Chúa Nhật I MC B – 2018: Sự ác lan tràn, tình yêu nguội lạnh
ĐTC Phanxicô đã gửi cho chúng ta Sứ điệp Mùa Chay được công bố tuần trước, ngày 6/2/2018, để hướng dẫn chúng ta sống những ngày chay thánh này cho hiệu quả.
Sự ác lan tràn, tình yêu nguội lạnh
(Bài giảng tại Nhà thờ Giáo xứ Chợ Đũi, Q.1, TP.HCM)
Lm. Antôn Nguyễn Ngọc Sơn, HKK
Lời mở
Chúng ta bắt đầu Mùa Chay thánh và ĐTC Phanxicô đã gửi cho chúng ta Sứ điệp Mùa Chay được công bố tuần trước, ngày 6/2/2018, để hướng dẫn chúng tasống những ngày chay thánh này cho hiệu quả. Chúng ta sẽ nghe toàn văn sứ điệp của ngài kèm thêm một vài lời giải thích cho rõ nghĩa.
“Anh chị em thân mến,
Một lần nữa chúng ta tiến về Lễ Phục Sinh của Chúa! Để chuẩn bị cho lễ này, Chúa Quan Phòng ban cho chúng ta Mùa Chay hàng năm, như là “dấu chỉ bí tích sự hoán cải của chúng ta”, loan báo và thực hiện khả năng trở về cùng Chúa với trọn tâm hồn và cuộc sống.
Năm nay cũng vậy, qua sứ điệp đây, tôi muốn giúp toàn thể Giáo Hội sống thời điểm ân phúc này trong vui mừng và sự thật; và tôi thực hiện điều này bằng cách để cho mình được gợi ý từ câu nói của Chúa Giêsu trong Tin Mừng theo Thánh Mathêu: “Vì sự ác lan tràn, tình yêu của nhiều người bị nguội lạnh” (Mt 24,12). Đó là chủ đề của Mùa Chay thánh năm nay.
Câu này ở trong đoạn Chúa nói về thời tận thế và ở trong bối cảnh thành Jerusalem, trên Núi Cây Dầu, chính tại nơi khởi đầu cuộc thương khó của Chúa. Khi trả lời một câu hỏi của các môn đệ, Chúa Giêsu loan báo sầu muộn lớn và mô tả tình trạng trong đó cộng đồng tín hữu có thể lâm vào: đứng trước những biến cố đau thương, một số tiên tri giả sẽ lường gạt nhiều người, đến độ đe doạ làm cho tâm hồn họ bị tắt lịm lòng mến là trung tâm của toàn thể Tin Mừng.
1. Những tiên tri giả
Điểm suy niệm thứ nhất: những tiên tri giả. Ngài giới thiệu cho chúng ta những gương mặt của tiên tri giả cùng với những cơn cám dỗ mà chúng ta phải đối mặt trong cuộc đời trần thế.
Khi nghe đoạn Tin Mừng này và chúng ta tự hỏi: Những tiên tri giả có những hình dạng như thế nào?
Chúng giống như những người “làm mê hoặc rắn” – ở bên Ấn Độ có những thầy, những đạo sĩ dùng sáo thổi để làm mê hoặc con rắn hổ mang – những tiên tri này lợi dụng cảm xúc của con người để biến họ thành nô lệ, đưa họ tới những nơi chúng muốn. Bao nhiêu con cái của Thiên Chúa đã bị dụ dỗ bằng những dua nịnh của lạc thú trong chốc lát, mà họ tưởng là hạnh phúc! Bao nhiêu người nam nữ sống như bị mê hoặc vì ảo tưởng tiền bạc, khiến họ trở thành nô lệ cho tiền của hoặc những mối lợi nhỏ nhen! Bao nhiêu người sống mà chỉ nghĩ đến mình và rơi vào tình trạng cô độc!
Có những tiên tri giả khác giống như các “lang băm”, cống hiến những giải pháp đơn giản và tức thời cho những ai đau khổ, nhưng thực ra những liều thuốc này hoàn toàn vô hiệu: bao nhiêu người trẻ tìm phương dược giả dối trong ma tuý, trong những quan hệ “dùng rồi bỏ”, kiếm tiền dễ dàng một cách bất chính. Bao nhiêu người khác nữa bị vướng vào một cuộc sống hoàn toàn là ảo tưởng, trong đó những tương quan có vẻ đơn giản và mau lẹ hơn, nhưng rồi chúng vô nghĩa một cách bi thảm! Những kẻ lường gạt ấy cống hiến những điều vô giá trị, nhưng chúng lại tước mất điều quý giá nhất như phẩm giá, tự do và khả năng yêu thương. Đó là một sự lường gạt về sự háo danh, biến chúng ta giống như con công… để rồi trở thành lố bịch; và từ sự lố bịch ta không thể thoái lui được. Không lạ gì: ma quỷ, vốn là “kẻ dối trá và là cha kẻ dối trá” (Ga 8,44), trình bày sự ác như là điều thiện và trình bày điều giả như điều thật, để làm cho tâm hồn con người bị lẫn lộn. Vì thế, mỗi người chúng ta được kêu gọi phân định trong tâm hồn và cứu xét xem mình có bị đe doạ vì những điều giả dối của các tiên tri giả ấy hay không. Cần học cách không dừng lại ở mức độ gần kề, hời hợt, nhưng nhận ra điều để lại trong chúng ta dấu vết tốt lành và lâu bền hơn, vì nó đến từ Thiên Chúa và thực sự có giá trị mưu ích cho chúng ta. Điểm suy niệm thứ hai:
2. Một con tim nguội lạnh
Thi hào Dante Alighieri, khi mô tả về hoả ngục, đã trình bày quỷ ngồi trên ngai băng giá; hắn ở trong giá lạnh của tình yêu bị bóp nghẹt. Vì thế chúng ta tự hỏi: Lòng yêu mến trong chúng ta trở nên lạnh lẽo thế nào? Đâu là những dấu hiệu cho chúng ta thấy tình yêu có nguy cơ bị tắt lịm trong chúng ta?
