Trong đêm chủ nhật 23.5 vừa qua, các nhà đầu tư (NĐT) tiền số lại thót tim khi giá Bitcoin có lúc giảm về sát 30.000 USD từ ngưỡng 38.000 USD. Ở mức đáy này, đồng tiền số đã bay hơi hơn 60% so với mức đỉnh gần 65.000 USD thiết lập vào giữa tháng 4.

Chỉ cách 4 ngày trước đó, Bitcoin cũng có một cơn lao dốc không phanh dù sau đó đã hồi phục trở lại xung quanh ngưỡng 38.000 USD. Nhưng tính trong vòng 1 tuần qua, đồng tiền này cũng đã giảm 15%. Hàng loạt đồng tiền số khác cũng chìm trong sắc đỏ suốt tuần qua và thậm chí mức giảm còn mạnh hơn Bitcoin. Chẳng hạn Binance Coin mất 34%, XRP giảm hơn 37%, Dogecoin giảm gần 29%; Ethereum giảm hơn 25%, Litecoin giảm hơn 40%, EOS mất hơn 40%… Nếu so với đỉnh cao trong những ngày đầu tháng 5 thì mức sụt giảm của các đồng tiền số nêu trên cũng vượt trên 60 – 90%.

Sự sụt giá mạnh của Bitcoin và nhất là những đồng tiền mã hóa khác (Altcoin) đã gây ra tâm lý hoang mang cho giới đầu tư, đặc biệt là nhóm đối tượng mới gia nhập thị trường. Một số người mới tham gia vào thị trường khi giá Bitcoin đã lên trên 50.000 USD khi kỳ vọng tiếp tục tăng. Nhưng thị trường còn có một lượng lớn nhà đầu tư tham gia vào những Altcoin hay còn gọi là coin “rác” (coin giá trị thấp) với kỳ vọng sẽ tăng mạnh kiểu như Dogecoin, Shiba. Cộng thêm với những lời hô hào, tâng bốc các đồng coin “rác” từ những người nổi tiếng như tỉ phú Elon Musk, các nghệ sĩ tại Việt Nam khiến NĐT chưa kịp mừng thì đã bị “đu đỉnh”.

Một tài khoản có tên Trịnh N.T tối ngày 24.5 chia sẻ trên diễn đàn tiền số: “Nay em vui quá, tài khoản em hết chia 5 rồi giờ còn chia 3 thôi” với biểu tượng mặt buồn. Hay tài khoản H.Nguyen thì kêu “Có ai ôm USDT đợi thời không? Xin cánh tay để không cô đơn”… Một số NĐT có kinh nghiệm hơn thì an ủi và cho rằng hãy bình tĩnh nhưng cũng đưa ra lời cảnh báo rằng nếu có chơi coin “rác” thì thời điểm này phải xác định là chỉ vô rất ít. Bảo vệ tài khoản là quan trọng nhất… Không chỉ đơn thuần mất đi 60 – 90% giá trị tài khoản mà nhiều người hoàn toàn mất trắng số vốn đang có vì sử dụng đòn bẩy. Tỷ lệ margin (sử dụng vốn vay) thông thường ở các sàn tiền số là 1:500 (bỏ vào tài khoản 100 USD thì có thể được giao dịch lên đến 50.000 USD) và khi giá các đồng coin “rác” bốc hơi lên hơn 50% thì tài khoản có thể đã bị “cháy”. Như vậy những NĐT này cũng không còn cơ hội gỡ lại vốn nếu không tiếp tục bỏ thêm tiền vào để giữ hàng.

Thị trường tiền số sụt giảm mạnh trong vòng 1 tuần qua sau khi Trung Quốc nhắc lại lệnh cấm các định chế tài chính và công ty thanh toán cung cấp dịch vụ liên quan tới tiền kỹ thuật số. Đồng thời các cơ quan quản lý nước này cũng nói rằng các dịch vụ ICO (đợt phát hành coin đầu tiên) vẫn là bất hợp pháp và cảnh báo NĐT không nên đầu cơ các đồng tiền này. Chưa hết, ngày 20.5, Bộ Tài chính Mỹ cũng tuyên bố đang thực hiện các bước để siết chặt các giao dịch và thị trường tiền số. Cả đảng Dân chủ và Cộng hòa đều coi việc thiết lập quy định về tiền số là ưu tiên hàng đầu trong năm 2021. Bởi theo Bộ Tài chính Mỹ, tiền số gây ra mối nguy nghiêm trọng khi tạo điều kiện cho các hoạt động bất hợp pháp trên diện rộng, trong đó có trốn thuế. Bộ Tài chính Mỹ cho biết đang đề xuất các quy định để quản lý các tài khoản giao dịch tiền ảo, tài sản tiền ảo cũng như tài khoản thanh toán chấp nhận tiền ảo. Và cũng như các giao dịch tiền mặt, doanh nghiệp nhận tài sản tiền ảo có giá trị thị trường trên 10.000 USD sẽ phải báo cáo cho Sở Thuế vụ Mỹ (IRS). Bên cạnh đó, những tuyên bố đi ngược với sự cổ vũ cho các đồng tiền số của CEO Hãng xe điện Tesla cũng tác động tiêu cực đến giá các đồng tiền số…

Một báo cáo của Ngân hàng JPMorgan Chase mới đây cho thấy các NĐT tổ chức lớn đang bán tháo Bitcoin và chuyển vốn sang thị trường vàng. Tại Việt Nam, Ngân hàng Nhà nước đã nhiều lần khẳng định Bitcoin và các đồng tiền mã hóa không phải là phương tiện thanh toán hợp pháp. Vì vậy việc phát hành, cung ứng, sử dụng, quảng bá những đồng tiền số đều là hành vi bị cấm. Việc giao dịch những đồng tiền số không được pháp luật thừa nhận sẽ tiềm ẩn nhiều rủi ro cho NĐT. Đó là chưa kể giá tăng lên cao và rớt xuống đáy trong tích tắc chỉ với những lời kêu gọi hay “dìm hàng” của một số người nổi tiếng.

TS Đinh Thế Hiển, Viện trưởng Viện Nghiên cứu tin học và kinh tế ứng dụng, phân tích: Tiền số về bản chất chỉ là một mô hình cho những NĐT “có máu cờ bạc” chơi với nhau dù họ vẫn nghĩ đó là một mô hình công nghệ mới. Bởi hàng loạt đồng tiền ra đời sau Bitcoin thậm chí không xuất phát từ công nghệ chuỗi (Blockchain) và đã vượt ra khỏi tính chất tiền số mà những người tạo ra kỳ vọng ban đầu. Tiền số chưa có được giá trị hay tính sử dụng của nó trong khi chỉ có sự tham gia của rất nhiều người ở hai thị trường lớn là Trung Quốc và Mỹ với hoạt động đào coin và sự ra đời của các sàn giao dịch phái sinh nên góp phần đẩy giá tăng nhanh. Hơn nữa, bản chất của con người nói chung hay NĐT nói riêng là luôn quên đi quá khứ với những đợt nổ “bong bóng” trên thị trường tiền số cũng như những sàn đa cấp khác đã diễn ra. Vì vậy một số NĐT mới cũng dễ dàng bị lọt tai theo kiểu “khôn 3 năm dại 1 giờ” nếu nghe ai đó thuyết phục với mức lợi nhuận kếch xù từ các đồng coin “rác” vừa qua nên sẽ bỏ vốn đầu tư.