Một phiên thảo luận tổ của Quốc hội – Ảnh: QUANG PHÚC

Tổng thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường vừa có thống kê dài gần 100 trang nêu rõ trong phiên thảo luận tổ về dự án Luật Đất đai sửa đổi (ngày 3-11) đã có 228 lượt đại biểu Quốc hội góp ý.

Liên quan quy định thu hồi đất để phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng, theo thống kê có 15 ý kiến đại biểu đề nghị rà soát các trường hợp thu hồi đất để phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.

Theo đó cần có khái niệm, điều kiện, tiêu chí cụ thể để đảm bảo tính minh bạch, tránh lạm dụng, thu hồi đất tràn lan, bảo đảm phù hợp với nghị quyết số 18 về đất đai và Hiến pháp. Đồng thời bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp cho người có đất thu hồi.

Cạnh đó có ý kiến đề nghị quy định rõ trong luật việc thu hồi đất chỉ ưu tiên cho mục đích quốc phòng, an ninh. Không thu hồi đất cho mục đích phát triển kinh tế – xã hội, trừ những dự án đặc biệt quan trọng do Quốc hội quyết định.

Cũng có ý kiến không đồng tình với đề xuất Nhà nước thu hồi đất cho các dự án nhà ở thương mại, dự án đô thị mà Chính phủ mới bổ sung vào dự thảo Luật đất đai sửa đổi lần này.

Có 10 ý kiến đại biểu Quốc hội đề nghị cân nhắc bỏ nội dung quy định về thu hồi đất để thực hiện các dự án đô thị, nhà ở thương mại. Bởi đây là hoạt động kinh tế đơn thuần do chủ đầu tư là các doanh nghiệp bất động sản thực hiện.

Việc Nhà nước tham gia vào quá trình thu hồi đất để chuyển giao cho các chủ đầu tư thực hiện dự án có thể làm phát sinh tranh chấp, khiếu kiện của người sử dụng đất.

Các ý kiến đề nghị cần quy định theo hướng chủ đầu tư phải thực hiện việc thỏa thuận với người sử dụng đất theo hình thức nhận chuyển nhượng, thuê quyền sử dụng đất hoặc nhận góp vốn bằng quyền sử dụng đất để thực hiện dự án nếu diện tích đất đó phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được phê duyệt.

Đồng thời, cũng có ý kiến đại biểu đề nghị làm rõ khái niệm dự án đô thị. Bởi pháp luật chuyên ngành về xây dựng và đô thị không có khái niệm này mà chỉ có dự án xây dựng khu đô thị.

Có ý kiến đề nghị rà soát các trường hợp “dự án đô thị”, “dự án khu dân cư nông thôn”, “dự án nhà ở thương mại sử dụng các loại đất không phải là đất ở”, “dự án cải tạo xây dựng khu chung cư cũ” để xác định đó có phải là trường hợp để phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng hay không.

Có ý kiến đề nghị cụ thể hơn là bổ sung quy định thu hồi đất đối với phần diện tích đất chủ đầu tư và người sử dụng đất không thỏa thuận được.

Trong đó Nhà nước cùng với chủ đầu tư thực hiện đối thoại với người sử dụng đất chưa thỏa thuận được, trường hợp đối thoại không đạt kết quả thì Nhà nước thực hiện thu hồi đất.

Về nguyên tắc, phương pháp định giá đất, có ý kiến đề nghị làm rõ nguyên tắc định giá đất phù hợp với giá trị thị trường quyền sử dụng đất trong điều kiện bình thường.

Có ý kiến cho rằng “giá thị trường” là khái niệm tương đối, phụ thuộc vào nhiều “biến số” như thời gian, địa điểm, thông tin, bất đối xứng thông tin giữa các bên giao dịch, tình hình thị trường… ảnh hưởng đến việc xác định “giá trị giao dịch phù hợp”, “giá thỏa thuận” của mỗi bên.

Có ý kiến đề nghị làm rõ giá đất “phù hợp với giá thị trường” là giá nào do giá quyền sử dụng đất có nhiều loại: giá đấu giá, giá mua bán giữa người dân và tổ chức, giá bình quân của một phiên đấu giá…