Thấy tôi, các chị nhanh miệng trêu: “Cô giáo dạy văn đây rồi, tới xem học sinh viết đơn kiểu gì lạ thế này!”. Chột dạ, tôi đến cầm tờ giấy thẳng nếp trên tay và giật mình nhìn lá đơn nguệch ngoạc của cậu học trò THCS. Lá đơn xin phép nghỉ học không theo quy định, chữ viết lại cẩu thả, lem nhem, gạch bỏ tùy tiện. Bên dưới lá đơn là tên học sinh kèm chữ ký của phụ huynh mà phải cố gắng lắm chúng tôi mới định hình được tên họ.

Các kiểu văn bản hành chính có trong chương trình môn ngữ văn nhưng ít được chú trọng  ĐÀO NGỌC THẠCH

Mọi người xì xào bình luận về những lá đơn xin phép và chia hai luồng ý kiến tranh cãi. Một bên khe khắt phê bình việc học sinh lớp 8 không thể “viết ra hồn” lá đơn xin phép và trách cứ giáo viên ngữ văn không dạy tới nơi tới chốn. Một bên thông cảm với tình hình thực tế khi mà nhiều người lớn còn không thể phác thảo trọn vẹn một vài kiểu văn bản thông dụng, đồng thời xuề xòa bảo “chỉ cần có đơn, đừng quan tâm nhiều đến hình thức”.

Lòng tôi trăn trở quá đỗi trước lá đơn xin phép nghỉ học sai quy cách của trò. Vấn đề có thật sự đơn giản như một số người phát biểu: Chỉ cần có đơn là được, miễn bàn về hình thức?

Đơn xin phép cùng bản tường trình, giấy đề nghị, biên bản, hợp đồng… là những văn bản hành chính công vụ đã được đưa vào chương trình giảng dạy phổ thông. Học sinh đã làm quen với một số kiểu văn bản ở tiểu học và được học đầy đủ hơn ở trung học. Mục đích ứng dụng của các kiểu văn bản này rất phổ biến. Nhưng tầm quan trọng của chúng chưa được nhận thức đầy đủ.

Các kiểu văn bản hành chính rải đều ở bốn khối 6, 7, 8, 9 thường tập trung vào các bài cuối năm. Do thi cử tập trung vào các dạng bài tự sự, miêu tả, biểu cảm, nghị luận, thuyết minh nên văn bản hành chính bị “lép vế” hẳn.

Số tiết thực dạy về lý thuyết và luyện tập của dạng bài đơn từ, hợp đồng, tường trình… vốn đã ít ỏi, giáo viên lại thường tận dụng những tiết cuối kỳ, cuối năm để ôn luyện các dạng đề thi cử. Vô hình trung học sinh học các kiểu văn bản hành chính này như thể “cưỡi ngựa xem hoa”.

Và khi đưa vào ứng dụng thực tế, quả thật việc hoàn chỉnh một lá đơn xin phép, một biên bản cuộc họp hay một bản tường trình, đề nghị đều trở nên quá khó đối với một bộ phận học sinh. Đây là một vấn đề đáng lo ngại!

Khi chúng ta dạy lơ là kiểu văn bản hành chính công vụ, học sinh học lơ tơ mơ thì rời khỏi trường THCS, kiến thức trả lại trọn vẹn cho thầy cô mà chẳng thể nhớ tí ti gì để thực hành, vận dụng. Rồi bọn trẻ sẽ lớn lên và trở thành thế hệ thanh niên lại không thảo được một lá đơn, viết hộ mọi người một bản tường trình, giấy đề nghị, biên bản cuộc họp? Đáng buồn vô cùng!

Xin hãy nghiêm túc dạy và học kiểu văn bản thông dụng trong đời sống… Và đừng bao giờ xuề xòa với đơn xin phép!

TRANG HIẾU

TNO