Khám bệnh… 1 phút: biết sai mà không sửa được

Phải giải quyết tình trạng quá tải bệnh viện, một buổi chỉ nên khám 25-30 bệnh nhân, phân tuyến bảo hiểm… là những giải pháp mà các bác sĩ đề xuất để giải quyết câu chuyện khám bệnh… 1 phút.

Người dân ngồi chờ khám bệnh tại Bệnh viện quận 3, TP.HCM – Ảnh: Hữu Khoa

* GS.BS TRẦN ĐÔNG A (nguyên phó giám đốc Bệnh viện Nhi Đồng 2, TP.HCM): 

Phản khoa học

GS.BS Trần Đông A – Ảnh tư liệu

Từ 13 năm nay, tức từ năm 2001, người ta đã vẽ được bản đồ gen của con người và đi đến kết luận con người ta không ai giống ai về bản đồ gen, ngoại trừ một trường hợp cực kỳ hiếm là song sinh đơn trứng (một trứng thụ tinh với hai tinh trùng, khi sinh ra chung nhau một cuống rốn mới có bản đồ gen giống nhau).

Bản đồ gen này đã chỉ ra những cách thức để chống lại bệnh tật. Diễn giải một cách thực tế là cùng một bệnh nhưng người bệnh có những thể hiện lâm sàng không giống nhau.

Vì vậy, không có cách điều trị nào đúng cho tất cả mọi người nên người ta chỉ đưa ra hướng dẫn để không điều trị sai, chứ muốn điều trị đúng cho một bệnh nhân thì bác sĩ phải khám thật kỹ.

Bác sĩ phải lắng nghe bệnh nhân kể về lịch sử bệnh của mình, từ đó hỏi những câu hỏi cần thiết để làm rõ triệu chứng bệnh nhân mới khai, sau đó mới cho làm những xét nghiệm cần thiết để định bệnh.

Vì những lý do trên nên bác sĩ khám bệnh chỉ trong một phút là phản toàn bộ khoa học hiện tại. Để tránh được chuyện khám bệnh trong một phút, cần phải giải quyết vấn đề quá tải trong các bệnh viện.

* Một bác sĩ khoa khám bệnh Bệnh viện Nhi Đồng 1 (TP.HCM):

Không còn thời gian trao đổi với bệnh nhân

Một bác sĩ khám bệnh tại khu D Bệnh viện Nhi Đồng 1 phải khám trung bình 80 bệnh nhân, có những bác sĩ phải khám 90-100 bệnh nhân trong thời gian từ 7g-11g30.

Như vậy, bác sĩ chỉ có tối đa 210 phút nên mỗi bệnh nhân chỉ được hơn hai phút. Hơn hai phút này bao gồm cả quá trình bệnh nhân di chuyển, bệnh nhân cũ ra, bệnh nhân mới vào, trước khi khám bác sĩ thường cho bệnh nhân cân, đo, thời gian bác sĩ ghi toa thuốc, dặn uống thuốc nên thật sự thời gian còn lại để bác sĩ khám và trao đổi với bệnh nhân rất ít.

Với số lượng bệnh nhân trên, các bác sĩ ở phòng khám đã phải làm việc quá sức, điều này ảnh hưởng đến sự minh mẫn, tỉnh táo và nguy hiểm cho bệnh nhân.

Không phải chỉ bệnh nhân bức xúc về việc khám bệnh một phút của bác sĩ, mà nhiều bác sĩ cũng không muốn mình phải khám bệnh với tốc độ nhanh như vậy. Khám không bài bản không chỉ nguy hiểm cho bệnh nhân mà còn nguy hiểm cho bác sĩ vì có chuyện gì xảy ra bệnh nhân là người lãnh đủ, còn bác sĩ phải chịu trách nhiệm liên đới.

Tôi cho rằng chỉ có thể khám được bài bản khi số bệnh nhân khám bệnh phải giảm đáng kể.

