Bị cáo Nguyễn Xuân Sơn – nguyên tổng giám đốc OceanBank – Ảnh: NGUYỄN KHÁNH

Sau 1 tháng xét xử và nghị án, sáng nay 29-9, TAND TP Hà Nội tuyên bản án với Hà Văn Thắm, Nguyễn Xuân Sơn cùng các đồng phạm trong đại án thất thoát hơn 2.000 tỉ đồng tại OceanBank.

Tổng cộng 51 bị cáo trong vụ án tại Ngân hàng TMCP Đại Dương (OceanBank) đã được TAND TP Hà Nội đưa ra xét xử từ ngày 28-8 về các tội tham ô, cố ý làm trái, lạm dụng chức vụ quyền hạn để chiếm đoạt tài sản, vi phạm trong cho vay.

Sau khi đánh giá toàn bộ nội dung vụ án, lúc 10h30, TAND TP Hà Nội đã tuyên án bị cáo Hà Văn Thắm – nguyên chủ tịch HĐQT OceanBank – mức án tù chung thân về 4 tội: cố ý làm trái, vi phạm quy định về cho vay, lạm dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản và tham ô tài sản. 

Bị cáo Nguyễn Xuân Sơn – nguyên tổng giám đốc OceanBank – bị tuyên án tử hình về 3 tội cố ý làm trái, lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản và tham ô tài sản.

Về số tiền thiệt hại tại OceanBank, theo hội đồng xét xử, trách nhiệm bồi hoàn thuộc về Hà Văn Thắm, Nguyễn Minh Thu (nguyên tổng giám đốc OceanBank) và Nguyễn Xuân Sơn. 

Trong đó, sau khi đã giảm trừ, Hà Văn Thắm phải bồi thường 847 tỉ đồng, Nguyễn Xuân Sơn khoảng 200 tỉ đồng.

Hà Văn Thắm được dẫn giải về trại giam sau khi nghe tuyên án – Ảnh: NGUYỄN KHÁNH

Kiến nghị điều tra việc chỉ đạo gửi tiền của PVN vào OceanBank

HĐXX kiến nghị cơ quan điều tra làm rõ trách nhiệm của những người đề xuất vốn góp, những người liên quan đến việc chỉ đạo gửi tiền của PVN và các tổng công ty, công ty con vào OceanBank dẫn đến làm cho PVN bị mất trắng 800 tỉ đồng.

Liên quan đến hành vi của ông Ninh Văn Quỳnh, nguyên phó tổng giám đốc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN), đã nhận tiền từ Nguyễn Xuân Sơn, lời khai tại tòa cũng như tài liệu điều tra đã đủ xác định hành vi của ông Quỳnh vi phạm pháp luật. 

Tại tòa Sơn khai giai đoạn làm tổng giám đốc OceanBank cũng như về làm phó tổng giám đốc PVN đều chi tiền cho Ninh Văn Quỳnh.

Hành vi của ông Quỳnh đã được cơ quan điều tra khởi tố, HĐXX kiến nghị cơ quan điều tra tiếp tục làm rõ hành vi của Ninh Văn Quỳnh và những người có liên quan khác.

Tại tòa, các bị cáo Nguyễn Xuân Sơn và Nguyễn Minh Thu đều khai đã chi tiền lãi ngoài cho lãnh đạo một số công ty, doanh nghiệp nhà nước như Vietsovpetro, Lọc hóa dầu Bình Sơn, Tổng công ty Thăm dò khai thác dầu khí…

HĐXX nhận định hành vi của bị cáo Sơn và Thu cũng như một số người nhận tiền lãi ngoài có dấu hiệu móc nối, lợi dụng tài sản chung phục vụ mục đích riêng, có dấu hiệu tiếp tay cho tham nhũng. Cơ quan điều tra đã khởi tố vụ án, HĐXX kiến nghị tiếp tục điều tra làm rõ.

Đối với ông Bùi Văn Hải – trưởng ban kiểm soát của OceanBank – có hành vi vi phạm pháp luật, tòa cũng kiến nghị cơ quan điều tra xem xét làm rõ.

Theo HĐXX, OceanBank thực hiện việc thu phí, chi lãi ngoài trong thời gian dài, Ngân hàng Nhà nước đã có nhiều cuộc thanh tra nhưng không có biện pháp cảnh báo và ngăn chặn kịp thời. 

Do vậy, HĐXX kiến nghị Ngân hàng Nhà nước xem xét trách nhiệm của các cá nhân này, đồng thời kiến nghị cơ quan điều tra làm rõ trách nhiệm của các cá nhân cán bộ thanh tra đã tiến hành công tác thanh tra trong giai đoạn sai phạm của OceanBank để xử lý theo quy định.

HĐXX cũng kiến nghị cơ quan điều tra tiếp tục làm rõ hành vi góp vốn của PVN gây hậu quả thất thoát 800 tỉ đồng của PVN.

