Công nhân khốn đốn vì vay nặng lãi

Công nhân khốn đốn vì vay nặng lãi

Đời sống khó khăn, thiếu trước hụt sau đang khiến nhiều công nhân rơi vào bẫy cho vay nóng với lãi suất “cắt cổ”.

Trưa 30-5, trong vai những công nhân cần đóng tiền thuê phòng trọ, chúng tôi vào một điểm chuyên cho công nhân vay nặng lãi ở ấp Tiền Lân, xã Bà Điểm, huyện Hóc Môn, gần Khu công nghiệp (KCN) Vĩnh Lộc, TP.HCM. Ném ánh mắt dò xét, bà chủ tên Thi nói thẳng: “Ở đây chỉ cho khách quen vay thôi, lãi suất khá cao đó”.

Lãi suất “cắt cổ”

Nhưng khi biết có người quen giới thiệu, bà Thi niềm nở: “Thế muốn vay bao nhiêu? Tiền lãi 10% mỗi tháng nhe. Vay một ngày rồi trả cũng tính một tháng tiền lãi”. Thắc mắc về khoản lãi suất quá cao, bà Thi gằn giọng: “10% có gì mà cao, ở đây ai cũng vay như thế cả”.

Hỏi về thủ tục, bà ta liền gạt tay bảo: “Không cần, chỉ cần ký tên xác nhận thôi. Đã có người quen giới thiệu, tui sẽ nắm được chỗ ở, quê quán, công ty của em làm mà”.

Sau khi điện thoại cho người giới thiệu, bà Thi đưa 1 triệu đồng cho khách và lấy ra một cuốn sổ cũ dày cộp trong đó ghi rất chi tiết tên, số tiền vay nóng và phía dưới là chữ ký xác nhận của nhiều con nợ. Bà ta nhanh chóng ghi ngày tháng cho vay, tên và số tiền… rồi bảo chúng tôi ký xác nhận. “Lo mà trả gốc lẫn lãi cho đúng thời hạn nhe, đừng để khó xử cho nhau” – bà dặn.

Quanh KCN Vĩnh Lộc có tới bốn điểm cho vay nặng lãi với lãi suất 10-12%/tháng. Chị Ngọc Trinh, công nhân KCN Vĩnh Lộc, nói: “Phần lớn người vay là công nhân, vay tính tiền lãi theo tuần và theo tháng. Những người không quen biết phải có người quen đứng ra bảo lãnh và thủ tục cực kỳ đơn giản là chỉ cần ký tên xác nhận là xong”.

Tương tự, chị Thu Hồng – công nhân may ở Q.Tân Phú, TP.HCM – cho biết quanh khu vực công ty, gần KCN Tân Bình có 4-5 điểm cho vay nóng sẵn sàng cho công nhân vay 24/24 giờ từ vài triệu đến 10 triệu đồng, lãi suất thấp nhất là 10%, còn cao lên đến 30%/tháng.

“Biết nhiều công nhân rất cần tiền, kiểu gì cũng phải vay nên có chỗ bắt chẹt bằng cách nâng mức lãi suất kinh hoàng đến 30% mỗi tháng và bắt trả tiền lãi mỗi tuần một lần. Sợ công nhân không có tiền trả, chủ nợ còn canh đúng ngày phát lương để chặn lấy bằng được tiền” – chị Hồng nói.

Trưa 29-5, chúng tôi liên hệ với ông Hùng, một “cò” cho vay nặng lãi gần KCN Bình Đường (Bình Dương). Ông Hùng là người chuyên móc nối làm khâu trung gian cho công nhân có nhu cầu vay vốn. Qua điện thoại, ông cho biết: “Muốn vay nóng bao nhiêu cũng có nhưng phải là người quen biết và phải có giấy cam kết”.

Mức lãi mà ông Hùng môi giới cho công nhân các KCN tại đây vay là 15%/tháng và số tiền vay tối đa là 20 triệu đồng/người kèm giấy cam kết sẽ trả gấp ba lần vốn nếu không trả lãi đúng hẹn trong ba tháng.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, khu vực quanh KCN Bình Đường là “lãnh địa” của các nhóm cho vay nặng lãi khét tiếng gồm Vương, Lĩnh “trắng”, Linh “Hà Nội” và Tính “chó”… Lãi suất cho vay lên đến 15%/tháng và đều do ông Hùng làm mối ăn tiền hoa hồng. “Con mồi” công nhân nào có nhu cầu sẽ thông qua ông bảo lãnh để giới thiệu đến một trong những nhóm này thì mới được vay tiền.

