Hội nghị ngoại trưởng ASEAN – Trung Quốc ngày 9-9. Theo Đài ABS-CBN, sẽ có 3 lần đọc dự thảo COC với mục tiêu kết thúc vào năm 2021 – Ảnh: Bộ Ngoại giao Philippines

Theo thông cáo của Đại sứ quán Trung Quốc ở Philippines, cuộc họp nhóm công tác về COC đã được nối lại thông qua một hội nghị trực tuyến ngày 3-9. Thông cáo nhấn mạnh cả ASEAN và Trung Quốc “đang cố gắng bù đắp thời gian đã mất” vì đại dịch COVID-19.

Ngoại trưởng Philippines, ông Teodoro Locsin Jr., hôm 15-9 cam kết sẽ hoàn tất việc đọc lần 2 dự thảo COC và khởi động lần đọc thứ 3 trước khi chuyển giao vai trò điều phối viên Quan hệ đối thoại ASEAN – Trung Quốc cho Myanmar vào năm tới.

Trong một động thái mà Đài CNN Philippines cho là nhắm vào Mỹ, Đại sứ quán Trung Quốc ở Philippines đã kêu gọi các nước ASEAN “chống lại sự can thiệp từ bên ngoài”. Các quan chức Trung Quốc trước đây cáo buộc Mỹ gây rối nhằm chia rẽ các quốc gia ASEAN và Trung Quốc.

“Một số quốc gia bên ngoài khu vực có ý định can thiệp vào các tranh chấp ở Biển Đông và quá trình tham vấn COC để phục vụ chương trình nghị sự địa chính trị của riêng mình. Chống lại sự can thiệp đó là rất quan trọng để thúc đẩy các cuộc tham vấn COC trong tương lai”, thông cáo có đoạn nêu rõ.

Dù tiếp tục bác bỏ phán quyết của Tòa trọng tài quốc tế về Biển Đông và quân sự hóa các thực thể đã chiếm đóng, Trung Quốc nhấn mạnh trong thông cáo luôn “chân thành và quyết tâm hoàn tất đàm phán COC trong thời gian sớm nhất”.

Chính quyền Mỹ trước đó đã chỉ trích các cuộc tập trận của Trung Quốc tại khu vực tranh chấp cùng các hành động “cưỡng ép, đe dọa” nước khác trong khu vực. Washington nhiều lần kêu gọi ASEAN nên đặt câu hỏi về mức độ chân thành của Bắc Kinh sau các động thái trên biển.

Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường đã đặt mục tiêu sẽ hoàn tất COC trong vòng 3 năm, một phát ngôn khiến giới phân tích lo lắng COC sẽ thiếu tính ràng buộc pháp lý như Tuyên bố ứng xử các bên trên Biển Đông (DOC) năm 2002.

Theo CNN Philippines, đã có lúc các bế tắc trong đàm phán COC xuất phát từ phía Trung Quốc. Hồi tháng 9-2019, Philippines thông báo một bản dự thảo COC chỉ đạt được sau khi Bắc Kinh “bớt quyết tâm theo đuổi các điều khoản gây tranh cãi”.

Hội nghị trực tuyến Bộ trưởng ngoại giao ASEAN – Trung Quốc diễn ra hôm 9-9 vừa qua đã hoan nghênh những tiến bộ tích cực đạt được trong quá trình tham vấn COC. Mặc dù nhất trí đẩy nhanh quá trình đàm phán, các nước ASEAN nhấn mạnh các quy tắc trong COC phải mang tính hiệu quả và thực chất.