Điều dập tắt tình bác ái trước tiên là sự ham hố tiền bạc, “là căn cội của mọi sự ác” (1 Tm 6,10); tiếp đến là sự từ khước Thiên Chúa và do đó từ khước tìm kiếm sự an ủi nơi Ngài, thích sự sầu muộn của chúng ta hơn là sự an ủi của Lời Chúa và các bí tích. Tất cả những điều ấy biến thành bạo lực chống lại những người bị coi là đe doạ cho những sự “chắc chắn” của chúng ta: như hài nhi chưa sinh ra, người già bệnh hoạn, khách qua đường, người ngoại quốc, và cả người lân cận không đáp ứng những mong đợi của chúng ta.
Cả thiên nhiên cũng là những nhân chứng âm thầm về đức bác ái bị trở nên lạnh lẽo: trái đất bị ô nhiễm vì những đồ phế thải vứt bỏ vì cẩu thả và vì lợi lộc; biển cả cũng bị ô nhiễm, rất tiếc là nó cũng phải che phủ những gì còn lại của bao nhiêu vụ đám tàu của những cuộc cưỡng bách di cư; bầu trời, trong kế hoạch của Thiên Chúa, vốn ca ngợi vinh quang Chúa, nhưng nay đang bị cày xéo vì những máy móc, những xác của các con tàu bay vào không gian đang làm mưa xuống những dụng cụ chết chóc.
Tình yêu cũng trở nên nguội lạnh trong các cộng đoàn của chúng ta: Trong Tông huấn “Niềm vui Phúc Âm” (Evangelii Gaudium), tôi đã tìm cách mô tả những dấu chỉ rõ ràng nói lên sự thiếu tình yêu như thế. Chúng là thái độ ích kỷ lười biếng, bi quan vô bổ, cám dỗ muốn cô lập mình và dấn thân trong những cuộc chiến tranh huynh đệ tương tàn liên tục, não trạng trần tục chỉ bận tâm tới những gì bề ngoài và như thế là làm giảm bớt nhiệt huyết truyền giáo.
ĐTC đặt câu hỏi: Chúng ta phải làm thế nào?
3. Làm thế nào đây?
Nếu chúng ta nhìn vào thẳm sâu tâm hồn của mình và quanh chúng ta những dấu hiệu vừa nói trên đây, thì Giáo Hội, là Mẹ và là Thầy của chúng ta, cùng với phương dược sự thật, nhiều khi là thuốc đắng, cống hiến cho chúng ta trong Mùa Chay này phương dược ngọt ngào là kinh nguyện, làm phúc bố thí và chay tịnh.
Khi dành nhiều thời giờ hơn cho kinh nguyện, chúng ta sẽ để cho tâm hồn mình khám phá những gian dối bí mật chúng ta thường dùng để đánh lừa chính mình, để tìm kiếm sự an ủi trong Thiên Chúa là Cha và là Đấng muốn cho chúng ta được sống.
Việc thực hành làm phúc bố thí giải thoát chúng ta khỏi sự ham hố và giúp khám phá tha nhân là anh chị em của chúng ta: điều chúng ta sở hữu không phải chỉ là của chúng ta. Tôi ước mong việc làm phúc được biến thành lối sống đích thực của mỗi người! Tôi mong ước dường nào cho các tín hữu Kitô chúng ta theo gương các Tông đồ và nhìn thấy qua sự kiện có thể chia sẻ thiện ích của chúng ta với người khác là một chứng tá cụ thể về tình hiệp thông mà chúng ta sống trong Giáo Hội. Về điểm này, tôi khuyên nhủ như Thánh Phaolô khi ngài mời gọi dân thành Corintô lạc quyên giúp cộng đoàn Jerusalem, ngài nói: “Đây là điều có lợi cho anh chị em.” (2 Cr 8,10). Điều này có giá trị đặc biệt trong Mùa Chay, trong mùa này, nhiều tổ chức quyên góp cho các Giáo Hội và dân chúng gặp khó khăn. Nhưng tôi cũng muốn rằng trong các tương quan thường nhật, đứng trước mỗi người anh chị em xin giúp đỡ, chúng ta hãy nghĩ rằng đó là một lời kêu gọi của Chúa Quan Phòng: mỗi lần làm phúc bố thí là một cơ hội để tham gia vào sự quan phòng của Thiên Chúa đối với con cái của Ngài và nếu ngày hôm nay, Ngài dùng tôi để giúp đỡ anh chị em, thì làm sao ngày mai Ngài chẳng quan phòng lo cho các nhu cầu của chính tôi, Ngài vốn là Đấng không thua ai về lòng quảng đại?