“Nói thiệt nhé, không cần thiết lắm hoặc còn xoay xở được ở đâu thì cố mà xoay chứ bọn này toàn những đứa mới ra tù nên léng phéng là nó xử ngay” – người giới thiệu chúng tôi với ông Hùng cho biết.

Không chỉ có các đường dây cho vay nặng lãi xuất hiện khá nhiều quanh các KCN, “cò” còn len lỏi vào cả trong các công ty, nơi công nhân làm việc để hoạt động. Chị Nguyễn Thị Hoa, công nhân Công ty may Nam Yang (KCN Sông Mây, Đồng Nai), cho biết thời gian gần đây trong công ty xuất hiện nhiều điểm “ngầm” cho vay nóng với lãi suất 10%/tháng của một số công nhân “có điều kiện” đứng ra tổ chức. Tiền được huy động từ bên ngoài, công nhân muốn vay chỉ cần thế chấp thẻ ATM.

“Công nhân cần tiền vay nóng theo dạng này nhiều lắm. Sợ con nợ “chẹn” tiền nên đến kỳ lĩnh lương, công nhân phải đọc mật khẩu ATM cho người cho vay để họ kiểm tra, rút giùm rồi lấy cả tiền gốc lẫn lời, xong việc họ trả thẻ” – chị Hoa nói.

Thế thân vì vay nóng

Theo tìm hiểu của chúng tôi, hiện nay có hơn 20 đường dây, đầu mối lớn chuyên cho công nhân vay nóng với lãi suất khá cao

10-30%/tháng, tập trung gần các KCN Vĩnh Lộc, Tân Tạo, Sóng Thần, Bình Đường, Tân Bình, Khu chế xuất Linh Trung… Số tiền cho vay bình quân tối đa 10 triệu đồng/người và thường buộc các con nợ phải hoàn trả đầy đủ tối đa trong vòng sáu tháng vì sợ công nhân bỏ trốn. Nếu không trả đủ lãi định kỳ thì phải hoàn trả gấp 3-5 lần số tiền đã mượn. Nếu con nợ bỏ trốn, chủ nợ cho đàn em về tận quê truy lùng.

Cách đây ba tháng, một nam công nhân ở KCN Tân Tạo vì nợ 10 triệu đồng không có khả năng chi trả lãi lẫn vốn nên định bỏ trốn về quê ở Rạch Giá, Kiên Giang thì bị chủ nợ là ông H. “đen”, một chủ đường dây cho vay khét tiếng gần KCN này, cho người truy đuổi. Anh này đã bị đàn em ông H. đánh gãy tay khi vừa ra khỏi nhà. Sau đó, người thân của anh phải vay mượn khắp nơi để hoàn trả gấp ba lần tiền vốn cộng với tiền lãi còn nợ mới được chủ nợ bỏ qua.

Gần KCN Sóng Thần còn có ba đường dây cho vay nóng “ưu đãi” cho nữ công nhân vay do bà L.T., bà M. “xoăn”, bà H. “đen” làm chủ. Sau một thời gian không có khả năng chi trả, một số nữ công nhân đành phải chịu thế thân trả nợ bằng cách vào phục vụ tại các quán cà phê ôm, karaoke ôm, matxa… do chủ nợ giới thiệu, “sang tay” lại cho các quán. T.M.H., tiếp viên của quán karaoke D trên xa lộ Hà Nội, cho biết vì vay 8 triệu đồng không có khả năng trả nên cô bị chủ nợ yêu cầu phải xin nghỉ việc tại công ty để vào làm cho quán karaoke do bà ta giới thiệu nếu không muốn bị hành hung.

Hằng tháng cô phải trích tiền “bo” (vì làm không lương) trả lại cho bà ta tiền nợ cùng tiền lãi, còn số tiền hoa hồng chủ nợ được hưởng khi “sang tay” con nợ cho quán là bao nhiêu thì H. không được biết.

