Hàng hóa vận chuyển bằng đường thủy trên kênh Chợ Gạo – Ảnh: Vân Trường

Theo Cục Đường thủy nội địa Việt Nam, cơ quan này đã nhận được văn bản của các hiệp hội: Hiệp hội Chủ hàng Việt Nam; Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam; Hiệp hội Đại lý, môi giới và dịch vụ hàng hải Việt Nam; Hiệp hội Chủ tàu Việt Nam; Hội Vận tải thủy nội địa Việt Nam về việc kiến nghị HĐND, UBND TP.HCM không thu phí sử dụng hạ tầng khu vực cửa khẩu cảng biển TP.HCM đối với hàng hóa vận tải bằng đường thủy.

Các hiệp hội trên phản ánh việc thu phí sử dụng hạ tầng khu vực cửa khẩu cảng biển TP.HCM còn một số bất cập như: thu phí không đúng đối tượng, vì hàng hóa được chở bằng đường thủy, không sử dụng hạ tầng giao thông đường bộ kết nối khu vực cảng biển của địa phương.

Việc thu phí chưa phù hợp với tinh thần hiệp định tạo thuận lợi vận tải thủy giữa Chính phủ Việt Nam và Campuchia; làm tăng chi phí vận tải đường thủy, giá thành phẩm, từ đó làm giảm cạnh tranh của hệ thống logistics khi mà các cảng biển khu vực TP.HCM thông quan tới 80% lượng hàng vận chuyển bằng container trong cả nước.

Theo Cục Đường thủy nội địa, hàng hóa được chở bằng phương tiện vận tải thủy kết nối giữa các cảng thủy và cảng biển khu vực Cái Mép – Thị Vải trung chuyển qua các cảng biển TP.HCM không sử dụng hạ tầng giao thông đường bộ kết nối với cảng biển.

Trong khi đó Luật phí, lệ phí quy định nguyên tắc cơ bản là phí được thu để trả cho việc sử dụng các dịch vụ được cung cấp. Hàng hóa chở bằng đường thủy không sử dụng hạ tầng giao thông đường bộ kết nối của TP.HCM đến cảng biển mà vẫn thu phí là chưa phù hợp với quy định của Luật phí, lệ phí.

Mặt khác, nghi ̣quyết của HĐND TP.HCM thiếu quy định miễn trừ đối với các loại hàng hóa từ Campuchia mượn tuyến đường thủy Việt Nam thông qua hệ thống sông Mekong để chuyển hàng hóa từ Phnom Penh đến khu vực cảng biển TP.HCM và ngược lại.

Việc này vô tình vi phạm các cam kết tại điều ước quốc tế của Chính phủ khi Việt Nam dành cho Campuchia các cam kết đãi ngộ tối huệ quốc tại điều 9 Hiệp định vận tải thủy giữa Việt Nam – Campuchia. Từ năm 2021 cơ quan thường trực hiệp định phía Campuchia đã nêu rất rõ vấn đề này.

Căn cứ những nội dung trên, Cục Đường thủy nội địa Việt Nam đề nghị Sở Giao thông vận tải TP.HCM báo cáo HĐND, UBND TP.HCM xem xét, nghiên cứu phương án:

Bổ sung quy định miễn trừ việc thu phí sử dụng hạ tầng khu vực cửa khẩu cảng biển đối với hàng hóa được vận chuyển bằng đường thủy, hàng hóa quá cảnh, chuyển khẩu bằng đường thủy trên tuyến đường thủy của Hiệp định vận tải thủy giữa Việt Nam – Campuchia.

Xem xét giảm trừ tối đa có thể mức phí quy định đối với hàng hóa được vận tải bằng đường thủy không sử dụng hạ tầng giao thông đường bộ kết nối cảng biển của TP.HCM để khuyến khích sự phát triển của vận tải hàng hóa bằng đường thủy.