Mỹ yêu cầu Trung Quốc không gây hấn trên biển

Mỹ – Trung cam kết hàn gắn khác biệt trong cuộc Đối thoại chiến lược và kinh tế (S&ED) ở Bắc Kinh. Tuy nhiên, bất chấp những ngôn từ ngoại giao, Mỹ không ngần ngại chỉ trích hành vi hiếu chiến của Trung Quốc trên biển Đông thời gian qua.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (giữa) cùng Bộ trưởng Tài chính Mỹ Jacob Lew (bìa trái) và Ngoại trưởng John Kerry tại S&ED ngày 9-7 – Ảnh: Reuters

Tại S&ED, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry và Bộ trưởng Tài chính Jacob Lew đàm phán với Ủy viên Quốc vụ Trung Quốc Dương Khiết Trì và Phó thủ tướng Uông Dương. Tại lễ khai mạc hôm qua, ông Kerry cho biết Mỹ không hề có ý định kiềm chế Trung Quốc. “Dù có nhiều khác biệt nhưng hai nước hoàn toàn có thể tìm thấy những điểm chung – ông Kerry phát biểu – Chúng tôi chào đón một Trung Quốc có đóng góp vào ổn định và phát triển khu vực, đóng vai trò có trách nhiệm trong các vấn đề quốc tế”.

Trung Quốc không nên gây hấn

“Mỹ chào đón sự trỗi dậy của một Trung Quốc ổn định, hòa bình và thịnh vượng. Chúng tôi quyết tâm đảm bảo sự hợp tác giữa hai nước. Chúng ta cần xây dựng quan hệ quanh các thách thức, trách nhiệm và lợi ích chung”

Tổng thống BARACK OBAMA
tuyên bố từ Washington

Bất chấp những ngôn từ ngoại giao, Mỹ đã không ngần ngại chỉ trích hành vi hiếu chiến của Trung Quốc trên biển Đông thời gian qua. Theo trang web Bộ Ngoại giao Mỹ, tại Bắc Kinh, một quan chức Mỹ giấu tên cho biết ông Kerry đã thảo luận về tình hình căng thẳng trên biển Đông với các quan chức Trung Quốc. “Phái đoàn Mỹ tỏ rõ quan điểm rằng Trung Quốc không nên tiếp tục các hành vi gây hấn trên vùng biển tranh chấp” – quan chức này tiết lộ.

Quan chức trên cho biết Washington đánh giá các hành động của Bắc Kinh “gây bất ổn và mang tính đe dọa”. “Chúng tôi nhận thấy cách hành xử gây hấn của Trung Quốc và cho rằng nó không hề có lợi cho Trung Quốc xét về lâu về dài. Điều quan trọng là Bắc Kinh phải điều chỉnh cách hành xử của mình” – quan chức này nhấn mạnh.

Phái đoàn Mỹ đã đề cập những hành vi căng thẳng mà Trung Quốc gây ra chống lại Việt Nam, Philippines và Nhật. Mục tiêu của Mỹ là muốn Trung Quốc tìm cơ chế hòa bình để giải quyết tranh chấp, bao gồm việc tôn trọng luật pháp quốc tế và sử dụng các cơ chế pháp lý. “Họ đã lắng nghe kỹ và hiểu quan điểm của chúng tôi” – quan chức Mỹ khẳng định.

60 chủ đề đàm phán

“Sự va chạm giữa hai quốc gia là không tránh khỏi vì Mỹ và Trung Quốc phát triển theo hai đường lối khác nhau, nhưng chúng ta phải phá vỡ kiểu đối đầu tồn tại xưa nay giữa hai nước. Nếu chúng ta cứ đối đầu thì chắc chắn sẽ gây thảm họa cho cả hai quốc gia và cho cả thế giới. Khu vực châu Á – Thái Bình Dương đủ rộng lớn cho cả Trung Quốc và Mỹ cùng hiện diện nên chúng ta cần cam kết trong cuộc đối thoại này để giải quyết những bất đồng”

Chủ tịch TẬP CẬN BÌNH
phát biểu tại lễ khai mạc

Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết trong hôm qua và hôm nay, các quan chức Mỹ và Trung Quốc đàm phán về 60 chủ đề, từ tin tặc Trung Quốc, tỉ giá đồng nhân dân tệ, nhân quyền tới biến đổi khí hậu. Tại lễ khai mạc S&ED, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Jacob Lew đã kêu gọi Bắc Kinh điều chỉnh tỉ giá đồng nhân dân tệ phù hợp với giá trị thực trên thị trường. “Chúng tôi ủng hộ nỗ lực của Trung Quốc nhằm cho phép thị trường đóng vai trò quyết định hơn đối với nền kinh tế. Tiến tới tỉ giá do thị trường quyết định là bước quan trọng” – ông Lew khẳng định.

Ông Lew cho rằng Trung Quốc cần phát triển theo hướng phù hợp với các quy định và tiền lệ quốc tế để đảm bảo đóng góp vào sự phát triển cân bằng của nền kinh tế toàn cầu. Tuy nhiên, Phó thủ tướng Trung Quốc Uông Dương phản ứng ngay rằng Bắc Kinh sẽ không vội vã điều chỉnh tỉ giá. “Nếu cải cách quá nhanh, chúng tôi sẽ mắc những sai lầm chết người” – ông Uông nói.

Trên lĩnh vực biến đổi khí hậu, hai bên công bố tám dự án mới nhằm giảm khí thải cacbon. Các quan chức hai nước cũng đạt thỏa thuận nâng chuẩn tiêu thụ nhiên liệu của xe hơi. Tuy nhiên Washington và Bắc Kinh vẫn còn rất nhiều bất đồng trong kế hoạch toàn cầu nhằm giảm khí thải nhà kính. Đại diện Trung Quốc cho rằng nước này không thể tuân thủ những quy định về khí thải như Mỹ và các nước giàu khác.

Dự kiến hai bên cũng sẽ đụng tới vấn đề nóng bỏng là việc Washington cáo buộc chính quyền Bắc Kinh đứng sau các vụ tấn công tin tặc nhắm vào nhiều doanh nghiệp lớn của Mỹ để đánh cắp bí mật thương mại. Trước đó, quan hệ Mỹ – Trung trở nên căng thẳng sau vụ Washington truy tố năm sĩ quan quân đội Trung Quốc vì tội tấn công hệ thống mạng Mỹ. Ngoại trưởng Kerry sẽ thuyết phục phía Bắc Kinh nối lại hoạt động của một nhóm công tác Mỹ – Trung về an ninh mạng.

HIẾU TRUNG