Nga – Thổ chưa yên

Matxcơva tiếp tục cáo buộc chính quyền Ankara lên kế hoạch bắn hạ máy bay Su-24 tại biên giới với Syria, khi tiếp đón lãnh đạo đảng đối lập Thổ Nhĩ Kỳ tại Matxcơva.

Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Lavrov (phải) bắt tay lãnh đạo HDP Selahattin Demirtas – Ảnh: AFP

Đúng một tháng sau vụ máy bay chiến đấu Su-24 của Nga bị bắn rơi, Bộ Quốc phòng Nga lại đưa ra cáo buộc rằng hành động của Ankara là một bước đi được lên kế hoạch từ trước.

Tướng Igor Konashenkov, người phát ngôn Bộ Quốc phòng Nga, nói với báo chí hôm 23-12: “Vào ngày 24-11, khi máy bay chiến đấu Thổ Nhĩ Kỳ bắn tên lửa vào máy bay Su-24 của chúng tôi, Bộ Tổng tham mưu Thổ Nhĩ Kỳ hoàn toàn nhận thức về thời gian và vị trí mà hai máy bay ném bom của chúng tôi sẽ tiến hành nhiệm vụ”.

Mỹ tuồn thông tin 
cho Ankara?

Theo tướng Konashenkov, việc Phó thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Numan Kurtulmus gần đây cung cấp thông tin về những lần xuất kích của Nga tại Syria “có thể được xem là lời thừa nhận chính thức của Thổ Nhĩ Kỳ rằng chiến dịch để phá huỷ máy bay Nga tại Syria và giết binh lính Nga là một bước đi đã được lên kế hoạch”.

Tướng Konashenkov cũng nói thêm rằng việc Ankara biết về các hoạt động quân sự của Nga tại Syria cho thấy tất cả thông tin tình báo Nga cung cấp cho Mỹ, theo một bản ghi nhớ được ký kết giữa hai quốc gia, và việc điều tiết các hoạt động của lực lượng không quân hai bên tại Syria đều được thông qua Bộ Tổng tham mưu Thổ Nhĩ Kỳ.

Ngược lại, theo báo Wall Street Journal của Mỹ, các đồng minh của Thổ Nhĩ Kỳ trong khối NATO khẳng định không có bằng chứng cho thấy sự hợp tác hay biết trước, trong khi các quan chức Ankara vẫn giữ vững lập luận rằng họ đã hành động để bảo vệ chủ 
quyền và lãnh thổ.

“Tôn trọng không phận là một vấn đề nghiêm túc của Thổ Nhĩ Kỳ. Ban đầu Nga phàn nàn rằng Thổ Nhĩ Kỳ đã kéo NATO vào cuộc tranh luận tay đôi. Bây giờ họ lại bảo chúng tôi cùng Washington âm mưu bắn hạ máy bay của họ. Thật tình chúng tôi không hiểu nổi tại sao họ cứ đưa ra nhận xét trái ngược nhau” – một quan chức Thổ Nhĩ Kỳ phản bác hôm 23-12.

Chọc giận Thổ Nhĩ Kỳ

Trong ngày 23-12, Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Lavrov đã tiếp đón lãnh đạo đảng đối lập ủng hộ người Kurd của Thổ Nhĩ Kỳ là Selahattin Demirtas tại Matxcơva và chỉ trích chính quyền Ankara về việc bắn hạ máy bay Su-24.

Reuters cho biết chuyến viếng thăm của lãnh đạo Đảng Dân chủ nhân dân (HDP) khiến mối quan hệ ngoại giao giữa Matxcơva và Ankara xấu thêm, bởi Tổng thống Tayyip Erdogan từng lên tiếng cáo buộc HDP liên kết với phe nổi dậy người Kurd đang chiến đấu tại đông nam Thổ Nhĩ Kỳ.

Trong chuyến thăm tại Matxcơva, ông Demirtas cũng cho rằng quyết định bắn hạ máy bay Su-24 của Nga là một sai lầm và hiện tại cần tìm một giải pháp cho tình huống này.

“Chúng tôi chỉ trích hành động của chính phủ (Ankara) khi máy bay Nga bị bắn hạ” – các hãng tin của Nga dẫn lời ông Demirtas nói với ông Lavrov. Theo đó, ông Demirtas khẳng định ngay từ đầu HDP đã phản đối bất kỳ hành động nào làm phương hại đến mối quan hệ với nước Nga.

Cuộc tiếp đón chính trị gia đối lập của Thổ Nhĩ Kỳ được xem là cách Nga chọc giận chính quyền Ankara. Thậm chí, Bộ trưởng Lavrov còn nói với ông Demirtas rằng Nga sẵn sàng hợp tác chặt chẽ với các tay súng người Kurd trong cuộc chiến chống các phiến quân Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) tại Iraq và Syria.

“Chúng tôi biết rằng có người Kurd tại Syria và người Kurd tại Iraq đang chống lại mối đe doạ  từ IS và các nhóm cực đoan khác bằng cách cầm súng chiến đấu” – ông Lavrov cho biết.

Việc phương Tây cũng đang hỗ trợ các tay súng người Kurd tại Iraq và Syria là một vấn đề nhạy cảm đối với Ankara do Thổ Nhĩ Kỳ lo ngại lực lượng người Kurd sẽ phát triển mạnh tại nước này.