Lùi thi hành bộ luật Hình sự 2015: Sẽ làm rõ trách nhiệm các tổ chức, cá nhân liên quan

Lùi thi hành bộ luật Hình sự 2015: Sẽ làm rõ trách nhiệm các tổ chức, cá nhân liên quan

Ngày 30.6, Văn phòng Chủ tịch nước đã tổ chức họp báo thông báo lệnh của Chủ tịch nước công bố Nghị quyết của Quốc hội (QH) về việc lùi hiệu lực thi hành của các bộ luật:

Ông Nguyễn Văn Luật (thứ hai từ trái qua) thông tin về việc lùi thi hành bộ luật Hình sự 2015.ẢNH: THÁI SƠN

Bộ luật Hình sự năm 2015, luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự, luật Thi hành tạm giữ, tạm giam, đồng thời bổ sung dự án luật sửa đổi, bổ sung một số điều của bộ luật Hình sự năm 2015 vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2016 của QH.

Nghị quyết số 144 thông qua ngày 29.6.2016 của QH khoá 13 đã quyết nghị: Bổ sung dự án luật sửa đổi, bổ sung một số điều của bộ luật hình sự năm 2015 vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2016 và trình QH khoá 14 tại kỳ họp thứ 2. QH thống nhất lùi hiệu lực thi hành 4 bộ luật trên từ ngày 1.7.2016 đến ngày luật sửa đổi, bổ sung một số điều của bộ luật Hình sự có hiệu lực thi hành.

Nghị quyết này nêu rõ: Tiếp tục áp dụng bộ luật Hình sự số 15/1999/QH10 (được sửa đổi, bổ sung một số điều theo luật số 37/2009/QH12), bộ luật Tố tụng hình sự số 19/2003/QH11, Pháp lệnh tổ chức điều tra hình sự số 23/2004/PL-UBTVQH11 (được sửa đổi bổ sung một số điều theo Pháp lệnh 2006 và 2009 tại QH khóa 11 và 12); Nghị định số 89/1998/NĐ-CP ban hành Quy chế về tạm giữ, tạm giam (được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Nghị định số 98/2002/NĐ-CP và Nghị định số 09/2011/NĐ-CP của Chính phủ) cho đến ngày luật sửa đổi, bổ sung một số điều của bộ luật Hình sự số 100/2015/QH13 có hiệu lực thi hành.

Kể từ ngày 1.7.2016, thực hiện các quy định có lợi cho người phạm tội tại khoản 3 điều 7 của bộ luật Hình sự 2015 và điểm b khoản 1 điều 1 Nghị quyết số 109/2015/QH13 về việc thi hành bộ luật hình sự; tiếp tục áp dụng khoản 2 điều 1 và các quy định khác có lợi cho người phạm tội tại Nghị quyết 109/2015/QH13. Áp dụng các quy định của bộ luật Tố tụng hình sự số 101/2015/QH13 để thi hành các quy định có lợi cho người phạm tội của bộ luật hình sự 2015 và Nghị quyết số 109.

Nghị quyết cũng giao TAND tối cao hướng dẫn thi hành việc thực hiện các quy định có lợi cho người phạm tội; Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, TAND tối cao, Viện KSND tối cao trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình chịu trách nhiệm thi hành nghị quyết này. Nghị quyết có hiệu lực từ ngày 30.6.2016.

Hơn 90 lỗi sai sót

Trả lời báo chí, ông Nguyễn Văn Luật, Phó chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp của QH, cho biết đã có hơn 90 lỗi sai sót trong bộ luật Hình sự 2015 được phát hiện, tuy nhiên đây chỉ mới là kết quả rà soát bước đầu. “Những sai sót chủ yếu là về mặt kỹ thuật, những quan điểm, chủ trương, đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước về chính sách hình sự không sai. Tuy nhiên, những sai sót này lại ảnh hưởng đến quá trình áp dụng thống nhất pháp luật, có thể dẫn đến bỏ lọt tội phạm hoặc làm oan, sai…”, ông Luật nói.

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đinh Trung Tụng cũng cho hay bộ luật Hình sự 2015 có 5 dạng sai sót chủ yếu, gồm: Phần quy định chung của bộ luật có những điều khoản mâu thuẫn với nhau và mâu thuẫn với các quy định cụ thể về tội phạm; Một số quy định bỏ lọt các điều khoản hoặc có các điều khoản bị trùng lắp về định lượng (như định lượng ma tuý, số tiền chiếm đoạt…); Trong một số quy định có cấu thành định lượng không khả thi; Việc sắp xếp các khung hình phạt không có sự tiếp nối thể hiện mức độ trừng phạt nghiêm khắc tăng dần, gây khó khăn cho việc xác định áp dụng; Tại một số điều luật của bộ luật có quy định viện dẫn tới một số điều luật khác nhưng sự viện dẫn này không đúng.

Quốc hội có lỗi với cử tri

Trả lời báo chí về trách nhiệm khi một bộ luật quan trọng hàng đầu của đất nước có quá nhiều lỗi nhưng được thông qua, ông Nguyễn Văn Luật thừa nhận trách nhiệm của mình trước cử tri với tư cách là ĐBQH đã bấm nút thông qua bộ luật. “Tôi thấy rất thấm thía về việc này”, ông Luật nói.

Ông Luật cho biết báo cáo mới đây của Uỷ ban Thường vụ QH đã xác định trách nhiệm để xảy ra việc này thuộc về toàn bộ QH và Thường vụ QH. Tới đây, QH sẽ tiếp tục làm rõ trách nhiệm của các cơ quan trực tiếp làm bộ luật này. Trong khi đó, ông Đỗ Mạnh Hùng, Phó chủ nhiệm Văn phòng QH, nói: “Để xảy ra sai sót này có trách nhiệm của QH, trong đó có cá nhân tôi – một trong những người ấn nút tán thành bộ luật. Tôi thấy có lỗi với cử tri về việc này”.

Theo ông Đỗ Mạnh Hùng, tới đây sẽ tiếp tục làm rõ hơn trách nhiệm trực tiếp, trách nhiệm cụ thể của các tổ chức, cá nhân có liên quan, nhất là cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra, sau đó sẽ có xử lý cần thiết. “Việc QH có xin lỗi dân về những sai sót này hay không, tôi nghĩ rằng QH sẽ xem xét, đánh giá sau khi làm rõ những vấn đề như trên”.

Sẽ thu hồi sách bộ luật Hình sự 2015 đã phát hành

Theo ông Đỗ Mạnh Hùng, việc lùi thời hạn thi hành bộ luật Hình sự 2015 do sai sót đã dẫn đến nhiều hệ quả thực hiện chính sách pháp luật, trong đó các đạo luật bộ luật Tố tụng hình sự, luật Thi hành tạm giữ tạm giam, luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự không bị sai sót nhưng phải bị lùi vì có liên quan. Ngoài ra, các cơ quan chức năng phải xem xét để thu hồi lại những quyển sách luật sai sót đã được phát hành. Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đinh Trung Tụng cho biết hiện chưa có báo cáo cụ thể về số lượng sách luật đã phát hành nhưng sẽ trao đổi với Nhà xuất bản Tư pháp, để có phương án xử lý thỏa đáng, tạo điều kiện thuận lợi cho người mua sách, xem xét trả lại tiền nếu có yêu cầu.

Thái Sơn