Nhiều doanh nghiệp nhập khẩu ôtô cho biết sở dĩ lượng xe nhập khẩu Trung Quốc tăng cao do nhu cầu trong nước không đáp ứng đủ và giá xe nhập khẩu từ Trung Quốc rẻ hơn các loại xe từ ASEAN, châu Âu.

Bước vào một đại lý chuyên bán ôtô trên mặt tiền quốc lộ 1 đoạn qua địa phận Q.12 (TP.HCM), chúng tôi thấy có gần 10 đầu kéo xe tải màu xám lông chuột đậu ngay ngắn trên nền đất trải đá dăm mịn. Ông chủ đại lý ôtô này cho biết trước đây chỉ bán được 1-2 xe/tháng nhưng từ tháng 10 đã bán được bốn xe tải nặng loại 15 tấn, trong đó có ba xe nhập khẩu từ Trung Quốc. “Từ giờ đến cuối năm có thể số lượng bán ra sẽ tăng nhiều hơn vì khách mua về chở hàng tết” – ông này dự báo.

Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, mười tháng đầu năm 2014, tổng trị giá ôtô nhập khẩu vào Việt Nam đạt gần 1,14 tỉ USD, tăng 96% với cùng kỳ năm 2013. Trong đó, Thái Lan dẫn đầu cung cấp ôtô trong khối ASEAN cho Việt Nam với 10,71 nghìn chiếc, tăng gần 68% so với cùng kỳ 2013.

Trao đổi với Tuổi trẻ, Vụ Hợp tác quốc tế (Bộ Tài Chính) cho biết bộ đang cân nhắc về lộ trình giảm thuế đối với ôtô nhập khẩu từ các nước trong khu vực ASEAN trong những năm tới, nhưng cơ bản sẽ là cắt giảm thuế đều theo các năm để đảm bảo đến năm 2018 là xuống 0%. Với lộ trình này doanh nghiệp sẽ chủ động đưa ra kế hoạch kinh doanh hợp lý tránh cú sốc cho thị trường.

Trong năm 2015, cơ quan này dự báo việc cắt giảm thuế trong ASEAN có thể dẫn đến xu hướng gia tăng việc nhập khẩu ôtô từ thị trường ASEAN, gâp áp lực cạnh tranh cho các doanh nghiệp lắp ráp xe trong nước… Doanh nghiệp đang trông chờ vào xu hướng giảm thuế nên động thái thể hiện chưa thật sự mạnh mẽ từ thị trường ASEAN. Có thể từ năm 2018, lượng ôtô nhập khẩu từ ASEAN sẽ tăng đáng kể khi thuế nhập khẩu về 0%

Giám đốc khối kinh doanh xe thương mại một công ty chuyên lắp ráp, sản xuất ôtô tải cũng thừa nhận dù đã tăng hết công suất nhưng vài tháng trước lượng khách đặt hàng mua xe tải phải chờ đến bốn tháng vì không đủ hàng giao.

Nhu cầu mua xe tải chở hàng hóa tăng đột biến trong mấy tháng gần đây khiến các doanh nghiệp sản xuất và lắp ráp ôtô sản xuất không đủ cung cấp cho thị trường, tạo cơ hội cho các doanh nghiệp nhập khẩu xe từ Trung Quốc về kinh doanh.

Theo ông Dũng – chủ một doanh nghiệp kinh doanh vận tải tại TP.HCM, việc Bộ Giao thông vận tải siết xe quá tải thời gian qua đã kéo theo nhu cầu phải mua thêm ôtô để chuyên chở hàng hóa.

Cụ thể, một xe tải đầu kéo trước đây có thể “gồng” lên kéo 50 tấn hàng, giờ chỉ chở được 30 tấn nên phải mua thêm xe mới chở hết hợp đồng. “Nếu mua xe trong nước phải chờ vài tháng, giá cao hơn khoảng 30% nên nhiều doanh nghiệp chọn mua xe tải Trung Quốc vì có ngay, giá rẻ hơn, thời gian khấu hao ngắn hơn” – ông Dũng nói.

Nhiều doanh nghiệp vận tải cũng cho biết đã mua các dòng xe tải Trung Quốc vì giá rẻ hơn chỉ bằng 2/3 so với giá xe Hàn Quốc, Nhật Bản. Chẳng hạn, một xe đầu kéo có cấu hình tương đương nhau, xe nhập khẩu từ Trung Quốc có giá bán 1,1 – 1,2 tỉ đồng/chiếc, trong khi xe của Hàn Quốc và Nhật Bản trên 1,8 tỉ đồng.

Theo Tổng cục Hải quan, ôtô nhập khẩu từ Trung Quốc trong tháng 9-2014 là 8.400 chiếc, tăng 203% so với cùng kỳ 2013, sang tháng 10-2014 nhập 9.650 chiếc, tăng 205% so với cùng kỳ 2013. Còn tính chung các thị trường trong 10 tháng năm 2014, cả nước đã nhập về 51.600 ôtô nguyên chiếc các loại, tăng 79% so với cùng kỳ năm ngoái.

