Ecuador ở vĩ độ 0

Trong tiếng Tây Ban Nha, Ecuador có nghĩa là “xích đạo”. Đất nước này được đặt tên dựa trên vị trí nằm ngay đường xích đạo của mình.

Thủ đô của tình yêu và âm nhạc

Thủ đô Quito của Ecuador nằm ở độ cao hơn 2.800 m so với mặt nước biển, là thủ đô có độ cao thứ hai trên thế giới sau cao nguyên La Paz của Bolivia.

Quito là thủ đô nhưng lại là thành phố trực thuộc tỉnh Pichincha. Được xây dựng trên đống tro tàn đổ nát của thành phố Inca cổ xưa, thành phố này còn lưu giữ những nét đặc sắc của văn hóa bản địa. Quito được mệnh danh là “thánh tích của Nam Mỹ” với hơn 100 giáo đường rải rác khắp thành phố. Nơi đây cũng được UNESCO công nhận là “di sản đầu tiên của thế giới”.

Quito hầu như không có xe máy, ngoài những chiếc motor “khủng bố” của cảnh sát đi tuần. Với những người lãng mạn, Quito càng là một nơi đáng mơ ước. Đi trên bất kỳ con đường nào của Quito, người ta dễ dàng bắt gặp những đôi uyên ương tay trong tay, trao cho nhau những nụ hôn cháy bỏng. Họ vui sướng thể hiện tình yêu giữa đất trời thoáng đãng, giữa bốn bề những dãy núi lửa âm ỉ hoạt động xung quanh thành phố.

Thuật ngữ “Quốc gia âm nhạc” được sử dụng cho Ecuador để chỉ một lượng lớn các hình thức âm nhạc của đất nước này. Vào những dịp lễ lớn, người dân Ecuador đóng hết cửa hàng và kêu gọi bạn bè mang nhạc đến nhà, nhảy múa từ sáng đến tối. Có mặt tại Quito ngày thành lập thủ đô, chúng tôi gần như choáng ngợp trước không khí hội hè tại đây. Rất nhiều người từ các tỉnh mang nhạc cụ đến nhà bạn bè, nhảy múa tưng bừng suốt cả ngày. Đêm xuống, các quán bar chật cứng giới trẻ. Ngoài đường, có cả những chiếc xe tải được thiết kế thùng xe như một quán bar. Chiếc xe này chạy xung quanh thủ đô, trên đó là những người trẻ uống bia, hò hét, nhảy những điệu nhảy mê đắm lòng người.

Quito cũng có một khu phố cổ hết sức đặc sắc. Những con đường trong khu phố cổ lên dốc xuống đèo ngoằn ngoèo với đủ thứ cửa hàng trổ ra hai bên lề đường, bán những món ăn và quần áo, đồ dùng địa phương. Phố cổ cũng có những hình ảnh mê hoặc mà các bộ phim về Nam Mỹ hay trình chiếu. Đó là những ngôi nhà có ban công chĩa ra đường với những chậu hoa rực rỡ, nơi mà một cô gái đứng tựa ban công nhìn xuống chàng trai phía dưới ôm đàn hát những bản tình ca. Đó là một quảng trường rộng, nơi những chàng trai cô gái nhảy múa say mê hay một người diễn xiếc rong trình diễn, vây quanh là một đám đông hiếu kỳ theo dõi.

Những… vĩ tuyến 0

Như chứng minh cho tên gọi Ecuador, đất nước này nổi tiếng là địa điểm nơi vĩ tuyến 0 đi qua và tạo nên một điểm đặc biệt đo theo DMS (Degree:Minute:Second) là 00°00’00”. Nhưng lại có đến… 3 điểm như vậy!

Điểm đầu tiên cách trung tâm thủ đô Quito khoảng 22 km về phía bắc. Nơi này được gọi là La Mitad Del Mundo (đường giữa xích đạo), tọa lạc tại ngôi làng San Antonio de Pichincta. Tại đây có tượng đài cao trên có quả địa cầu bằng đồng thau nằm ngay trên đường xích đạo. Đây là nơi được nhà nước Ecuador công nhận chính thức.

Tuy nhiên, chỉ cách đó khoảng 200 mét lại tồn tại Viện bảo tàng Museo de Sitio Intiñan, nơi được một tổ chức tư nhân khảo sát bằng G.P.S. và nhận là điểm 00°00’00”. Tại đây có một số thí nghiệm chứng minh rằng tại đường xích đạo sức hút quả đất đi thẳng vào lòng trái đất bằng một số thí nghiệm: để một quả trứng đứng trên đầu một cây đinh hay đặt một bồn rửa ở trên đường xích đạo và rút nắp thoát nước, nước sẽ chảy thẳng xuống ống thoát nước mà không xoáy thành vòng tròn như thường thấy.

