Theo phản ánh, Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM (HoSE) gửi công văn đến công ty chứng khoán (CTCK) về việc nâng lô giao dịch khá gấp, nên thông tin đến nhà đầu tư có phần cập rập, nhiều người không kịp bán lô lẻ (1-99 cổ phiếu). Do đó hơn 3 tháng nay nhiều khách hàng vẫn bị “chôn” tiền.

Bị giam tiền hoặc bán cổ phiếu giá thấp

Hơn 5 năm đầu tư chứng khoán, ông Trần Hữu Nam (53 tuổi), mở tài khoản tại Công ty cổ phần chứng khoán Bảo Việt (BVSC), chia sẻ: “Các cổ phiếu tôi đầu tư chủ yếu từ tiền lương mình có được và từ cổ phiếu thưởng của các doanh nghiệp, với mong muốn nhận cổ tức, hoặc cổ phiếu thưởng để tạo thêm kinh tế cho gia đình”.

Trước đây chỉ cần 10 cổ phiếu là có thể giao dịch, nhưng từ khi HoSE nâng lô tối thiểu lên 100, hàng loạt cổ phiếu ông Nam sở hữu đang bị mắc kẹt vì không thể bán trực tiếp trên sàn, trong số đó có các cổ phiếu mang thị giá cao từ 100.000-180.000 đồng như Vinamilk, Sabeco…

“Việc đầu tư, nâng cấp hệ thống xử lý lệnh là của cơ quan quản lý. Tất cả các giao dịch dù lớn hay nhỏ đều thu phí của khách hàng trên phần trăm giá trị giao dịch. Tại sao lại lấy lý do nghẽn lệnh mà bắt khách hàng phải có trách nhiệm giải quyết tình trạng nghẽn này bằng cách nâng số cổ phiếu được phép giao dịch lên 100 cổ phiếu/lần”, ông Nam bức xúc khi tiền bị giam lại sau chính sách mới được HoSE áp dụng từ 4-1-2021.

Một số nhà đầu tư chia sẻ với thực tế buộc phải có giải pháp chống tắc nghẽn nhưng cho rằng không nên “yếu kém chỗ nọ, chuyển méo mó sang chỗ kia”. Bên cạnh quyết định hành chính gây tổn thất cho nhà đầu tư, cần đồng thời có giải pháp hỗ trợ những người bị thiệt hại.

Hiện mỗi CTCK lại áp dụng các cách khác nhau để thu mua cổ phiếu lô lẻ. Nhìn chung, CTCK thường mua thấp hơn thị giá hoặc mua theo giá sàn, nhà đầu tư phải chịu bán lỗ, không chấp nhận thì thôi, cổ phiếu lẻ phải nằm im, không thể giao dịch.

Chẳng hạn Công ty cổ phần chứng khoán VPS vừa triển khai thu mua các cổ phiếu lô lẻ, thời gian thực hiện từ 9h đến 16h30 vào thứ hai và thứ ba hằng tuần, thu mua theo giá sàn của ngày giao dịch.

Ở một số CTCK khác, nhà đầu tư phải trải qua thủ tục phức tạp hơn. Như để bán cổ phiếu lô lẻ trên HoSE, CTCK HSC yêu cầu khách hàng phải mang CMND/căn cước công dân lên các quầy giao dịch của công ty và ký vào biên bản thỏa thuận. Giá bán cổ phiếu lô lẻ bằng 90% giá tham chiếu tại ngày ký hợp đồng bán lô lẻ. Tiền bán chứng khoán lô lẻ lại thường về chậm hơn so với giao dịch thông thường.

Công ty chứng khoán cũng kêu

Buộc bán cổ phiếu giá thấp nên nhiều nhà đầu tư đặt nghi vấn CTCK thu lợi lớn từ các thương vụ này. Tuy nhiên, nhiều CTCK lại cho biết họ cũng không vui vẻ gì.

Đại diện CTCK BVSC chia sẻ việc mua cổ phiếu lô lẻ của khách hàng không thuộc trách nhiệm của CTCK, tuy nhiên công ty sẵn sàng hỗ trợ khách hàng có thể bán số cổ phiếu lẻ thay vì không thể giao dịch được mà nằm yên trên tài khoản.

“Việc mua lô lẻ của khách hàng diễn ra trong khoảng thời gian kéo dài, trong khi thị trường chứng khoán liên tục biến động, nên việc hỗ trợ khách hàng mua lô lẻ có thể dẫn đến việc công ty chúng tôi nói riêng hay bất kỳ CTCK nào khi bán có nguy cơ lỗ.

Bên cạnh đó, có rủi ro khi mua cổ phiếu lô lẻ cho khách hàng gom lại không đủ thành lô chẵn thì ngay chính CTCK cũng bị mắc kẹt”, đại diện BVSC cho hay.

Việc chọn mức giá tham chiếu của ngay ngày hôm trước và giảm trừ 10% là để phòng ngừa rủi ro biến động giá xuống và BVSC cho biết thực tế đã có những cổ phiếu giá giảm sau đó dẫn đến CTCK thua lỗ.

“Việc mua cổ phiếu lô lẻ mất rất nhiều thời gian và thủ tục, tiềm ẩn nguy cơ nên phía công ty xác định đây là hoạt động nhằm hỗ trợ khách hàng giảm thiểu tối đa các ảnh hưởng từ sự thay đổi quy định chứ không phải là hoạt động đầu tư kinh doanh”, đại diện BVSC khẳng định.

Ông Nguyễn Thế Minh (giám đốc phân tích CTCK Yuanta Việt Nam) nhận định chưa nói đến phần thiệt hại, nội phần CTCK đi xử lý mua lô lẻ cũng phiền. Nhiều CTCK ngoại không muốn hoạt động tự doanh tại VN nhưng do lô lẻ nên hoạt động tự doanh lại phát sinh.

Ông Huỳnh Minh Tuấn (giám đốc môi giới hội sở CTCK Mirae Asset) cho rằng hiện VN áp lô tối thiểu là 100 cổ phiếu nhằm giảm áp lực nghẽn sàn HoSE, đây cần xem là tình thế tạm thời.

Thực tế, nhiều cổ phiếu lẻ do việc doanh nghiệp chia cổ phiếu thưởng, chia cổ tức, đây là một phần tất yếu của thị trường. Để tạo vị thế công bằng, sòng phẳng cho nhà đầu tư, đặc biệt nhà đầu tư nhỏ lẻ, HoSE và các đơn vị cần sớm khắc phục tình trạng nghẽn lệnh để giảm lô giao dịch tối thiểu về đơn vị 10 cổ phiếu/lô hoặc thấp hơn thay vì chặn đứng như hiện nay.