Sau cùng, việc chay tịnh giải toả bạo lực của chúng ta và là cơ hội quan trọng để tăng trưởng. Một đàng chay tịnh cũng giúp chúng ta cảm nghiệm điều mà nhiều người khác đang thiếu thốn, thiếu những điều cần thiết và bị đói khát. Chay tịnh biểu lộ tình trạng tinh thần của chúng ta, đang đói khát lòng từ nhân và sự sống của Thiên Chúa. Chay tịnh thức tỉnh và làm cho chúng ta chú ý hơn đối với Thiên Chúa và tha nhân, thúc đẩy ý chí vâng phục Thiên Chúa, là Đấng duy nhất có thể thoả mãn sự đói khát của chúng ta.
Tôi mong ước tiếng nói của tôi đi ra ngoài biên cương của Giáo hội Công giáo, để đi tới tất cả anh chị em, những người nam nữ thiện chí, cởi mở lắng nghe Thiên Chúa. Nếu anh chị em cũng buồn sầu vì sự ác lan tràn trên thế giới, nếu anh chị em cũng lo lắng vì giá lạnh làm tê liệt tâm hồn và hành động, nếu anh chị em cũng thấy thiếu ý nghĩa của tình nhân loại chung, thì xin hãy liên kết với chúng tôi để cùng nhau cầu khẩn Thiên Chúa, để cùng nhau ăn chay và cùng với chúng tôi trao tặng những gì anh chị em có thể để giúp đỡ các anh chị em khác!
Điểm suy niệm thứ tư: lửa phục sinh
4. Lửa Phục Sinh
Nhất là tôi mời gọi các phần tử của Giáo Hội hãy nhiệt thành tiến bước trên con đường Mùa Chay, được nâng đỡ nhờ các hoạt động làm phúc bố thí, chay tịnh và kinh nguyện. Nếu đôi khi lòng bác ái dường như bị tắt lịm trong bao nhiêu tâm hồn, thì nó vẫn không bị lịm đi trong con tim của Thiên Chúa! Ngài luôn ban cho chúng ta những cơ hội mới để chúng ta có thể tái bắt đầu yêu thương.
Một cơ hội thuận tiện trong năm nay cũng là sáng kiến “24 giờ cho Chúa”, mời gọi cử hành Bí tích Hoà Giải trong khuôn khổ Chầu Thánh Thể. Năm 2018 này, sáng kiến đó sẽ được cử hành vào thứ Sáu mùng 9 và thứ Bảy mồng 10 tháng 3, lấy hứng từ lời “Nơi Chúa có ơn tha thứ” của Thánh vịnh 130 câu 4. Trong mỗi giáo phận, ít nhất hãy có một thánh đường được mở cửa 24 giờ liên tục, để các tín hữu có cơ hội cầu nguyện trước Thánh Thể và lãnh nhận Bí tích Giải Tội.
Trong đêm Phục Sinh, chúng ta sẽ cử hành nghi thức đầy ý nghĩa thắp sáng cây nến Phục Sinh: ánh sáng được lấy từ “lửa mới”, dần dần phá tan bóng đen và soi sáng cho cộng đồng phụng vụ. “Ánh sáng Chúa Kitô Phục Sinh vinh hiển phá tan đóng đêm của tâm trí”, để tất cả chúng ta có thể cảm nghiệm lại kinh nghiệm của các môn đệ trên đường Emmaus: lắng nghe Lời Chúa và nuôi dưỡng mình bằng Bánh Thánh Thể, giúp cho tâm hồn chúng ta tái nồng nhiệt niềm tin cậy mến.
Tôi thành tâm chúc lành cho anh chị em và cầu nguyện cho anh chị em. Xin Anh chị em cũng đừng quên cầu nguyện cho tôi.
Giáo hoàng Phanxicô
Lời kết
Ngày hôm nay Thánh Thần đang đưa chúng ta vào trong hoang địa tâm hồn, vào trong hoang địa trần thế này, để cùng với Chúa Giêsu, chúng ta khám phá ra những mưu chước cám dỗ của ma quỷ, của những tiên tri giả mà ĐTC cảnh báo để chúng ta đổi mới tâm hồn và trở thành chứng nhân sống động của Chúa Giêsu Phục Sinh cho mọi người.
