Những người nhập cư Mexico tan giấc mộng vào Mỹ khi bị bắt ở cửa ngõ vào bang Arizona (Mỹ) – Ảnh: AFP

Giới chức bang Veracruz, miền đông Mexico, cho biết hàng trăm người di cư là nạn nhân của đường dây buôn người từ khu vực Trung Mỹ sang Mỹ, lại vừa được giải cứu khỏi một xe tải bị bỏ lại bên đường ngày 29-7.

Tổng cộng 178 người đã được lực lượng chức năng tìm thấy trong thùng xe container tại thị trấn Tantima.

Cảnh sát đã đưa những người này tới một trung tâm di cư, tạo điều kiện để họ được chăm sóc y tế, trước khi giới chức trách bắt đầu tiến hành thủ tục hồi hương.

Nguồn tin quân đội Mexico cho biết hầu hết các nạn nhân trên là người trưởng thành, nhưng cũng có một số ít trẻ em.

Mèo vờn chuột

Đáng nói là hoạt động giải cứu này diễn ra chưa đầy một tuần sau cái chết thương tâm của 8 trong 10 người di cư bị mắc kẹt trong một thùng xe container 18 bánh nhồi nhét khoảng 200 người.

Chiếc xe được phát hiện hôm 23-7 trong bãi đậu xe ở một cửa hàng tiện lợi Walmart tại thành phố San Antonio, bang Texas (Mỹ). Bộ Ngoại giao Mexico xác nhận 7 trong 8 nạn nhân thiệt mạng là công dân của nước này.

Điều trớ trêu là chính giới chức Mỹ cho biết ngày càng có ít người di cư từ Trung Mỹ và Mexico mạo hiểm vượt biên sang Mỹ trong những tháng gần đây, phần lớn là do những tuyên bố mạnh mẽ của Tổng thống Mỹ  Donald Trump đối với tình trạng người nhập cư kể từ khi lên cầm quyền hồi tháng 1 năm nay.

Hai vụ việc mới nhất này lại cho thấy hoạt động đưa người nhập lậu vẫn sôi động và những người tìm cách di cư từ Trung Mỹ và Mexico tìm đến thiên đường Mỹ có nguy cơ trở thành nạn nhân của các băng nhóm tội phạm và những kẻ buôn người lợi dụng lấy tiền của họ và bỏ họ lại trong hoàn cảnh tuyệt vọng tại biên giới Mỹ.

Trên đường liên bang 35, ở khoảng 30 dặm về phía bắc của biên giới hiện tại với Mexico là một trạm kiểm soát tuần tra biên phòng ở Laredo.

Đây là một trong những trạm kiểm tra giao thương bận rộn nhất nước. Đây cũng là chặng cuối cùng của người nhập cư không có giấy tờ cần phải vượt qua nếu họ muốn tiếp tục hành trình lên phía bắc.

Mỗi xe chở hàng hoá thương mại và xe chở khách đều được hướng dẫn đến các làn đường kiểm tra, nơi các nhân viên kiểm tra của Mỹ sẽ dừng xe lại và tra hỏi họ một loạt câu hỏi liên quan tới chuyện nhập cư.

“Hãy nhìn vào đường xe tải đó, dài đến một, hai dặm” – sĩ quan Joel Martinez, quyền phó trưởng trạm, chỉ về dòng xe dài dằng dặc.

Tính ra khoảng 8.000 xe đi qua trạm kiểm soát này mỗi ngày, tức khoảng 1,5 triệu một năm. Vì thế trạm này luôn quá tải bất kể số nhân viên là bao nhiêu, cùng với sự hỗ trợ của chó nghiệp vụ và công nghệ soi.

Sĩ quan Martinez nói ví von: “Công việc của chúng tôi về cơ bản giống như tìm kiếm cây kim trong một đống cỏ khô. Sơ sểnh một chút là không xong”.

Họ vẫn cứ phải cần mẫn tiếp tục công việc của mình ngày này qua tháng nọ. Ở phía bên kia, những kẻ đưa người nhập lậu thì lại tìm thêm mọi phương kế để qua mắt các đội nghiệp vụ.

Vết tích lịch sử

Tôi vẫn cứ luôn tự hỏi vì sao người Mexico và xa hơn là người dân một số quốc gia Nam Mỹ, Trung Mỹ khác ngày ngày ngóng vọng cơ hội tìm đến Mỹ để mong đổi đời.

Họ đã mất rất nhiều tiền (trong tài sản ít ỏi của họ), đôi khi mất mạng và thường khi mất danh dự để muốn tìm chút hi vọng đổi đời.

Cũng có người lý giải về chuyện người Mexico thích sang Mỹ bởi ở trên đó từng là… đất của Mexico. Các bang Colorado, California, Texas, Utah, Colorado, Nevada, Arizona và New-Mexico từng thuộc về Mexico cho đến khi xảy ra cuộc chiến tranh với Mỹ.

Hiệp ước Guadalupe Hidalgo năm 1848 từng là nỗi nhục với người Mexico khi họ bị tước lấy những phần đất rộng lớn đó.

Đến cuối thế kỷ 19, các braceros (nông dân Mexico) là những di dân đầu tiên đi bán sức lao động ở các đồn điền rộng lớn tại California.

Trong suốt Thế chiến thứ nhất, nước Mỹ thậm chí mở rộng vòng tay chào đón lao động người Mexico để bổ sung cho nguồn trai trẻ phải ra trận. Nhiều người Mexico vì thế ở lại và xây dựng cuộc sống mới ở Mỹ.

Những mối ràng buộc giữa hai quốc gia cứ thế kéo dài qua ngày tháng đến tận hôm nay…