Theo HoREA, Nghị định 30/2021 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 99/2015 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của luật Nhà ở đã khiến các dự án nhà ở thương mại gần như tắc 100%.

Do đó, trước mắt để “chữa cháy”, HoREA đề xuất lựa chọn một trong 2 phương án xử lý như sau. Phương án 1 đề nghị xem xét bổ sung thêm cụm từ “bao gồm có quyền sử dụng đất ở hoặc có quyền sử dụng đất ở và các loại đất khác hoặc có quyền sử dụng đất các loại đất khác (không phải đất ở)” vào cuối điểm b Khoản 2 Điều 18 Nghị định 99/2015/NĐ-CP thành “có quyền sử dụng đất ở hợp pháp và các loại đất khác được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép chuyển mục đích sử dụng đất sang làm đất ở, bao gồm có quyền sử dụng đất ở, hoặc có quyền sử dụng đất ở và các loại đất khác, hoặc có quyền sử dụng đất các loại đất khác không phải là đất ở”.

Phương án 2 đề nghị xem xét bổ sung thêm điểm d (mới) vào Khoản 2 Điều 18 Nghị định 99/2015/NĐ-CP (được sửa đổi, bổ sung tại Khoản 5 Điều 1 Nghị định 30/2021/NĐ-CP), như sau: Có quyền sử dụng đất các loại đất khác được cơ quan nhà nước có thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời với chấp thuận nhà đầu tư nếu có đủ điều kiện làm chủ đầu tư dự án quy định tại Điều 21 luật Nhà ở 2014, Khoản 3 Điều 58 luật Đất đai 2013, Điều 10 luật Kinh doanh Bất động sản 2014”.

Về lâu dài HoREA đề nghị Chính phủ và Quốc hội xem xét xây dựng lại mới luật Nhà ở trong năm 2021, trên cơ sở sửa đổi, bổ sung một số điều của luật Nhà ở 2014, trong đó có Khoản 1 và Khoản 4 Điều 23, để giải quyết dứt điểm các “vướng mắc, xung đột pháp luật”.

Theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA, Nghị định 30 quy định chỉ có những trường hợp có dính đến đất ở mới được công nhận chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở, còn lại các loại đất khác nhưng không “dính” một chút đất ở nào (như trường hợp chỉ có quyền sử dụng đất nông nghiệp hoặc đất phi nông nghiệp không có đất ở) thì không được lựa chọn chủ đầu tư. Như vậy, dự án phải là đất ở hoàn toàn hoặc có một vài mét vuông đất ở thì có thể triển khai được. Trong khi hiện nay đa số là đất nông nghiệp, đất phi nông nghiệp, đất sản xuất kinh doanh nên gần như tất cả các dự án mới bị tắc.

Chính quy định éo le này đã khiến hàng trăm dự án nhà ở thương mại trong cả nước không được công nhận chủ đầu tư do không có 100% đất ở gây thiệt hại rất lớn cho các doanh nghiệp, thậm chí có nguy cơ bị phá sản… Tại TP.HCM, tính đến tháng 9.2018 đã có 126 dự án nhà ở thương mại không được công nhận chủ đầu tư do không có 100% đất ở.