thoại, chị C.K.Diễm (Q.5, TP.HCM) được nhân viên Công ty PPF gọi điện thoại mời vay thêm 12 triệu đồng. Khoản vay này chị Diễm được yêu cầu ra bưu điện nhận tiền. Tại bưu điện, chị đã ký một số giấy tờ theo yêu cầu rồi nhận tiền mà không đọc kỹ. Sau một thời gian, chị được công ty gửi bản hợp đồng chi tiết. Lúc này đọc kỹ hợp đồng chị mới giật mình vì lãi suất lên đến 6,17%/tháng, tương đương 74,04%/năm, dù trước đó chị Diễm được nhân viên tư vấn nói lãi suất chỉ hơn 4%/tháng.

Chưa hết, dù thực nhận 12 triệu đồng nhưng số nợ vay theo hợp đồng lên đến 12,929 triệu đồng, do công ty cộng cả số tiền bảo hiểm vào tổng số tiền vay. Theo cách tính của công ty, mỗi tháng chị phải trả 1,359 triệu đồng, thời gian vay 15 tháng, tính ra tổng số tiền chị phải trả lên đến 20,385 triệu đồng! Thấy tiền lãi quá cao, một tháng sau chị Diễm yêu cầu trả tiền lại thì nhân viên công ty làm dữ với những lời lẽ rất nặng nề, buộc chị nộp 17 triệu đồng nếu trả tiền ngay. “Chỉ trong một tháng mà phải trả thêm đến 5 triệu đồng để chấm dứt hợp đồng là quá vô lý” – chị Diễm nói và cho biết không còn cách nào khác đành phải duy trì khoản vay đến đáo hạn.

Chị Đ.T.M.Linh (Tân Thới Nhất, Q.12, TP.HCM) cho biết vay của Công ty tài chính PPF số tiền 11 triệu đồng, đã thanh toán 1 triệu đồng nhưng sau đó công ty gửi bản hợp đồng khác hẳn, số tiền vay cao hơn do cộng cả phí bảo hiểm vào và yêu cầu phải trả góp cho cả số tiền bảo hiểm này. Thấy mập mờ, chị Linh yêu cầu công ty phải cho người xuống làm rõ nhưng không được đáp ứng, chị liền ngưng thanh toán. Công ty đã gửi thông báo chấm dứt hợp đồng và yêu cầu chị phải trả số tiền gần 20 triệu đồng. Do chị Linh không đồng ý trả, nhân viên Công ty tài chính PPF đã đến nhà dùng vũ lực để đòi nợ. Bức xúc, chị Linh lên Công ty PPF khiếu nại, nhưng công ty đổ lỗi cho đơn vị đòi nợ và nói không chịu trách nhiệm.

Nhiều khách hàng khác tại TP.HCM cũng phản ảnh khi chào mời vay vốn thì nhân viên tư vấn Công ty PPF nói rất sơ sài về lãi suất cũng như các điều khoản và nhất định không cho xem trước hợp đồng. Họ cũng bức xúc vì mức phạt chậm thanh toán quá cao, chậm bốn ngày bị buộc đóng 250.000 đồng. Có trường hợp đã phải đi trốn nợ.

Ông Trương Văn Hải (thị xã Ngã Bảy, Hậu Giang) phản ảnh trường hợp con trai ông vay 21 triệu đồng của Công ty PPF từ tháng 9-2012, sau 14 tháng đã trả được hơn 28 triệu đồng, không còn khả năng trả nợ nên đã đi khỏi địa phương. Do công ty liên tục thúc nợ, ông Hải nói muốn gặp mặt để trả trực tiếp thì công ty không chịu, yêu cầu ông phải trả thông qua bưu điện.

Không vay tiền cũng bị đòi nợ

Anh Nguyễn Duy Phương phản ảnh bị một người xưng là nhân viên Công ty tài chính PPF liên tục gọi vào số điện thoại của anh để đòi số tiền hơn 20 triệu đồng của một người tên Hùng đã vay từ tháng 9-2013. “Số điện thoại tôi đăng ký từ tháng 11-2012, không hề biết gì chuyện vay nợ, cũng không phải tên Hùng nhưng giải thích kiểu gì họ cũng không nghe. Có khi 21g đêm vẫn gọi đòi nợ, mỗi lần gọi từ một số máy khác nhau” – anh Phương bức xúc nói.

