20 năm VN gia nhập ASEAN (28.7.1995 – 28.7.2015): Một cây làm chẳng nên non…

Quyết định gia nhập ASEAN là bước đi chiến lược đúng đắn và sáng suốt của Đảng và Nhà nước ta, đánh dấu cột mốc quan trọng trong tiến trình hội nhập quốc tế của đất nước.

Phó thủ tướng Malaysia Muhyiddin Yassin (bìa trái) và Tổng thư ký ASEAN Lê Lương Minh (thứ hai từ trái sang) thăm gian hàng của VN tại Hội nghị triển lãm doanh nghiệp nhỏ và vừa ASEAN ở Malaysia  hồi tháng 5 – Ảnh: TTXVN

ASEAN là một trong những điểm đột phá đầu tiên để chúng ta triển khai phương châm đa phương hoá, đa dạng hoá quan hệ đối ngoại mà Đại hội Đảng lần thứ 7 đã đề ra.

Những lợi ích từ việc gia nhập ASEAN là hiển nhiên. Nhưng nhìn lại bối cảnh trong nước và quốc tế đầu những năm 1990, chúng ta mới thấy hết quyết tâm và bản lĩnh của lãnh đạo Đảng và Nhà nước khi phải vượt qua khó khăn để quyết định gia nhập ASEAN.

Ít ai có thể hình dung được một VN từng trăn trở với suy nghĩ “hoà nhập” hay sẽ bị “hoà tan” 20 năm trước đây lại có thể đóng vai trò chủ động, tích cực trong ASEAN như hiện nay. Kinh nghiệm thành công với ASEAN đã tạo đà để VN vững tin mở rộng, nâng tầm quá trình hội nhập quốc tế của đất nước với việc gia nhập APEC, ASEM, WTO và đảm nhiệm thành công vai trò thành viên của nhiều cơ quan quan trọng của LHQ như Hội đồng Bảo an, Hội đồng Nhân quyền, Uỷ ban Di sản thế giới UNESCO…

Đoàn kết là lẽ sống

Thành công của ASEAN là do sự tụ hội của nhiều nhân tố, nhưng trước hết là xuất phát từ sức mạnh của tinh thần đoàn kết. Đứng riêng lẻ, mỗi nước thành viên chỉ là các quốc gia vừa và nhỏ. Tập hợp lại, ASEAN là một cộng đồng với hơn 600 triệu dân có tổng GDP 3.000 tỉ USD, có lực lượng lao động dồi dào đứng thứ ba thế giới, chỉ sau Trung Quốc và Ấn Độ.

Việc hình thành Cộng đồng ASEAN năm 2015 với 2 trụ cột về chính trị – an ninh, kinh tế và văn hóa – xã hội sẽ góp phần nâng cao hơn nữa vị thế và vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực đang định hình. Đây là thành quả to lớn của ASEAN sau 48 năm ra đời, đánh dấu mốc lịch sử trong tiến trình liên kết khu vực và tạo thêm xung lực mới để bước sang giai đoạn phát triển mới. ASEAN ngày nay đã trở thành một thực thể chính trị – kinh tế gắn kết, có vai trò quan trọng đối với hoà bình, an ninh và phát triển ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương, là đối tác quan trọng của nhiều nước và tổ chức quốc tế, được đánh giá là một trong những tổ chức hợp tác khu vực thành công nhất.

Lịch sử 48 năm qua của khối cũng chỉ ra một quy luật: khi đoàn kết, ASEAN là một nhân tố mà bất cứ nước lớn nào cũng phải tính đến; lúc chia rẽ, không những ASEAN mà cả các thành viên đều đánh mất vai trò. Trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn ở khu vực ngày càng gay gắt, có thể nói đoàn kết và đồng thuận chính là “lẽ sống” của ASEAN. ASEAN có vững thì VN mới mạnh. Nhận thức rõ điều đó, VN đã và đang nỗ lực hết mình để củng cố đoàn kết, đồng thuận của ASEAN, nhất là trong những vấn đề mang tính chiến lược ở khu vực.

Thành bại của việc tham gia ASEAN nói riêng cũng như hội nhập quốc tế nói chung nằm ở chỗ có chiến lược, lộ trình và bước đi bài bản. Hai mươi năm qua, việc tham gia ASEAN đã tạo đà để con tàu VN tiến ra biển lớn. Trong thời gian tới, với kim chỉ nam là Nghị quyết 22 của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế và sự phối hợp chặt chẽ của các bộ, ban, ngành, địa phương cả nước cũng như sự ủng hộ của bạn bè quốc tế, chúng ta tin tưởng rằng VN sẽ tiếp tục phát huy vai trò tích cực của mình, tiếp tục đồng hành cùng ASEAN vì mục tiêu xây dựng một Cộng đồng ASEAN gắn kết và có vai trò quan trọng đối với hoà bình, an ninh và thịnh vượng ở khu vực và trên thế giới.

Phạm Bình Minh 
(Uỷ viên Trung ương Đảng – Phó thủ tướng – Bộ trưởng Bộ Ngoại giao)