Quan hệ Nga – Mỹ: đã hết ‘tuần trăng mật’

Tổng thống Nga Vladimir Putin đã phê chuẩn các biện pháp đáp trả Mỹ, còn Tổng thống Donald Trump được cho là “không còn lựa chọn nào khác” ngoài việc ký gói biện pháp trừng phạt Nga mà thượng viện vừa gửi tới.

Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) và Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Đức ngày 7-7 – Ảnh: Reuters

Nhà Trắng ngày 29-7 khẳng định Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ không phủ quyết gói trừng phạt Matxcơva vừa được quốc hội thông qua.

CNN dẫn tuyên bố của Nhà Trắng cho biết tổng thống Mỹ đã xem qua gói biện pháp và “dự định sẽ ký”.

Thỏa thuận được gửi đến Nhà Trắng hôm 28-7 giờ địa phương và Tổng thống Mỹ sẽ có 10 ngày cân nhắc.

Động thái mới nhất của Nga cho thấy một thời kỳ căng thẳng hơn rất nhiều và xung đột còn ở phía trước. Đây là một thời khắc nguy hiểm

Chuyên gia Matthew Rojansky (thuộc Viện Kennan, Washington)

Ăn miếng trả miếng

Sau nhiều tuần dọa dẫm, Bộ Ngoại giao Nga ngày 28-7 thông báo quyết định thu hồi một biệt thự ở khu Serebryannyi Bor mà các nhà ngoại giao Mỹ ở Nga thuê và một khu nhà kho tại phố Doroznaya ở thủ đô Matxcơva từ ngày 1-8.

Matxcơva cũng buộc Washington trong vòng 1 tháng phải giảm số nhân viên thuộc đại sứ quán và các cơ quan lãnh sự của Mỹ tại Nga xuống còn 455 người, tương đương với số nhân viên ngoại giao Nga tại Mỹ sau vụ trục xuất cuối năm ngoái.

Chưa rõ sẽ có bao nhiêu người bị ảnh hưởng.

Reuters dẫn các nguồn tin ngoại giao cho biết Mỹ có hơn 1.100 nhân viên, cả người Nga lẫn Mỹ, tại Đại sứ quán ở Matxcơva và ba tổng lãnh sự quán ở St. Petersburg, Yekaterinburg và Vladivostok.

Một số tờ báo Nga ước tính có hơn 700 nhân viên bị cắt giảm, cao hơn rất nhiều so với 35 nhà ngoại giao Nga bị Mỹ trục xuất.

Bộ Ngoại giao Nga khẳng định các biện pháp của nước này nhằm đáp trả “các động thái thù địch” từ phía Washington, bao gồm các biện pháp trừng phạt “trái pháp luật” cũng như các cáo buộc sai sự thật chống lại Nga.

Matxcơva chỉ trích tư tưởng chống Nga đang ngày một tăng ở Mỹ và chính sách của Washington đang đẩy hai nước theo con đường đối đầu.

Theo Bộ Ngoại giao Nga, dự luật mới mà Thượng viện Mỹ vừa thông qua “một lần nữa xác nhận tính chất hiếu chiến của Mỹ và rõ ràng Mỹ đã phớt lờ quan điểm và lợi ích của các quốc gia khác”.

Dự luật trừng phạt vừa được thông qua sẽ gây ảnh hưởng lớn tới một loạt ngành công nghiệp của Nga, và có nguy cơ khiến nền kinh tế Nga tiếp tục gặp nhiều tổn thất sau những khó khăn do gói trừng phạt 2014 của Mỹ và phương Tây.

Thế khó cho ông Trump

Giới phân tích cho rằng “tuần trăng mật” của ông Trump với Nga thực sự đã kết thúc và biện pháp ăn miếng trả miếng của Matxcơva là dấu hiệu rằng Nga đã mất niềm tin vào tổng thống Mỹ trong việc cải thiện quan hệ song phương.

Theo cựu chuyên gia phân tích về Nga của CIA George Beebe, Nga sẽ không dừng lại mà có thể tiếp tục gây sức ép lên các nhân viên và tài sản ngoại giao của Mỹ.

Ngoài ra, Matxcơva cũng có khả năng tấn công các lợi ích của Mỹ trên toàn cầu. “Họ sẽ công kích chúng ta trong các vấn đề như Triều Tiên, Venezuela, Nicaragua, Cuba” – ông Beebe nhận định. Nga hiện đóng vai trò quan trọng trong nhiều vấn đề như Triều Tiên, Iran và Syria.

Truyền thông Mỹ nhận định gói trừng phạt là một khó khăn cho ông Trump. Nếu ông phủ quyết sẽ càng làm tăng các nghi ngờ về sự liên quan của Nga với chiến dịch tranh cử của ông Trump.

“Ông ấy không có cớ gì để phủ quyết. Phủ quyết, đó sẽ là một kiểu tự sát chính trị” – Aaron David Miller, lãnh đạo Trung tâm Wilson, Mỹ, cảnh báo.

Chưa kể Quốc hội Mỹ có thể sẽ bác bỏ quyết định đó của tổng thống và đưa gói biện pháp thành luật.

Còn nếu ký, ông Trump sẽ đẩy bộ sậu Nhà Trắng rối ren và thiếu kinh nghiệm của mình vào thế đối đầu với Nga. “Ông ấy  thực sự không có nhiều lựa chọn khả quan trong lúc này” – ông Beebe nói.

Sẵn sàng bình thường hóa quan hệ  song phương

Matxcơva khẳng định các biện pháp đáp trả là phù hợp với thông lệ quốc tế và nhằm mục đích khiến Mỹ suy nghĩ về những tác hại của lệnh trừng phạt.

Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov sau đó đã điện đàm với người đồng cấp Mỹ Rex Tillerson cho rằng Nga sẵn sàng cùng Mỹ bình thường hoá quan hệ song phương.

TRẦN PHƯƠNG