* GS ĐỖ TẤT CƯỜNG (nguyên phó giám đốc Bệnh viện 103):

Thầy thuốc không phải quá thiếu thời gian

GS Đỗ Tất Cường – Ảnh: Quang Duy

Trong khám bệnh bao giờ cũng yêu cầu năm yếu tố: nhìn, sờ, gõ, nghe và vấn, tức hỏi người bệnh về tiền sử bệnh lý, thói quen ăn uống, sinh hoạt…

Các phương tiện chẩn đoán có vai trò minh chứng cho chẩn đoán của bác sĩ sau khi nhìn, sờ, gõ, nghe và hỏi bệnh nhân. Ngày nay, việc “nghe” đã rõ ràng hơn nhờ máy siêu âm, nhưng những chi tiết như bệnh nhân ran ẩm hay ran nổ thì không máy nào đo được. Nếu không có bác sĩ, máy chỉ là máy.

Việc khám kỹ cộng với phương tiện chẩn đoán sẽ giúp đưa ra một phương pháp hiệu quả cho từng người bệnh, vì chữa bệnh là chữa cho từng người bệnh, không bệnh nhân nào giống bệnh nhân nào. Vì vậy rất cần khám xét tỉ mỉ, máy không bao giờ phát hiện việc bệnh nhân có tiền sử dị ứng hay tiền sử loãng xương, chỉ con người mới phát hiện được.

Khó khăn hiện nay ở bệnh viện công là bác sĩ không có nhiều thời gian. Theo tôi, khám kỹ khác với khám lâu, thầy thuốc cũng phải có kỹ năng hỏi làm sao đủ thông tin nhưng không mất thời gian để người bệnh kể lể những việc không cần thiết. Khám kỹ không phải là đặt ống nghe rất lâu nhưng không nghe gì.

Bên cạnh đó, nên tổ chức để bệnh nhân có thói quen đặt lịch hẹn khi đến khám, còn bệnh nhân cấp cứu sẽ đi theo tuyến riêng, lúc đó họ sẽ không mất thời gian chờ đợi nữa.

Hiện nay có tình trạng thiếu nhân viên y tế, nhưng thực tế thầy thuốc cũng không phải quá thiếu thời gian. Nếu khám kỹ một lần còn hơn bệnh nhân phải đi lại nhiều lần mà vẫn không chẩn đoán ra họ mắc bệnh gì.

* PGS.TS NGUYỄN TIẾN DŨNG (trưởng khoa nhi Bệnh viện Bạch Mai):

Đặt sự hài lòng của bệnh nhân lên hàng đầu

PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng – Ảnh: Thúy Anh

Không nên quá cứng nhắc khi chỉ dựa vào thời gian khám bệnh để làm thước đo đánh giá chất lượng khám bệnh bởi vì tay nghề, trình độ của bác sĩ mỗi người một khác và cả độ khó – dễ của căn bệnh ở mỗi bệnh nhân không ai giống ai.

Có bác sĩ chỉ cần liếc nhìn qua bệnh nhân đã có chẩn đoán chính xác, nhưng cũng có người cả ngày chẳng tìm ra bệnh. Hoặc có những bệnh đơn giản có thể thăm khám được ngay nhưng cũng có bệnh khó phải mất thời gian rất lâu mới có thể xác định được.

Ngày trước tôi đi học, thầy tôi dạy rằng những người giỏi lâm sàng chỉ cần nhìn cũng đọc ra bệnh và chúng tôi luôn tự nhủ phải rèn luyện, học tập thật nhiều để có thể đạt đến trình độ “nhìn người đoán bệnh” đó.

Tóm lại, không cứ khám lâu hay chậm mà nên lấy thước đo sự hài lòng của bệnh nhân để đánh giá chất lượng khám bệnh.

* Bác sĩ NGUYỄN HỮU TRƯỜNG (Trung tâm Dị ứng – miễn dịch lâm sàng Bệnh viện Bạch Mai):

Cần phân tuyến bệnh nhân theo bảo hiểm

Do bệnh nhân đông, hiện trung bình mỗi bệnh nhân chúng tôi cũng chỉ khám 2-3 phút. Thời lượng khám như vậy là ít, do đó không loại trừ khả năng bỏ sót triệu chứng và nhầm lẫn trong chẩn đoán.

Lý tưởng nhất là một bác sĩ chỉ khám 25-30 bệnh nhân một ngày, nhưng thực tế không thể thực hiện được điều này do lượng bệnh nhân ở tuyến trên rất đông trong khi thời gian có hạn.

Do đó, cần phân tuyến bệnh nhân theo bảo hiểm. Bệnh nhân đóng bảo hiểm ở đâu phải khám bệnh ở đó, tránh tình trạng chuyển tuyến quá tải ở bệnh viện tuyến trên.