Tại toà, Nguyễn Xuân Sơn khai mình không có thẩm quyền chỉ đạo các công ty con gửi tiền vào OceanBank nên HĐXX kiến nghị cơ quan điều tra làm rõ trách nhiệm của những người đề xuất vốn góp, những người liên quan chỉ đạo gửi tiền của PVN và các tổng công ty, công ty con vào OceanBank.

HĐXX kiến nghị Chính phủ xem xét lại chính sách liên quan đến việc Ngân hàng Nhà nước mua lại tổ chức tín dụng với giá 0 đồng. 

Việc mua lại các tổ chức tín dụng làm tăng gánh nặng cho ngân sách, không bảo đảm quyền lợi của các cổ đông và những người có liên quan.

Bị cáo Phạm Công Danh – Ảnh: NGUYỄN KHÁNH

Nhiều vi phạm trong cho vay

Theo HĐXX, sau khi xem xét hồ sơ, đánh giá tài liệu, quá trình thẩm vấn, tranh luận tại tòa cũng như đánh giá tính chất, mức độ, hành vi phạm tội, nhận thấy:

Thứ nhất, về hành vi cho Công ty Trung Dung vay 500 tỉ: Hà Văn Thắm – nguyên chủ tịch HĐQT OceanBank – đã cho Phạm Công Danh – nguyên chủ tịch HĐQT Ngân hàng Xây dựng – vay 500 tỉ đồng thông qua pháp nhân là Công ty TNHH một thành viên thương mại và dịch vụ Trung Dung.

Thắm đã bàn bạc với Danh và Hứa Thị Phấn rồi chỉ đạo Nguyễn Văn Hoàn ký hợp đồng cho vay số tiền 500 tỉ mà không đảm bảo tiền góp vốn, không có tài sản đảm bảo.

Tại tòa, các bị cáo khai nhận số tiền 500 tỉ đã được tất toán cho 5 hợp đồng của nhóm Phú Mỹ. Tuy nhiên những người liên quan khai rằng bà Phấn chỉ đạo tất toán và nhờ đứng tên chứ họ không biết gì về khoản vay này.

Trong khi đó số tài sản đảm bảo cho ông Danh vay không có thật, không có tính pháp lý. Đến nay người vay không có khả năng thanh toán đã gây thiệt hại cho OceanBank.

Hội đồng xét xử tuyên đọc bản án – Ảnh: NGUYỄN KHÁNH

HĐXX nhận định Thắm biết rõ Danh vay 500 tỉ đồng để thanh toán các khoản vay cho nhóm Hứa Thị Phấn chứ không phải để thực hiện dự án sân vận động Chi Lăng, tuy nhiên Thắm vẫn duyệt cho Danh vay.

Hành vi của Hà Văn Thắm, Phạm Công Danh, Hứa Thị Phấn đã phạm vào tội vi phạm quy định cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng.

Có căn cứ xác định Nguyễn Xuân Sơn chiếm đoạt tài sản

HĐXX xác định thời gian Nguyễn Xuân Sơn làm tổng giám đốc OceanBank đã khởi xướng và bàn bạc với Hà Văn Thắm việc chi lãi ngoài chăm sóc khách hàng.

Để có tiền chi chăm sóc khách hàng, Thắm đã sử dụng Công ty BSC (do Thắm lập ra) để thu phí các khách hàng vay vốn tại OceanBank.

Thắm sử dụng Công ty BSC hợp thức hóa hợp đồng tín dụng bằng việc ký kết các hợp đồng khống, đồng thời chỉ đạo các hội sở, phòng giao dịch, khối thu phí tỉ giá ngoại tệ.

Theo HĐXX, tài liệu của vụ án đã đủ căn cứ khẳng định Nguyễn Xuân Sơn chiếm đoạt số tiền 69 tỉ đồng do Thắm chuyển đến từ việc thu phí tỉ giá ngoại tệ thông qua Công ty BSC.

VKS truy tố Nguyễn Xuân Sơn đã lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt 69 tỉ đồng từ Công ty BSC và Thắm có vai trò đồng phạm là có căn cứ.

Hà Văn Thắm cố ý làm trái, thiệt hại hơn 1.500 tỉ

Đầu năm 2011, Hà Văn Thắm đã ra chủ trương về việc chi ngoài lãi suất huy động vốn cho các khách hàng trên toàn hệ thống Ngân hàng Đại Dương. 

Theo chủ trương và chỉ đạo của Hà Văn Thắm, các bị cáo Nguyễn Minh Thu – tổng giám đốc, Lê Thị Thu Thuỷ và Nguyễn Thị Minh Phương là các phó tổng giám đốc đã chỉ đạo lãnh đạo các khối, ban nghiệp vụ thuộc Hội sở Ngân hàng Đại Dương, thực hiện chi lãi ngoài khi huy động vốn. 

