Reuters ngày 4.10 dẫn lời Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson tuyên bố việc trục xuất các nhà ngoại giao Cuba nhằm đảm bảo “cân bằng” về nhân sự giữa hai nước.
Trước đó, Washington triệu hồi hơn một nửa số nhân viên tại Đại sứ quán ở Cuba, ra lệnh cho cơ quan này ngừng cấp thị thực cho công dân Cuba cũng như cảnh báo công dân Mỹ không đến nước láng giềng. Hiện công dân Cuba nếu có nhu cầu xin thị thực thì phải đến đại sứ quán Mỹ tại các nước khác trong khu vực để làm thủ tục.
Những quyết định trên được ban hành trong bối cảnh hai bên đang vướng mắc liên quan đến vụ 21 nhân viên ngoại giao Mỹ và thân nhân tại Cuba mất thính lực, tổn thương não, nghi do bị “tấn công bằng thiết bị bí ẩn phát ra sóng âm mà con người không thể nghe được”.
Reuters dẫn lời giới chức Bộ Ngoại giao Mỹ cho hay các nhà ngoại giao Cuba có 7 ngày để về nước. Tuy vậy, cơ quan này nhấn mạnh Mỹ sẽ vẫn duy trì quan hệ ngoại giao với Cuba và sẽ hợp tác để điều tra vụ việc.
Ngay lập tức, Bộ Ngoại giao Cuba chỉ trích Mỹ đã hành động hấp tấp, gây ảnh hưởng đến quan hệ song phương vốn vẫn đang trong tiến trình bình thường hóa sau hơn nửa thế kỷ thù địch.
“Chính phủ Mỹ phải chịu trách nhiệm cho việc làm xấu đi quan hệ song phương hiện nay và có lẽ cả trong tương lai”, Ngoại trưởng Cuba Bruno Rodriguez Parrilla tuyên bố, đồng thời cáo buộc Washington thiếu hợp tác trong cuộc điều tra. Havana cương quyết phủ nhận mọi liên quan đến vụ việc và nhấn mạnh đã tăng cường an ninh cho các phái đoàn ngoại giao nước ngoài.
Một quốc gia đi đầu về công nghệ cao như Mỹ mà chưa thể xác định thiết bị gây ra vụ “tấn công sóng âm” là điều “đáng ngờ”.
Đến nay, cuộc điều tra của Cuba lẫn Mỹ vẫn chưa có kết quả. Trong khi đó, tờ Miami Herald dẫn lời một số chuyên gia cho rằng một quốc gia đi đầu về công nghệ cao như Mỹ mà chưa thể xác định thiết bị gây ra vụ “tấn công sóng âm” là điều “đáng ngờ”. Nhiều tàu cá lâu nay thường dùng thiết bị sóng âm tầm xa để ngăn chặn cướp biển Somalia ở vịnh Aden. “Thiết bị này tạo ra âm thanh gây đinh tai nhức óc không ai chịu nổi”, một cựu quan chức an ninh Mỹ cho biết.
Cũng có ý kiến nhận định vụ việc là kết quả của một đợt cuồng loạn tập thể (mass hysteria) hay còn gọi là chứng rối loạn phân ly tập thể. Đây là một dạng rối loạn tâm lý lan truyền, phóng đại trong đám đông với các triệu chứng như ngất xỉu hàng loạt, nôn mửa… Tình trạng này thường xảy ra trong môi trường tập thể như cơ quan ngoại giao, phân xưởng, doanh trại…