Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergey Shoigu kiểm tra công tác tiếp nhận và triển khai các binh sĩ mới nhập ngũ vào ngày 1-10 sau đợt động viên một phần – Ảnh: BỘ QUỐC PHÒNG NGA

Trong tuyên bố hôm 30-9, Tổng thống Putin nhấn mạnh đất nước của ông đã chuẩn bị sẵn sàng mọi phương tiện để bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ ở tất cả các vùng vừa mới sáp nhập gồm Donetsk, Lugansk, Kherson và Zaporizhzhia.

Tuy nhiên, việc để mất Lyman ngay sau đó đã khiến “cam kết” của ông Putin bị đặt dấu chấm hỏi ngay lập tức.

Sẽ có thêm nhiều Lyman?

Đó là tuyên bố của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, trong thông điệp ghi hình vào cuối ngày 1-10 (giờ Ukraine).

Các binh sĩ của ông trước đó đã tiến vào thành phố Lyman – nơi bị Nga kiểm soát từ cuối tháng 5-2022 và đóng vai trò như một mắt xích quan trọng trong tuyến vận chuyển đạn dược, điều chuyển binh sĩ của Nga.

Trong thông điệp sau khi giành lại được Lyman, ông Zelensky cũng cam đoan trong vòng một tuần sẽ có thêm nhiều Lyman nữa.

Theo giải thích của quân đội Nga, lo lắng hàng ngàn binh sĩ có thể bị bao vây và cô lập, phía Nga đã chủ động rút khỏi Lyman. Khi quân đội Ukraine tiến vào Lyman, đó chỉ là một thành phố không có sự phòng thủ.

Đây có thể chỉ là một cách nói để hạ thấp ý nghĩa của việc Ukraine giành lại được Lyman. Thực tế thì chiến sự giữa hai bên tại thành phố này đã kéo dài suốt nhiều tuần qua, do đó việc Kiev tái chiếm được Lyman không phải là điều dễ dàng gì.

Việc chiếm lại Lyman sẽ mang lại cho các lực lượng Ukraine một chỗ đứng chiến lược cho những bước tiến xa hơn vào tỉnh Lugansk, nơi Nga đang kiểm soát hoàn toàn.

Theo các nhà phân tích, mục tiêu tiếp theo nếu quân đội Ukraine tiếp tục tiến công, có thể sẽ là Svatove, một thành phố phía đông bắc Lyman.

Trong khi một số chuyên gia quân sự Nga ủng hộ việc rút khỏi Lyman để bảo toàn lực lượng, một số chính khách cứng rắn lại chỉ trích quyết định này.

Cách những người này phản ứng cũng cho thấy quyết định có thể đã không được tham khảo ý kiến từ cấp cao nhất.

Chẳng hạn, người đứng đầu Cộng hòa Chechnya thuộc Nga Ramzan Kadyrov yêu cầu đưa các tướng lĩnh bất tài ra tiền tuyến để “rửa sạch nỗi hổ thẹn bằng máu”.

Doanh nhân Yevgeny Prigozhin, người được cho là thân cận với Tổng thống Putin và đứng đầu Wagner Group có quan hệ mật thiết với các hoạt động quân sự Nga tại Ukraine, cũng chia sẻ quan điểm với ông Kadyrov.

“Đưa mấy thứ rác rưởi này cùng khẩu súng máy ra thẳng chiến trường đi”, ông Prigozhin thể hiện sự tức giận với các tướng lĩnh Nga.

Dữ liệu: ISW, Bộ Tổng tham mưu Ukraine – Việt hóa: DUY LINH – Đồ họa: N.KH.

Nguy cơ xung đột hạt nhân?

Phản ứng của hai người này cho thấy sự rạn nứt nội bộ công khai ở Nga, nhưng không đáng chú ý bằng đề nghị tiếp theo cũng trên kênh Telegram của ông Kadyrov vào ngày 1-10.

Trong đó, ông này đề nghị “ban bố tình trạng thiết quân luật ở khu vực biên giới và sử dụng vũ khí hạt nhân năng suất thấp”.

Các quan chức hàng đầu khác của Nga, bao gồm cả cựu tổng thống Dmitry Medvedev, đã bóng gió nói rằng Nga có thể cần sử dụng vũ khí hạt nhân, song lời kêu gọi của ông Kadyrov là khẩn thiết và rõ ràng nhất.

Tuy nhiên, thông điệp từ Mỹ cũng rất rõ ràng rằng nước này sẽ đáp trả một cách dứt khoát bất kỳ hành động sử dụng vũ khí hạt nhân nào ở Ukraine. Tổng thống Mỹ Joe Biden cũng công khai thúc giục Nga kiềm chế, tránh xa vũ khí hạt nhân, kể cả tầm vũ khí hạt nhân chiến thuật.

Các nhà phân tích tại Viện Nghiên cứu chiến tranh (ISW), một tổ chức có trụ sở tại Mỹ, cho biết quân đội Nga hiện đang trong tình trạng gần như chắc chắn không thể tác chiến trong môi trường chiến tranh hạt nhân, bất chấp các đơn vị Nga đã được huấn luyện nhiều lần trước đây.

“Sự tập hợp hỗn loạn của các binh sĩ vốn đang trong trạng thái kiệt quệ. Quân dự bị, lính nghĩa vụ và lính đánh thuê được huy động vội vã vào lục quân Nga khiến lực lượng này không thể hoạt động trong môi trường hạt nhân.

Bất kỳ khu vực nào bị ảnh hưởng bởi vũ khí hạt nhân chiến thuật của Nga cũng sẽ trở thành những nơi không thể vượt qua với cả người Nga”, ISW nhận định.

Với việc để mất Lyman nhưng vẫn bảo toàn lực lượng, có khả năng Nga sẽ tái triển khai các binh sĩ rút từ Lyman sang Lugansk và củng cố tiền tuyến bằng các đơn vị rút từ mặt trận phía bắc.

Thất bại tại Lyman được dự báo cũng sẽ dẫn tới sự ra đi của một số tướng lĩnh và mở đường cho các hoạt động trả đũa của Nga bằng pháo binh và không kích vào các thành phố của Ukraine.