Người dân Lục Ngạn, Bắc Giang thu hoạch và mang vải thiều tới các điểm thu mua hồi tháng 5-2021 – Ảnh: NAM TRẦN

. Trung Quốc ngừng nhập, thanh long bán đổ, bán tháo

“Trung Quốc đất rộng, có mấy vùng khí hậu, hiện nay đã trồng đủ các loại cây trái và nông sản. Thời điểm ở Trung Quốc vào mùa vụ thu hoạch, tôi không sang Việt Nam thu mua trái cây. Việt Nam muốn bán được trái cây giá cao tại thị trường Trung Quốc thì phải tính toán, chọn giống cây trồng lệch mùa thu hoạch của Trung Quốc.

Chẳng hạn, vải thiều của Trung Quốc hết vụ một tháng, vải thiều của Việt Nam bắt đầu chín nên mới bán được tại Trung Quốc” – ông Lưu Tam, người ở thị trấn Bằng Tường, Quảng Tây, Trung Quốc, mỗi tuần nhập hàng trăm xe ôtô nông sản của Việt Nam tại cửa khẩu Tân Thanh – Pò Chài, nêu ra nguyên nhân cơ bản.

Qua những câu chuyện “mắt thấy tai nghe” tại các cửa khẩu Việt Nam – Trung Quốc, diễn ra nhiều năm, chúng tôi có mấy đề xuất đầu ra nông sản như sau:

1. Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn cần cử chuyên gia sang nghiên cứu thực tế các vùng đất nông nghiệp của Trung Quốc, từ đó khuyến cáo cho các tỉnh thành trong cả nước về chủng loại cây trồng, về khả năng thị trường tiêu thụ mang tính trung và dài hạn. Nếu không làm theo cách này, người nông dân vẫn trồng theo kiểu may thì bán được giá cao, rủi thì bán không được lại chặt bỏ.

Thị trường Trung Quốc vẫn là “nồi cơm” của người nông dân và doanh nghiệp của ta vì dễ làm, dễ bán, chi phí vận chuyển thấp, là một yếu tố để cạnh tranh với hàng nông sản của Thái Lan, Malaysia…

2. Coi trọng thị trường trong nước. Lâu nay, người dân Việt Nam bị “đầu độc” cay nghiệt bởi: mạng xã hội, truyền thông lan truyền những thông tin một số sản phẩm bị trộn hóa chất để ép trái cây chín sớm, bỏ chất bảo quản cho sản phẩm tươi lâu. Nhiều người xem thấy sợ không dám ăn. Nhưng thực tế, không riêng Việt Nam, trên thế giới đều sử dụng chất cho trái cây chín đồng loạt.

Bộ Khoa học và công nghệ, Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn có trách nhiệm nghiên cứu và công bố rõ ràng cho toàn dân biết chất nào được sử dụng làm cho trái cây chín đồng loạt và các chất bảo quản… là chất gì, có độc hại như thế nào đối với cơ thể hay không? Đất nước ta có 100 triệu dân, mỗi năm chỉ cần 1 người ăn 10kg trái cây, tổng sản lượng tiêu thụ rất lớn ở thị trường trong nước.

3. Phải nói rằng người nông dân nước ta rất nhạy bén với thị trường. Hễ thấy cái gì “ngon” bán có giá là nhảy vô làm tới liền, đôi khi dẫn đến “cung” đã vượt quá “cầu”. Người nông dân cần được đào tạo, tập huấn kiến thức kinh doanh nông nghiệp một cách bài bản, có kiến thức kinh doanh họ sẽ hoạch toán tương đối chính xác mảnh đất của mình.

4. Nhà nước cần có cơ chế đủ mạnh để khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp theo chuỗi, từ vùng nguyên liệu, liên kết hộ nông dân đến xây dựng nhà máy chế biến sâu xuất khẩu. Hình thành nhiều hợp tác xã nông nghiệp để giúp nông dân tăng khả năng quản trị cây trồng, cấp mã vùng trồng theo quy chuẩn để phục vụ xuất khẩu, khi đối tác yêu cầu truy xuất nguồn gốc theo chuẩn quốc tế. Làm tốt khâu này sẽ xuất khẩu được nhiều thị trường trên thế giới.