Trái ngược với đà tăng trưởng, suốt 11 năm qua, công ty này liên tục báo lỗ với số khủng. Đáng nói, những năm 2013 – 2016 doanh thu năm sau tăng cao hơn năm trước cả nghìn tỉ đồng, cuối năm công ty vẫn lỗ hàng trăm tỉ đồng. Đỉnh điểm là năm 2015 lỗ hơn 533 tỉ đồng. Ước tính sau 11 năm kinh doanh ở VN, Lotte Mart lỗ khoảng 117 tỉ won, tương đương 2.300 tỉ đồng. 

Chuyện các tập đoàn bán lẻ báo cáo lỗ liên tục nhưng luôn mở rộng hoạt động, đẩy mạnh đầu tư là khó hiểu. Có nhiều cách để các DN bán lẻ có thể hạ thấp doanh thu so với thực tế trong báo cáo…     Ông Vũ Vinh Phú, Chủ tịch Hiệp hội Siêu thị Hà Nội

Chuyện Lotte Mart liên tục báo lỗ nhưng cũng liên tục mở rộng mô hình kinh doanh khiến nhiều người nhớ đến những nghi vấn chuyển giá của một số “đại gia” bán lẻ nước ngoài ở VN trước đó. Đầu tiên là hệ thống siêu thị Metro Cash & Carry (Đức) sau 12 năm có mặt tại thị trường VN có tới 11 năm liên tục báo lỗ từ 89 – 160 tỉ đồng mỗi năm, chỉ 1 năm có lãi. Đáng nói, dù lỗ nặng nhưng Metro đã mở tới 19 điểm bán sỉ ở các vị trí đắc địa trên khắp cả nước với doanh thu tăng cực mạnh. Nếu năm 2002 chỉ đạt 608 tỉ đồng thì đến năm 2013, con số này đã lên tới 14.700 tỉ đồng, gấp 22 lần. Đáng nói là năm 2015, Metro Cash & Carry VN âm thầm bán lại toàn bộ mảng kinh doanh bao gồm 19 siêu thị và các danh mục đầu tư bất động sản liên quan tại VN cho một tập đoàn Thái Lan với giá gần 900 triệu USD. Thương vụ này chỉ được biết đến khi chuỗi siêu thị đổi sang tên mới MM Mega Market. Công ty Metro Cash & Carry Việt Nam đã bị ngành thuế phát hiện chuyển giá và sau một thời gian đấu tranh đã thu được 1.911 tỉ đồng tiền thuế. Khi về tay chủ mới, được tăng vốn điều lệ từ 1.911 tỉ đồng lên 3.620 tỉ đồng, nhưng cuối năm 2016, doanh thu của chuỗi bán lẻ này lại giảm đến 3.000 tỉ đồng và tiếp tục lỗ 110 tỉ đồng, tương đương mức lỗ hằng năm của Metro trước đó. Nghi ngờ có chuyển giá, tháng 4.2015, sau 2 tháng thanh tra, cơ quan thuế đã đề nghị truy thu 507 tỉ đồng từ MM Mega Market.

Lỗ liên tục nên các ông lớn bán lẻ này chỉ đóng thuế giá trị gia tăng, môn bài, tiền thuê đất, thuế nhà thầu… mà không phải đóng thuế TNDN. Ông Vũ Vinh Phú, Chủ tịch Hiệp hội Siêu thị Hà Nội, bày tỏ nghi ngờ về con số lỗ liên tục của nhiều tập đoàn bán lẻ ngoại tại VN. Nhà ở ngay sau lưng TTTM Lotte Mart Sơn Tây (Hà Nội) nên ông Phú chứng kiến hoạt động kinh doanh của siêu thị này luôn rất sầm uất, đặc biệt là dịp cuối tuần. Có nhiều năm kinh doanh trong lĩnh vực siêu thị, ông Phú phân tích, hơn 80% hàng hóa được bán trong các TTTM là do các nhà sản xuất gửi bán nên các chủ siêu thị không phải bỏ nhiều vốn, không mất chi phí tài chính… thành ra lãi gộp sẽ lớn hơn nhiều ngành khác.

“Thông thường, chủ các siêu thị sau khi bán hàng thu tiền xong còn được chậm trả cho nhà sản xuất, nên chi phí vốn rất thấp. Do đó chuyện các tập đoàn bán lẻ báo cáo lỗ liên tục nhưng luôn mở rộng hoạt động, đẩy mạnh đầu tư là khó hiểu. Tôi đề nghị cần phải có kiểm toán vào cuộc dù bất kể là DN trong hay ngoài nước. Đồng thời bổ sung các quy định như thực hiện hóa đơn điện tử, nối mạng với cơ quan thuế để kiểm soát doanh số bán ra thực tế. Cũng như kiểm tra chi tiết các khoản đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị… Bởi khi công bố lỗ, các DN này không phải nộp một đồng thuế TNDN nào và nếu doanh thu khai thấp thì còn thủ tiêu luôn cả thuế giá trị gia tăng mà người tiêu dùng đã nộp cho nhà nước”, ông Phú nhấn mạnh. 

MAI PHƯƠNG – NGUYÊN NGA