1. Xóm nhỏ nhà tôi xưa nay vốn yên bình, mấy hôm nay bỗng trở nên ồn ào, người trong xóm bàn tán ra vào, bình luận về sự việc người lạ từ các nơi khác kéo về xóm tìm V. – cán bộ địa phương – để đòi nợ.

Ông T. (ba của V.) hoàn toàn suy sụp bởi có nằm mơ cũng không thể hình dung ra tình huống trớ trêu này, bởi con ông là cán bộ địa phương được đánh giá “nhiệt tình, hiền lành”… Ông T. suy sụp cũng phải, vì sự việc V. gây ra quả ngoài sức tưởng tượng.

Căn cứ vào những tờ biên nhận vay nợ và những người thân quen cho V. vay tiền không có biên nhận mà ông T. nhận được, số tiền V. đang nợ khoảng 1 tỉ đồng.

Ở quê nghèo này, số tiền đó là quá lớn đối với bất cứ gia đình nào chứ nói chi đến ông T. với lương hưu ba cọc ba đồng, tài sản chỉ có căn nhà cấp bốn trên phần đất do 
ông cha để lại.

Thuở nhỏ V. hiền lành, ngoan ngoãn và học giỏi nhất nhì xóm. V. cũng mê bóng đá, khi rảnh thì đi đá bóng, xem đá bóng. Nhưng ai dè chuyện cá độ bóng đá cứ lớn dần trong những trận xem bóng đá của V. cùng bè bạn.

Như nhiều người cá độ bóng đá, khi thua thì muốn lấy lại, lần này chưa thắng thì đặt hi vọng vào lần kế tiếp, hết tiền thì đi vay…

Và do V. vốn hiền lành, nhiệt tình, lại là cán bộ cơ sở và trưởng thành trong gia đình được nhiều người tin tưởng nên khi cậu ấy hỏi mượn tiền, cả người quan hệ họ hàng cũng như những đối tượng cho vay nặng lãi… đều không ngần ngại cho mượn.

Rồi khi không có khả năng trả nợ, V. bỏ trốn, để lại những món nợ cũng như nỗi đau cho bậc sinh thành. Vợ chồng ông T. như trong trạng thái rơi từ trên cao rơi xuống đất, niềm tin về đứa con ngoan bỗng chốc vỡ vụn.

2. Tin một người bà con họ hàng xa của tôi ở Hà Nội mất vì sử dụng ma túy quá liều và tuy là “cái chết đã được báo trước”, nhưng cũng làm nhiều người bất ngờ. Bất ngờ bởi chàng trai này là người có quá khứ được đánh giá “ngoan, hiền, học giỏi”.

Trò chuyện với người bác họ ở ngoài đó thì được bác cho biết: “Tội nghiệp vợ chồng chú ấy, có mỗi thằng con trai lại nghiện ngập, cai nghiện mấy lần nhưng không thành công, nên cậu ấy đã chọn cái chết để cha mẹ bớt khổ”.

Vừa có quan hệ họ hàng, vừa gần gũi với gia đình C. (tên chàng trai) nên bác họ tôi hiểu ngọn ngành sự việc.

Bác họ tôi kể C. vốn là đứa trẻ thông minh, học giỏi nên bố mẹ đặt nhiều niềm tin và hi vọng vào cậu ấy. Lúc đang là sinh viên một trường ĐH ở Hà Nội, không biết bạn bè rủ rê thế nào mà trở nên nghiện ngập, đến khi cha mẹ C. phát hiện thì đã muộn.

Mấy lần C. được đưa đi cai nghiện, nhưng chỉ được một thời gian tái nghiện.

Những lần lên cơn, C. hết trộm tiền rồi đến doạ đánh đập chính những người sinh thành ra mình. Thậm chí hàng xóm đã có lần chứng kiến cảnh C. cầm gậy đuổi theo cha mẹ mình.

Cha mẹ C. phải đưa con về quê để dễ bề trông nom và tránh xa “môi trường đã làm cậu ấy ra nông nỗi này”, với hi vọng con mình thoát khỏi lưỡi hái của nàng tiên nâu.

Tuy có chuyển biến nhưng C. cũng không thể thoát nghiện được. Cho đến một chiều, C. xin cha mẹ một ít tiền ra thị trấn mua đồ với lời hứa “con chỉ xin một lần này nữa thôi, con sẽ không làm bố mẹ khổ nữa đâu”.

Đến khuya, cha mẹ C. nhận được tin báo từ cơ quan chức năng rằng C. đã chết do sốc ma tuý. C. đã để lại một bức thư với những lời xin lỗi đẫm nước mắt, vì cậu ấy đã đánh mất niềm tin và gây ra bao nhiêu đau khổ cho chính cha mẹ mình…

3. Đang ngồi chờ đến lượt lấy cuốn sổ tạm trú theo lịch hẹn của công an phường thì mấy anh cảnh sát hình sự dẫn về 2 thanh niên gương mặt trẻ măng (một nam, một nữ).

Qua những câu hỏi và những lời khai ban đầu của họ mà tôi cùng mấy người đang ở đó tình cờ nghe được, có thể biết họ bị bắt vì tàng trữ và sử dụng trái phép chất ma túy.

Ngạc nhiên hơn, cả hai đều chưa đủ 18 tuổi. Những câu chuyện trên làm tôi chợt nhớ đến câu chuyện của một người mẹ hơn 35 năm trước đã phát hiện một đứa trẻ bị bỏ rơi và đưa về nuôi. Để rồi lớn lên con bà đã nghiện ngập, nhiễm HIV rồi đánh người mẹ già gầy yếu ấy.

Viết những câu chuyện trên, tôi không muốn đề cập đến nguyên nhân hay cố đi tìm một định hướng để cải thiện nó bởi đã có nhiều bài báo, nhiều công trình khoa học đề cập đến, thậm chí cả xã hội đã vào cuộc bằng những giải pháp quyết liệt.

Tôi chỉ muốn nói lời chia sẻ đến những bậc sinh thành không may mắn bị vỡ vụn niềm tin, niềm hi vọng vào chính đứa con của mình.

Viết lên đây để nếu đọc được, những người cha, người mẹ khác quan tâm, giáo dục con mình tránh xa những cạm bẫy để không rơi vào trạng thái đau khổ đến tột cùng vì niềm tin bị vỡ vụn.