Trả lời chúng tôi bằng văn bản, Công ty PPF thừa nhận có nhầm lẫn trường hợp anh Phương, đồng thời giải thích là do một khách hàng tên Nguyễn Văn Hùng đã cung cấp số điện thoại của anh Phương với thông tin đây là số điện thoại của vợ anh Hùng. Sau khi nhận được thư khiếu nại, công ty đã xóa số điện thoại anh Phương ra khỏi thông tin liên quan đến khách hàng Nguyễn Văn Hùng.

Về phản ảnh của các khách hàng cho rằng lãi suất quá cao, đại diện Công ty PPF cho rằng đã áp dụng lãi suất thỏa thuận tùy thuộc từng khoản vay, trong đó có khả năng tài chính của người vay và các yếu tố khác. Công ty cũng khẳng định luôn thông báo rõ về lãi suất cho người vay trước khi giao kết hợp đồng. Chẳng hạn với trường hợp chị C.K.Diễm, công ty khẳng định đã tư vấn cho chị về lãi suất và các điều khoản khác. Chính khách hàng đã ký giấy đề nghị vay vốn kiêm phương án trả nợ, trong đó có liệt kê chi tiết về lãi suất, phí bảo hiểm, số tiền trả góp hằng tháng cũng như đã ký vào từng trang của hợp đồng vay vốn.

Dù nhiều người vay bức xúc rằng không được thông báo rõ ràng về việc phải mua bảo hiểm và cũng không muốn mua bảo hiểm vì làm tăng gánh nặng trả nợ, nhưng đại diện công ty vẫn khẳng định đó là khoản bảo hiểm… tự nguyện, công ty chỉ “thực hiện nhiệm vụ giới thiệu dịch vụ”, còn quyền quyết định thuộc về người vay.

Phải tìm hiểu kỹ

Theo các chuyên gia, lãi suất cho vay tại các công ty tài chính rất cao do đây là loại hình cho vay tín chấp, người vay không phải thế chấp tài sản, điều kiện vay cũng dễ dàng hơn ở ngân hàng. Một lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước TP.HCM cho biết từng nhận được hàng ngàn hồ sơ mà người vay giả mạo bảng lương, KT3 để vay tiền công ty tài chính rồi bỏ trốn. Rủi ro cao nên bên cho vay phải đưa lãi suất lên cao để bù đắp. Mặt khác, do món vay nhỏ, chỉ khoảng vài triệu đến vài chục triệu đồng/món nên chi phí cũng cao hơn.

Chuyên gia Lê Đăng Doanh cho rằng xảy ra tranh chấp giữa công ty tài chính và người vay có nguyên nhân từ hai phía. Phía công ty tài chính cần cho vay nên khi tư vấn chỉ nói những thông tin có lợi cho người vay và lờ đi những thông tin bất lợi. Chưa kể hợp đồng không rõ ràng, nhiều điều khoản không được ghi rõ trong hợp đồng hoặc ghi lập lờ, sau đó người vay vi phạm thì bị phạt rất nặng.

Chuyên gia Nguyễn Trí Hiếu phân tích các ngân hàng được quản lý bởi hệ thống pháp luật rất chặt chẽ, được thanh kiểm tra thường xuyên, còn các công ty tài chính hoạt động trong khuôn khổ thoáng hơn rất nhiều. Hơn nữa, các hợp đồng dạng này được soạn theo hướng có lợi về bên cho vay, người vay không tìm hiểu kỹ, nhắm mắt ký sẽ dễ rơi vào “bẫy tín dụng”, vay dễ trả khó. Theo ông Hiếu, rất nhiều người không đủ điều kiện vay ngân hàng đã tìm đến các công ty tài chính vì các công ty này cho vay theo dạng tín chấp, phù hợp với người có thu nhập thấp. Tuy nhiên, lãi suất vay tín chấp rất cao và người vay thường không nhận biết được lãi suất thật. “Nên nhờ người có hiểu biết pháp luật tư vấn, đồng thời kiểm tra chéo thông tin, thậm chí tra cứu trên mạng trước khi quyết định vay để tránh bị sập bẫy” – ông Hiếu tư vấn.

ÁNH HỒNG