Nước mắt công nhân

Tháng 6-2010, chị Đ.Y.N. (công nhân tại KCN VSIP, Bình Dương) vay nóng 5,5 triệu đồng với lãi suất 10,5%/tháng (đóng tiền lãi 600.000 đồng/tháng). Trả tiền lãi được hai tháng, chị N. không có khả năng chi trả tiếp nên nhiều lần bị chủ nợ tìm gặp đòi nợ. Tháng 11-2010, chủ nợ yêu cầu chị N. phải thanh toán cả tiền vay gốc lẫn lãi và ra điều kiện: “Nếu không trả đủ số tiền như đã hẹn thì phạt gấp đôi số tiền gốc”.

Sợ bị phạt nên chị N. đã mượn bạn bè được 2 triệu đồng đưa trước cho chủ nợ và hứa sẽ trả số tiền còn lại trước Tết Nguyên đán. Nhưng không ngờ dịp tết công ty không phát thưởng nên chị N. đành một lần nữa khất nợ và sợ bị hành hung nên tìm cách lánh mặt.

Ngày 4-4-2011, chị N. đang điều khiển xe gắn máy trong KCN thì bị chủ nợ gọi lại nói chuyện. Chủ nợ thông báo số tiền mà chị N. phải trả cả gốc lẫn lãi là 14 triệu đồng (tính cả tiền phạt gấp đôi) và viết giấy nợ yêu cầu chị phải ký xác nhận. Sau đó, chị N. tiếp tục bị đe dọa: “Nếu không trả đủ số tiền như đã hẹn sẽ bị cắt tai để nhớ đời”. May mắn là vụ việc sau đó đã được Công an phường Bình Hòa, thị xã Thuận An, Bình Dương bắt quả tang, xử lý.

Anh Tường – công nhân may ở Q.Tân Phú, TP. HCM – kể hai tháng trước, bạn của anh làm việc tại một công ty trong KCN Tân Tạo, do thiếu tiền trả phòng trọ nên được giới thiệu vay nóng 1 triệu đồng với mức lãi suất 10%/tháng tại một điểm cho vay nặng lãi gần KCN. Lương bấp bênh, chưa đủ chi trả tiền lãi nên sau đó bạn anh đành khất nợ và hứa hoàn trả số tiền sớm.

Sau vài lần khất nợ, chủ nợ “nổi khùng” thuê hẳn một nhóm “đầu gấu” chặn ngay trước cổng công ty, đợi lúc bạn anh vừa tan ca để “tính sổ”. Vừa ra khỏi công ty, đang trên đường về phòng trọ, người bạn này đã bị chặn đường đánh túi bụi, kèm theo đó là lời cảnh báo: “Nếu không trả sớm thì tụi tao sẽ chặt chân mày”.

Anh Đức Trường, công nhân may ở KCN Vĩnh Lộc, cho biết những tháng công ty không có hàng, chậm phát lương thì buộc nhiều công nhân phải vay nóng với lãi suất “cắt cổ” để trang trải cuộc sống.

“Lãi suất 10% là quá cao so với mức lãi suất bình thường nhưng tụi tui vẫn phải vay. Vì nếu không thì làm sao có tiền lo cho cuộc sống, đành nhắm mắt đánh liều. Một khi đã dính vào vay nặng lãi thì cứ phải mượn chỗ này trả chỗ kia cho đúng thời hạn, chứ dây dưa dễ bị đánh lắm. Cuối cùng, rất nhiều công nhân cuốn vào vòng xoáy nợ nần không gỡ ra được” – anh Trường tâm sự.

Tràn lan các tờ rơi cho vay tín chấp

Nhiều công nhân tại các KCN ở TP.HCM, Đồng Nai, Bình Dương… phản ảnh: gần đây xuất hiện rất nhiều tờ rơi cho vay tín chấp với số tiền rất lớn từ 10 triệu đồng đến vài chục triệu đồng mà không cần thế chấp, bảo lãnh. Thủ tục đơn giản, giải ngân trong vòng vài ngày, ưu đãi về lãi suất…

Nhiều công nhân liên hệ một vài số điện thoại trên các tờ rơi thì phát hiện chủ một số đầu mối cho vay này cũng là chủ các đường dây cho vay nặng lãi với mức lãi suất cao do các “cò” cho vay tổ chức “tiếp thị” trong giới công nhân.