Lô gạo thơm này do doanh nghiệp (DN) Long Dan tại Anh nhập khẩu từ Việt Nam qua Công ty Vinaseed và hiện đã bày bán tại chuỗi siêu thị Long Dan với giá bán lẻ 15,5 bảng/10 kg (tương đương 480.000 đồng/10 kg). Thông tin cho biết đây là DN nhập khẩu gạo Việt Nam từ sau khi Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – Anh (UKVFTA) có hiệu lực.

Vương quốc Anh đang áp dụng mức thuế nhập khẩu gạo thơm jasmine là 17,4%. Theo cam kết từ UKVFTA, gạo thơm Việt Nam được nhập khẩu vào thị trường này sẽ được hưởng thuế 0%. Anh Trần Lê, một người Việt đang sống và làm việc tại London, cho biết với mức giá bán lẻ khoảng 480.000 đồng/10 kg, gạo Việt đang bán với giá rẻ hơn nhiều so với gạo thơm cùng loại của Thái Lan và Campuchia đã bán lâu nay tại Anh. Cụ thể, gạo Campuchia bán tại Anh giá 19,5 bảng Anh/10 kg (khoảng 605.000 đồng/10 kg), gạo thơm Thái giá 20 bảng/10 kg (khoảng 620.000 đồng/10 kg). Như vậy, giá bán lẻ gạo thơm Việt tại Anh đang rẻ hơn gạo của Thái Lan và Campuchia từ 125.000 – 140.000 đồng/10 kg. “Thực tế gạo Việt không thua gì gạo thơm cùng loại của Thái Lan hay Campuchia. Hy vọng trong tuần tới, sản phẩm được đưa vào nhiều siêu thị châu Á tại đây và đắt khách hơn”, anh Trần Lê nói và bày tỏ niềm vui vì mua được gạo thơm Việt ngay tại Anh một cách dễ dàng hơn.

Theo dự báo của Tham tán thương mại Việt Nam tại Anh, nhờ UKVFTA, xuất khẩu gạo thơm Việt Nam chất lượng cao vào Anh trong năm nay sẽ tăng gấp chục lần so với năm ngoái. Năm 2019, Anh nhập khẩu hơn 671.000 tấn gạo, trị giá 531 triệu USD, đứng thứ 9 trong số 10 nước nhập khẩu gạo nhiều trên thế giới. Trong đó, Anh nhập từ Việt Nam gần 1.719 tấn, trị giá 1,296 triệu USD. Hiện thị phần gạo Việt Nam chỉ chiếm khoảng 0,24% trong tổng số kim ngạch gạo nhập khẩu vào Anh và Việt Nam đang đứng thứ 22 trong số các nước bán gạo vào thị trường này.

Cũng trong tháng đầu năm, Công ty CP Nông nghiệp công nghệ cao Trung An xuất mở hàng đi Singapore và Malaysia lô gạo thơm 1.600 tấn với giá “không thể tốt hơn”, lên đến 750 USD/tấn. Đây là tín hiệu tích cực ngay sau khi Việt Nam ký kết Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) vào trung tuần tháng 11.2020. Ông Phạm Thái Bình, Tổng giám đốc Công ty Trung An, cho biết hiện còn có một đơn hàng hơn 2.000 tấn đang được DN chuẩn bị xuất sang Đức theo Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA). Ông Bình cũng kỳ vọng gạo thơm Việt vào các thị trường khó tính EU, Anh, Nhật… tăng cao trong năm nay. “Chất lượng gạo Việt đã tốt hơn nhiều từ lâu, nhưng các đối tác đôi khi không có thông tin, vẫn chăm mua gạo Thái. Nay nhờ các hiệp định thương mại mà Việt Nam ký kết và có hiệu lực trong thời gian qua, gạo Việt được thế giới biết đến nhiều hơn, giá bán tốt hơn”, ông Bình nói. Năm 2021, với lợi thế kinh nghiệm bán gạo vào thị trường EU, Trung An sẽ xuất khẩu loại gạo ST20 vào thị trường Anh.

Theo Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công thương), cả nước hiện có hơn 200 thương nhân được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo. Năm 2020, gạo được đánh giá là một trong những mặt hàng xuất khẩu đạt kết quả ấn tượng với kim ngạch vượt mốc 3 tỉ USD, tăng tới 9,3% so với năm 2019. Từ đầu năm đến nay, giá gạo xuất khẩu bình quân của Việt Nam luôn ở mức cao, khoảng 503 USD/tấn. Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) dự báo xuất khẩu gạo trong năm 2021 sẽ đạt trên 6 triệu tấn do ảnh hưởng bởi Covid-19, các thị trường nhập khẩu chính gạo Việt như Philippines, châu Phi vẫn tiếp tục ký hợp đồng và thị trường gạo châu Á bắt đầu “nóng” trở lại.

Ông Đỗ Hà Nam, Phó chủ tịch VFA, đánh giá trong năm qua, cả thế giới bị ảnh hưởng nặng nề vì Covid-19, nhưng đã có nhiều tín hiệu sáng cho ngành gạo Việt. Với UKVFTA, thông tin ban đầu cho thấy, có nhiều lợi thế giúp đảm bảo lợi ích các bên và đây là cơ hội lớn cho ngành lúa gạo Việt Nam. Trước đây lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam vào Anh không đáng kể do bị áp thuế cao quá, DN không mặn mà. Thế nhưng sau khi thuế nhập khẩu về 0% theo cam kết UKVFTA, DN 2 bên đã nhanh nhạy tiếp cận, chào hàng và đã có ngay hợp đồng mua bán đầu năm. “Có thể nói ngành lúa gạo tận dụng khá tốt các hiệp định thương mại tự do để sớm đưa các sản phẩm gạo thơm vào thị trường EU, Anh với giá cao hơn. Gạo Việt vào EU và Anh sẽ giúp vị thế ngành gạo trên thị trường thế giới tốt hơn. Lý do đây là các thị trường cực kỳ khắt khe trong yêu cầu an toàn vệ sinh thực phẩm”, ông Nam nhận định và cho rằng các nhà xuất khẩu gạo thơm đừng “mặc cảm” gạo Việt khó đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường khó tính mà ngại không chào hàng mở rộng thị trường. “Nên nhớ Anh là thị trường rất khó tính và khắt khe về chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm. Nhưng càng khó khăn sẽ khiến ta nỗ lực nhiều hơn, bởi đó là cơ hội để chúng ta “lớn” hơn. Thách thức đã đành nhưng rõ ràng, đây là cơ hội. Cơ hội lớn để ngành lúa gạo tái cơ cấu phát triển theo hướng bền vững”, ông Đỗ Hà Nam nhấn mạnh.