Cần đối thoại hoà bình thay vì leo thang khiêu khích

Đây là nhận định của thượng nghị sĩ Benjamin Cardin, Chủ tịch Tiểu ban Đông Á – Thái Bình Dương (Uỷ ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ) trong cuộc họp báo hôm qua 28.5 tại Hà Nội.

Trả lời câu hỏi của phóng viên VTV về những hành động gây căng thẳng hiện nay trên biển Đông của Trung Quốc (TQ), thượng nghị sĩ Benjamin Cardin cho biết vấn đề an ninh hàng hải chiếm vị trí quan trọng trong chương trình làm việc của ông tại VN cũng như tại diễn đàn Đối thoại an ninh Shangri-La tại Singapore mà ông tham dự tới đây.

Mỹ không có quan điểm về các tuyên bố chủ quyền, nhưng Mỹ chống các hành vi đơn phương gây hấn. Mỹ cho rằng có những cơ chế để giải quyết sự khác biệt giữa các quốc gia liên quan đến vấn đề chủ quyền. Cần sử dụng những cơ chế này cùng với đối thoại hòa bình thay vì leo thang khiêu khích

Ông khẳng định các hành vi đơn phương gây hấn của TQ đã gây ra tình huống căng thẳng cao độ. “Chúng tôi quan ngại về điều này vì nó không chỉ ảnh hưởng an ninh của VN mà còn là vấn đề liên quan an ninh hàng hải khu vực, liên quan đến lợi ích của Mỹ cũng như cộng đồng toàn cầu”, thượng nghị sĩ nói.

Tuổi Trẻ: Chính quyền Mỹ làm việc với TQ như thế nào để TQ kiềm chế các hành động khiêu khích? Được biết ông và 5 thượng nghị sĩ khác đã ra tuyên bố và kêu gọi QH Mỹ có một nghị quyết về vấn đề này?

Ủy ban Đối ngoại của Thượng viện Mỹ đã cân nhắc đưa ra một nghị quyết, nêu lên tất cả các điều mà tôi vừa đề cập. Chúng tôi hoàn toàn phản đối các hành vi đơn phương gây hấn ảnh hưởng an ninh hàng hải và TQ đã thực hiện các hành vi đó. Đó là các hành vi sai trái. Nghị quyết của chúng tôi cho rằng vấn đề cần được giải quyết thông qua các biện pháp hòa bình thông qua đàm phán giữa các bên liên quan. Các bên có tuyên bố chủ quyền cần tuân thủ luật pháp, khuôn khổ quốc tế để bảo đảm hòa bình và an ninh hàng hải. Nghị quyết này đã được Ủy ban Đối ngoại Thượng viện thông qua và sẽ được trình lên Thượng viện để xem xét thông qua sớm.

Wall Street Journal: Cuộc khủng hoảng ở biển Đông có ảnh hưởng như thế nào đến quan hệ Mỹ và VN?

Mỹ và VN sắp tới sẽ kỷ niệm 20 năm quan hệ ngoại giao và chúng tôi đang tiến vào khuôn khổ đối tác chiến lược, thể hiện qua các cuộc gặp gần đây nhất giữa hai nước. Hiện nay chúng tôi đang đàm phán về Hiệp định xuyên Thái Bình Dương (TPP), chúng tôi đã thảo luận về các chủ đề nhân quyền và quản lý nhà nước. Các hoạt động này đang có nhiều bước tiến. VN và Mỹ cũng đang tiến gần đến việc đạt các thỏa thuận về vấn đề an ninh ảnh hưởng đến cả hai nước, ví dụ như an ninh hàng hải.

Chúng tôi còn tiếp tục các thảo luận bàn về cách thức tăng cường quan hệ và mang lại lợi ích chung cho cả hai bên. Đây là các cuộc thảo luận vẫn đang diễn ra. Tôi muốn nhấn mạnh, về phía Mỹ, khi thực hiện chính sách xoay trục về khu vực châu Á – Thái Bình Dương, chúng tôi mong thấy một nước VN vững mạnh, phát triển. Chúng tôi tin rằng điều đó đóng góp vào ổn định của khu vực cũng như thúc đẩy các quyền lợi của Mỹ.

Lao Động: Ông nhìn nhận thế nào về hành động tàu TQ đâm chìm tàu cá của VN?

Việc TQ có sự hiện diện quân sự quy mô xung quanh khu vực giàn khoan rõ ràng đó là một tình huống nguy hiểm. Vụ đâm chìm tàu cá VN xảy ra cách giàn khoan nhiều dặm. Rõ ràng đó là hành vi nguy hiểm không thể chấp nhận được, gây thiệt hại lớn về tài sản và tính mạng. Vì vụ việc này cũng như những lý do khác mà Mỹ cho rằng điều quan trọng cần làm là phải hạ nhiệt tình hình khi có những đe dọa về nhân mạng.

Các bạn đã nghe nhiều lần rồi nhưng tôi vẫn muốn nhấn mạnh: Mỹ không có quan điểm về các tuyên bố chủ quyền, nhưng Mỹ chống các hành vi đơn phương gây hấn. Mỹ cho rằng có những cơ chế để giải quyết sự khác biệt giữa các quốc gia liên quan đến vấn đề chủ quyền. Cần sử dụng những cơ chế này cùng với đối thoại hòa bình thay vì leo thang khiêu khích.

Thanh Niên: Có nhiều ý kiến cho rằng hành động của TQ ở biển Đông là do họ muốn thử thách Mỹ trong khi Mỹ đang vướng bận nhiều vấn đề khác cũng như có những hạn chế về nguồn lực. Ông có thể bình luận về ý kiến này?

Tôi hiểu câu hỏi của anh nhưng tôi không phải là người theo sát vấn đề đó. Mỹ rất nhất quán trong việc chỉ trích hành vi đơn phương của TQ cũng như trong chính sách an ninh hàng hải. Sự nhất quán đó còn thể hiện ở những vấn đề không chỉ liên quan đến TQ và VN mà chúng tôi đã nêu ra liên quan đến những vấn đề căn bản của hàng hải. Chúng tôi rất ủng hộ ASEAN tiến tới bộ Quy tắc ứng xử ở biển Đông (COC). Chúng tôi cũng nhấn mạnh việc giải quyết bằng biện pháp hòa bình thay cho những hành động khiêu khích đơn phương. Chúng tôi luôn đóng vai trò tích cực để khẳng định điều đó ở mọi diễn đàn mà chúng tôi tham gia.

Trường Sơn