Việc chỉ đạo thực hiện chủ trương này không được ban hành thành văn bản mà do Hà Văn Thắm và Nguyễn Minh Thu chỉ đạo miệng tại các cuộc họp. Từ năm 2010 đến tháng 11-2014, tổng số tiền OceanBank đã chi cho chủ trương này là hơn 1.500 tỉ đồng. 

Trong số đó, chuyển cho Nguyễn Xuân Sơn 246 tỉ đồng. Khoản tiền này không có khả năng thu hồi được. Việc chi lãi ngoài theo chủ trương của Hà Văn Thắm gây thất thoát cho OceanBank hơn 1.500 tỉ đồng. 

Kết quả OceanBank có lỗ lũy kế trên 10.000 tỉ đồng, nợ xấu hơn 14.000 tỉ, âm vốn chủ sở hữu 2,5 lần, từ đó Ngân hàng Nhà nước phải đưa OceanBank vào dạng kiểm soát đặc biệt. Tiếp đó OceanBank bị Ngân hàng Nhà nước mua lại với giá 0 đồng. 

Nhà nước phải gánh toàn bộ nghĩa vụ trả nợ cho OceanBank. Trong đó PVN mất 800 tỉ đồng vốn đã góp vào OceanBank; Tổng công ty xây dựng Sông Đà mất hơn 200 tỉ đồng… Điều này gây ra gánh nặng cho ngân sách nhà nước và ảnh hưởng đến niềm tin của nhân dân. 

HĐXX cho rằng Hà Văn Thắm là người ra chủ trương, trực tiếp chỉ đạo Thu chi lãi ngoài cho nhân viên chi tiền chi lãi ngoài trái quy định, gây thiệt hại hơn 1.300 tỉ đồng. Bị cáo Thắm phải chịu trách nhiệm với toàn bộ số tiền này. 

Bị cáo Thu đồng phạm với Thắm thực hiện chi lãi ngoài, phải liên đới chịu trách nhiệm với số tiền 475 tỉ đồng. 

Bị cáo Sơn dù đã về PVN nhưng vẫn chỉ đạo Thu chi lãi ngoài, nhận tiền từ Thắm và Thu để chi lãi ngoài và chiếm đoạt phải chịu trách nhiệm liên đới đối với số tiền gần 300 tỉ đồng. 

Các bị cáo khác bị xác định với vai trò đồng phạm phải chịu trách nhiệm liên đới với số tiền từ 14 tỉ – 479 tỉ đồng. 

Riêng bị cáo Nguyễn Thị Minh Phương là đồng phạm nhưng có bệnh hiểm nghèo đã có quyết định đình chỉ vụ án từ VKS nên HĐXX không xem xét trách nhiệm hình sự.

Bị cáo Nguyễn Minh Thu – nguyên tổng giám đốc OceanBank – Ảnh: NGUYỄN KHÁNH

Hành vi lạm dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản và tham ô

Tổng số tiền PVN góp vốn vào OceanBank đến ngày 17-5-2011 là 800 tỉ đồng, tương đương 20% vốn điều lệ của OceanBank. PVN đã giới thiệu Nguyễn Xuân Sơn là người đại diện phần vốn góp của VPN, giới thiệu Nguyễn Thị Minh Thu làm tổng giám đốc. 

Chức trách của Sơn tại PVN là phụ trách tài chính đầu tư ngoài tập đoàn. HĐXX khẳng định Sơn là người có chức vụ quyền hạn. Với tư cách là đối tác chiến lược, không chỉ PVN mà các công ty con, đối tác chiến lược,… đều gửi tiền ở OceanBank, thời điểm cao nhất 30.000 tỉ. 

Như vậy Sơn là người có chức vụ quyền hạn, là người có ảnh hưởng, chi phối lớn đến số tiền gửi tại OceanBank. 

HĐXX khẳng định tài liệu vụ án và những lời khai của các bị cáo tại tòa đủ căn cứ xác định Sơn đã chiếm đoạt số tiền 49 tỉ đồng là tiền của PVN. Hành vi của Sơn cấu thành tội tham ô tài sản.  

Đối với số tiền 197 tỉ đồng của OceanBank mà Sơn đã chiếm đoạt, HĐXX nhận định Hà Văn Thắm hiểu rõ vị trí của Sơn nhưng lại chỉ đạo chi giúp sức cho Sơn chiếm đoạt nên Sơn và Thắm phải chịu trách nhiệm về 246 tỉ đồng với tội lạm dụng chiếm đoạt tài sản. 

Số tiền 197 tỉ đồng được xác định lấy từ nguồn tiền của OceanBank, theo yêu cầu của OceanBank mới, HĐXX đề nghị Sơn hoàn trả số tiền này. 

Đồng thời Sơn phải bồi thường số tiền 49 tỉ đồng cho PVN. Tại cơ quan điều tra, ông Ninh Văn Quỳnh khai nhận 20 tỉ đồng từ Sơn, việc này đang được cơ quan công an điều tra, HĐXX tách trách nhiệm này trong vụ việc khác.

THÂN HOÀNG