Công hàm của phái đoàn thường trực New Zealand tại Liên Hiệp Quốc gửi Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc đề ngày 2.8 và đóng dấu ở New York vào ngày 3.8 nêu rõ ngay phần đầu rằng New Zealand không đứng về bên nào trong tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông.

Đồng thời, công hàm của New Zealand không phải là văn bản phản hồi đối với công hàm được Malaysia đưa ra trước đó mà là nhằm đưa ra lập trường đối với một số khía cạnh của Công ước Liên Hiệp Quốc về luật Biển (UNCLOS).

Về cơ bản, New Zealand thể hiện quan điểm ủng hộ phán quyết của Tòa trọng tài quốc tế trong vụ kiện về Biển Đông năm 2016 và nêu rõ những điểm được quy định trong UNCLOS.

Theo nội dung công hàm, New Zealand nhấn mạnh tính phổ quát và thống nhất của UNCLOS trong việc đặt ra khuôn khổ pháp lý chung để tiến hành tất cả các hoạt động trên biển và đại dương. “Việc thiết lập các vùng biển phải được thực hiện phù hợp với quy định của UNCLOS. UNCLOS được dự định giải quyết tất cả các vấn đề liên quan luật biển. Dù các vấn đề không được điều chỉnh theo UNCLOS vẫn tiếp tục được điều chỉnh trên nguyên tắc và quy tắc của luật pháp quốc tế, nhưng nó không liên quan tới việc thiết lập các vùng biển hay quyền và nghĩa vụ của các nước trong vùng biển đó, vốn là các vùng hoàn toàn được điều chỉnh bởi UNCLOS”.

Công hàm cũng nêu rõ UNCLOS rõ ràng bảo vệ quyền tự do ở vùng biển cả, bao gồm tự do hàng hải và hàng không, cũng như quyền đi lại không gây hại trong lãnh hải và các quyền này được áp dụng cho tất cả các quốc gia và tất cả các khu vực trên thế giới.

New Zealand nhấn mạnh không có cơ sở pháp lý nào để các quốc gia đưa ra quyền lịch sử đối với các vùng biển ở Biển Đông, như đã được khẳng định trong phán quyết của tòa trọng tài quốc tế trong vụ kiện Biển Đông năm 2016.

New Zealand cũng nêu rõ lập trường ủng hộ việc không có cơ sở pháp lý nào cho các quốc gia ven biển tuyên bố quy chế quần đảo. “UNCLOS quy định rằng các quốc gia quần đảo phải bao gồm toàn bộ một hoặc nhiều quần đảo, do đó không có cơ sở pháp lý nào để vẽ đường cơ sở quần đảo hay đường cơ sở thẳng quanh các nhóm đảo ở Biển Đông”.

Công hàm của New Zealand cũng nêu các quy định của UNCLOS về quy chế đảo, trong đó khẳng định đá không thể duy trì sự cư trú của con người hoặc đời sống kinh tế riêng thì không tạo ra vùng đặc quyền kinh tế hoặc thềm lục địa, đồng thời nhấn mạnh các thực thể địa lý dù là đảo, đá hay thực thể nửa chìm nửa nổi sẽ phụ thuộc vào sự hình thành tự nhiên để phân định chứ không thể thay đổi sự phân định bằng các hoạt động cải tạo nhân tạo hay bồi đắp.

New Zealand nhấn mạnh ủng hộ phán quyết của Tòa trọng tài là cuối cùng và ràng buộc các bên, đồng thời đề nghị Liên Hiệp Quốc chuyển công hàm này đến tất cả quốc gia thành viên UNCLOS cũng như thành viên Liên Hiệp Quốc.