Nhưng bất ngờ nhất là một điểm khác được chúng tôi phát hiện trên con đường lang thang tìm đến với những người da đỏ. Cách Quito hơn 100 km theo hướng nam, cả một khu vực rộng khoảng 40 m2 được thiết kế thể hiện các đường kinh độ, vĩ độ của trái đất. Chính giữa có một đài cao rỗng ruột, bên dưới là tấm gương lớn. Theo người phụ trách tại đây, đây cũng là dự án do một nhóm nhà khoa học tư nhân khảo sát. Người này khẳng định, vào lúc 12 giờ ngày thu phân 23.9 (giờ địa phương), duy nhất tại địa điểm này, tấm gương sẽ bắt được hình ảnh của mặt trời lên đến thiên đỉnh. Dĩ nhiên, anh chàng hướng dẫn cũng khẳng định đây chính là địa điểm 00°00’00” chính xác nhất của Ecuador!

Làng da đỏ

Theo lời Victor Hugo Ldu, người lái xe bản địa chúng tôi tình cờ thuê được, Ecuador có rất nhiều dân tộc với những ngôn ngữ khác nhau: Kichwa, Shuar, Achuar, Chachi, Epera, Huaorani… Nhưng ở quốc gia này, người da đỏ được chia làm hai thành phần chính. Một số bộ lạc do chính quyền bảo trợ, chu cấp và bảo vệ. Một nhánh các bộ lạc khác sống tận trong rừng sâu, ngoài vòng luật pháp, tự cung tự cấp và vẫn sống cuộc sống hoang sơ như bao đời nay. Bởi thế, dù đã đi rất xa, khoảng 600 km cách xa khỏi Quito, đến thượng nguồn sông Amazon, chúng tôi mới chỉ “chạm tay” đến được một ngôi làng da đỏ được sự bảo trợ của chính quyền.

Khu sinh thái Puerto Misahualli mà chúng tôi đến được đặt đầu con sông Misahualli là một địa điểm đặt dưới sự bảo trợ của chính quyền điển hình. Sau khi đi chừng 4 km trên sông bằng thuyền độc mộc, chúng tôi được Cesar Andi Native, một anh chàng da đỏ đón ngay đầu khu du lịch. Được nhà nước Ecuador chọn lựa từ trong bộ tộc Kechun, Cesar đến trường học của chính phủ, học và thông thạo cả hai thứ tiếng Anh và Tây Ban Nha.

Nơi này giống như một bảo tàng về cuộc sống, văn hóa của bộ lạc Kechun từ xưa đến nay. Cesar lần lượt giới thiệu các dụng cụ săn bắt, bẫy thú, nấu nướng, quần áo… của bộ tộc. Ngoài các loài cây thuốc, thực phẩm tiêu biểu phục vụ cho cuộc sống hằng ngày, Cesar thay đồ thổ dân, vẽ lên mặt chúng tôi hàng loạt hình vẽ tượng trưng về sấm sét, tù trưởng… Nhưng từ đầu đến cuối, tất cả những thứ xảy ra ở đây đã được sắp xếp quá hoàn hảo mà mất đi vẻ tự nhiên.

Chưa kể cả làng đều mặc đồ như cư dân hiện đại. Giữa làng có 2 sân bóng đá, môn thể thao rất phổ biến ở Ecuador. Người lớn, trẻ nhỏ của làng đang quần thảo chạy theo trái bóng và không hề tò mò trước những người lạ.

Người làng Kechun kể, trong rừng vẫn còn những bộ lạc ăn thịt người. Đầu người sẽ được cắt rời, lột hết da, sau đó ngâm tẩm phần da này vào dung dịch đặc biệt, phơi khô và sử dụng như một thứ trang sức yêu thích. Khu vực của những bộ lạc này thỉnh thoảng vẫn có trăn Nam Mỹ khổng lồ (anaconda) xuất hiện.

Cesar khẳng định tất cả bộ lạc da đỏ đều rất sợ anaconda vì loại trăn này có thể thôi miên. Chỉ mới vài ngày trước, một cư dân của làng đi câu cá đã bị anaconda nuốt gọn nhưng chúng tôi ngờ rằng đây chỉ là một câu chuyện làm quà cho người xứ lạ!

Đăng Nguyên