Lực lượng Vệ binh cách mạng Iran phóng tên lửa vào Syria tối 18.6ẢNH: AFP
Quân đội Syria ngày 18.6 thông báo một máy bay cường kích của nước này đã bị máy bay Mỹ bắn rơi vào chiều cùng ngày tại làng Rasafah, cách thành phố Raqqa khoảng 30 km về phía nam khi đang thực hiện nhiệm vụ chống tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS), theo Reuters.
Đây là lần đầu tiên máy bay Mỹ bắn rơi máy bay chiến đấu của Syria kể từ khi xung đột nổ ra năm 2011. Vụ bắn hạ cũng đánh dấu chiến thắng đầu tiên của chiến đấu cơ Mỹ trong không chiến một đối một kể từ cuộc xung đột Kosovo năm 1999.
Quân đội Syria cáo buộc vụ tấn công trắng trợn ngày 18.6 gây tổn hại đến cuộc chiến chống khủng bố của Damascus và đồng minh, trong khi phía Mỹ tuyên bố hành động này chỉ là biện pháp “phòng vệ tập thể”.
Tờ The New York Times đưa tin vụ việc bắt đầu vào khoảng 16 giờ 30 (giờ địa phương) khi lực lượng thân chính phủ Syria tấn công các tay súng thuộc tổ chức Các lực lượng dân chủ Syria (SDF) do Mỹ hậu thuẫn ở khu vực phía nam thị trấn Tabqah. Sau đó, Mỹ điều máy bay chiến đấu “phô trương sức mạnh”, xua đuổi lực lượng thân chính phủ Syria và liên lạc với Nga nhằm giảm nhiệt tình hình. Tuy nhiên, một máy bay cường kích Su-22 của Syria ném bom xuống khu vực gần lực lượng SDF khiến phía Mỹ phải điều tiêm kích F/A-18 từ tàu sân bay USS George H.W.Bush ở biển Đỏ bắn hạ chiếc Su-22, theo Bộ Tư lệnh miền trung Mỹ (CENTCOM).
Các máy bay chiến đấu Nga đã không kích nhầm vào lực lượng thuộc Liên đoàn Ả Rập Syria do Mỹ hậu thuẫn tại miền bắc Syria vì cho rằng đây là các tay súng khủng bố IS.
Cuộc đối đầu này đánh dấu bước leo thang căng thẳng mới tại Syria khi Mỹ thực hiện lời hứa bảo vệ lực lượng đối lập ôn hòa, theo AP. CENTCOM nhấn mạnh Mỹ không tìm cách chống quân chính phủ Syria hay Nga nhưng “sẽ không do dự trong việc tự vệ và bảo vệ đối tác khỏi bất kỳ mối đe dọa nào”. Đáp lại, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov ngày 19.6 nói rằng Mỹ cần tôn trọng sự toàn vẹn lãnh thổ Syria và kiềm chế các hành động đơn phương tại nước này, theo Reuters.
Trong khi đó, Bộ Quốc phòng Nga ra tuyên bố cho biết sẽ ngưng thực thi thoả thuận phòng ngừa sự cố trên không với Mỹ kể từ ngày 19.6 và lực lượng phòng không, không quân Nga sẽ xem mọi vật thể bay trên khu vực phía tây sông Euphrates là mục tiêu.
Đòn cảnh cáo của Iran
Cũng trong ngày 18.6, lực lượng Vệ binh cách mạng Iran (IRGC) thông báo đã bắn 6 quả tên lửa đất đối đất tầm trung nhắm vào lực lượng IS tại thành phố Deir al-Zour, miền đông Syria. Phía Iran tuyên bố đây là hành động trả đũa 2 vụ tấn công tại thủ đô Tehran làm 18 người thiệt mạng hôm 7.6 mà IS nhận trách nhiệm.
Trong ngày 7.6 xảy ra 2 vụ tấn công táo tợn nhằm vào toà nhà quốc hội và khu lăng mộ lãnh tụ tối cao Ruhollah Khomeini ở thủ đô Tehran của Iran làm ít nhất 12 người thiệt mạng.
Ông Ramezan Sharif, người phát ngôn IRGC nói rằng các tên lửa bay 650 – 700 km từ các căn cứ ở 2 tỉnh Kermanshah và Kurdistan, miền tây Iran qua không phận Iraq, sau đó tiêu diệt nhiều tên khủng bố và phá huỷ kho vũ khí, hậu cần của IS ở Deir al-Zour.
Đây được cho là lần đầu tiên Iran tấn công bằng tên lửa nhắm vào mục tiêu bên ngoài lãnh thổ nước này kể từ chiến tranh Iran -Iraq (1980 – 1988). Giới phân tích nhận định hành động này cho thấy Iran đang củng cố vai trò của mình trong cuộc xung đột Syria và cũng là tín hiệu gia tăng sức mạnh trong khu vực, theo The New York Times.
Bên cạnh đó, tầm bắn hàng trăm ki lô mét của tên lửa cũng được cho là nhằm gửi thông điệp đến những đối thủ của Iran trong khu vực như Israel, Ả Rập Xê Út hay Mỹ, nước có nhiều căn cứ quân sự tại Trung Đông. Chủ tịch Uỷ ban Chính sách đối ngoại và an ninh quốc gia thuộc quốc hội Iran, ông Alaeddin Boroujerdi nhấn mạnh cuộc tấn công là “lời cảnh báo nghiêm túc cho mọi bên ủng hộ khủng bố trong khu vực”.