Theo báo cáo của Hiệp hội Các nhà sản xuất và lắp ráp ôtô Việt Nam (VAMA), tính đến hết tháng 10-2014 doanh số bán hàng của các dòng xe trong nước lắp ráp tăng 32%, xe nhập khẩu tăng đến 69% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong số các dòng ôtô nhập, loại xe bán tải nhập từ Thái Lan có tốc độ tăng trưởng nhiều nhất.

Ông Jesus Metelo Arias, tổng giám đốc Công ty Ford VN cho biết chỉ trong tháng 10-2014 đã bán được 545 xe bán tải Ranger nhập từ Thái Lan, tăng 120% so với cùng kỳ 2013. “Đây là kết quả bán hàng tốt nhất từ trước khi Ford Việt Nam đầu tư kinh doanh tại Việt Nam. Tính từ đầu năm đến nay riêng dòng xe này đã bán được 3.460 xe, tăng 152% so với cùng kỳ” – ông Arias khẳng định.

Nhu cầu nhập khẩu ôtô từ một số quốc gia về Việt Nam cũng thể hiện rõ ở sự kiện triển lãm ôtô Việt Nam (VietNam Motor Show 2014) đang diễn ra ở Trung tâm hội chợ và triển lãm Sài Gòn. Đại diện Công ty VinaStar (thương hiệu Mitsubishi) giới thiệu ba dòng xe mới nhưng đều nhập từ Thái Lan và Nhật Bản. Công ty Suzuki VN giới thiệu dòng xe duy nhất mới cũng nhập từ Ấn Độ.

Ngoài những dòng xe ASEAN, lượng xe nhập từ các quốc gia khác cũng tăng mạnh. Trao đổi với phóng viên, ông Trần Tấn Trung – tổng giám đốc Công ty CP Liên Á Quốc tế, đơn vị phân phối chính Hãng xe Audi tại Việt Nam – cho biết tính đến thời điểm này, lượng xe bán ra tại thị trường Việt Nam đã tăng đến 30% so với cùng kỳ 2013, cao gấp ba lần tăng trưởng trung bình của thương hiệu xe Audi trên toàn thế giới. “Dự kiến năm nay chúng tôi sẽ bán được khoảng 700 xe Audi các loại” – ông Trung dự báo.

Ông Andreas Klingler, tổng giám đốc Porsche Việt Nam, cho biết tại thời điểm làm lễ ra mắt dòng xe Macan giá từ 2,69 – 4,4 tỉ đồng (giữa tháng 10-2014), công ty đã nhận được 40 hợp đồng đặt hàng, trong số này có nhiều khách hàng phải chờ đến bảy tháng nữa mới nhận được xe. Theo ông Andreas, năm nay công ty dự kiến bán được 120 xe và kế hoạch kinh doanh năm 2015 sẽ bán ra 140 – 150 xe Porsche, một con số đáng kể so với mức xấp xỉ 100 xe của năm 2013.

Hiện nay nhiều doanh nghiệp vận tải hàng hoá ở TP.HCM mua xe tải – chủ yếu là xe đầu kéo Trung Quốc gắn với sơmi rơmoóc – để tăng sức chở đến 38 tấn hàng hóa, nhằm thay cho loại xe tải thông thường chỉ chở 11-14 tấn không có hiệu quả về kinh tế. Lý do mua xe Trung Quốc vì giá khá rẻ, chỉ khoảng 900 triệu đồng đến 1,1 tỉ đồng, trong khi xe của Hàn Quốc và Nhật có giá đến 1,8-1,9 tỉ đồng. Giá xe Trung Quốc thấp đồng nghĩa với khả năng thu hồi vốn nhanh trong thời gian năm năm, trong khi mua xe Hàn Quốc và Nhật có thời gian thu hồi vốn đến 7-8 năm.

Tuy nhiên, cũng phải nói thêm là xe Trung Quốc có nhược điểm hệ thống điện tử chập chờn và các phụ kiện như đèn, các phụ tùng nhựa có thời gian sử dụng ngắn, chất lượng động cơ chỉ bằng 70-80% so với xe Nhật, Hàn Quốc. Việc các doanh nghiệp ồ ạt chọn mua xe Trung Quốc nhằm đáp ứng nhu cầu vận tải, nhưng điều đáng lo là các chủ hàng đang có xu hướng chuyển sang vận chuyển bằng đường thủy, đường sắt nên nếu không tính toán kỹ rất có thể nhiều xe mua về phải nằm một chỗ.

Với dòng xe khách và xe tải, tỉ lệ nội địa hóa của Việt Nam đã đạt tới khoảng 40%, thậm chí có chủng loại khoảng 50%. Chúng ta đã đáp ứng được khoảng 90% nhu cầu đối với xe khách và trên 70% nhu cầu đối với xe tải. Theo quy hoạch phát triển ngành công nghiệp ôtô Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn 2030 đã được Thủ tướng phê duyệt, Việt Nam xác định sẽ phát triển ngành này. Tới đây, Nhà nước sẽ có chính sách hỗ trợ những dòng ôtô thế mạnh của Việt Nam, gồm cả xe cá nhân dung tích xilanh dưới 1,5 lít, xe tải và xe khách hạng nhỏ. Với xe tải, sẽ hỗ trợ có trọng tải dưới 3 tấn.