Bộ GTVT vừa có dự thảo báo cáo Chính phủ về tình hình thực hiện các dự án đường sắt đô thị, trong đó có tuyến Nhổn – Ga Hà Nội.

Dự án có 10 gói thầu chính (gồm 5 gói thầu xây lắp, 4 gói thầu thiết bị và 1 gói tư vấn thực hiện dự án). Tiến độ chung dự án đạt hơn 75%, trong đó đoạn trên cao đạt gần 97%, luỹ kế giải ngân tới hết tháng 8 đạt hơn 17.000 tỉ đồng.

Dự án Nhổn ga Hà Nội vướng kiện tụng với nhà thầu ngoại từ năm 2021  M.H

Đến nay, chỉ gói thầu thi công đoạn trên cao và gói thầu kỹ thuật hạ tầng depot hoàn thành, đang hoàn thiện hồ sơ hoàn công.

Các gói thầu còn lại đều chậm tiến độ, cụ thể: gói thầu thi công các công trình khu depot đạt hơn 79%; các ga trên cao xong 99%; thi công hầm và các ga ngầm đạt 33%; hệ thống đường sắt 1 đạt 88% (đoạn trên cao đạt 97%); hệ thống đường sắt 2 đạt 45% (đoạn trên cao đạt 96%); hệ thống ray đạt 73% (đoạn trên cao đạt 99%); hệ thống vé đạt 62% (đoạn trên cao đạt 81%).

Do chậm tiến độ, dẫn tới 9/10 hợp đồng các gói thầu phải đàm phán ký phụ lục gia hạn thời gian thực hiện, bổ sung thêm chi phí do kéo dài hợp đồng.

Theo báo cáo, hợp đồng thực hiện gói thầu thi công kỹ thuật hạ tầng depot đã kết thúc năm 2015; các hợp đồng xây lắp tuyến và ga trên cao, công trình khu depot cần gia hạn tới hết năm nay. Hợp đồng hầm và các ga ngầm và hợp đồng tư vấn thực hiện dự án phải gia hạn hoàn thành sau năm 2022; các hợp đồng cơ điện theo gói thầu hệ thống đường sắt 1, 2, hệ thống ray, hệ thống vé cũng cần gia hạn theo tiến độ hoàn thành phần trên cao và đoạn đi ngầm.

Phía chủ đầu tư là UBND TP.Hà Nội đã đàm phán gia hạn thời gian thực hiện với hầu hết các hợp đồng, riêng hợp đồng gói thầu hệ thống đường sắt 1, hệ thống ray, hầm và các ga ngầm đang triển thương thảo với nhà thầu.

Tuy nhiên, theo Bộ GTVT, việc điều chỉnh tiến độ dự án và gia hạn các hợp đồng đang hết sức khó khăn, phức tạp do dự án phải đồng thời tuân thủ cả quy định của các nhà tài trợ vốn và quy định của Việt Nam. Trong khi các quy định giữa 2 bên có nhiều khác biệt, dẫn đến phát sinh khiếu kiện, tranh chấp, tạm dừng công việc với các nhà thầu quốc tế thực hiện dự án.

Xin kéo dài dự án đến 2027

Đặc biệt, do chậm tiến độ vì vướng mặt bằng và phát sinh thêm chi phí, UBND TP.Hà Nội đang hoàn thiện báo cáo Thủ tướng phê duyệt điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án. Hà Nội đề xuất kéo dài tiến độ dự án tới năm 2027 (chưa bao gồm 24 tháng bảo hành), trong đó đoạn trên cao vận hành cuối năm nay, và vận hành toàn tuyến từ năm 2027 (cả phần đi ngầm).

Riêng gói thầu thi công hầm và ga ngầm (mới đạt 33% khối lượng), Bộ GTVT đánh giá, thời gian cần thiết để thi công cần 5 năm. Nếu đẩy nhanh tiến độ để rút ngắn thời gian thi công khoảng 1 năm (hoàn thành năm 2026) sẽ phát sinh thêm chi phí và rủi ro về kỹ thuật.

UBND TP.Hà Nội cũng đề xuất tăng tổng mức đầu tư dự án đường sắt Nhổn – Ga Hà Nội từ gần 33.000 tỉ đồng lên gần 35.000 tỉ đồng, tăng thêm hơn 1.900 tỉ đồng. Trong đó, phần vốn ngân sách Hà Nội tăng thêm gần 3.900 tỉ đồng, phần vốn vay ODA giảm gần 2.000 tỉ đồng do không thể điều chỉnh hiệp định vay.

Cụ thể, có 4 phần việc tăng chi phí (thêm hơn 8.000 tỉ đồng) và 3 nội dung chi phí giảm (giảm hơn 6.266 tỉ đồng), nhưng phần chi phí giảm ít hơn tăng, nên tổng thể dự án vẫn tiếp tục đội vốn.

Riêng việc gia hạn hợp đồng làm tăng thêm hơn 6.300 tỉ đồng so với hợp đồng đã ký; điều chỉnh khối lượng tăng thêm 1.300 tỉ đồng; biến động tỷ giá tăng thêm gần 160 tỉ đồng. Đặc biệt, chủ đầu tư phải trả thêm chi phí pháp lý, ban xử lý tranh chấp, trọng tài kinh tế, dự kiến tốn thêm hơn 357 tỉ đồng.

Trước đó từ giữa năm 2021, liên danh nhà thầu Ghella – Hyundai sử dụng quyền khiếu nại tới chủ đầu tư là MRB và yêu cầu bổ sung chi phí tại dự án Nhổn – Ga Hà Nội khoảng 114,7 triệu USD (hơn 2.000 tỉ đồng) do các vướng mắc chủ yếu liên quan đến việc chậm trễ bàn giao mặt bằng cho nhà thầu.