Đài NHK ngày 10.9 dẫn lời Ngoại trưởng Nhật Bản Motegi Toshimitsu bày tỏ lo ngại về bước tiến của Trung Quốc ở Biển Đông, khi tham dự Hội nghị thượng đỉnh Đông Á.

Hội nghị được tổ chức trực tuyến và có sự tham dự của ngoại trưởng 10 nước ASEAN, Nhật Bản, Trung Quốc, Mỹ, Nga và một số nước khác.

Ông Motegi bày tỏ lo ngại về các nỗ lực đơn phương tiếp diễn của Trung Quốc trong việc thay đổi hiện trạng Biển Đông, đồng thời kêu gọi Trung Quốc và Mỹ có hành động mang tính xây dựng về tình hình này.

Liên quan đến đề xuất của Trung Quốc về Bộ Quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC), ông Motegi nhấn mạnh rằng COC không được xâm phạm lợi ích của các nước thứ 3, đồng thời phải tuân thủ Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển (UNCLOS) năm 1982.

Cũng trong ngày 10.9, tờ Nikkei Asian Review dẫn lời Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Taro Kono cảnh báo rằng Trung Quốc có thể cố gắng bành trướng quân sự hóa ở biển Hoa Đông.

“Khi tôi còn là ngoại trưởng, tôi rất thận trọng trong việc không nói Trung Quốc là mối đe dọa. Nhưng là bộ trưởng quốc phòng, tôi phải nói rằng Trung Quốc đã trở thành mối đe dọa an ninh đối với Nhật Bản”, ông Kono phát biểu tại diễn đàn trực tuyến kỷ niệm 60 năm đồng minh Mỹ – Nhật do Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) ở Mỹ tổ chức.

Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Taro KononnẢNH: REUTERS

Ông Kono tốt nghiệp Đại học Georgetown (Mỹ), thông thạo tiếng Anh và là một gương mặt quen thuộc ở Washington. Ông không tham gia cuộc đua kế nhiệm Thủ tướng Shinzo Abe vào tháng này, nhưng được xem là một ứng viên nặng ký cho cuộc đua năm sau, khi đảng Dân chủ Tự do cầm quyền sẽ bỏ phiếu trên cả nước để bầu lãnh đạo mới.

Bộ trưởng Kono lưu ý về 177 sự cố trong vòng 90 ngày vào mùa xuân năm nay khi Lực lượng phòng vệ trên không Nhật ngăn chặn các máy bay của Trung Quốc trong không phận của Nhật. Vào tháng 6, ông Kono công khai việc một tàu ngầm của Trung Quốc tiếp cận lãnh hải Nhật.

“Chúng tôi sẵn sàng bảo vệ từng tấc đất”, ông nhấn mạnh và cho rằng liên minh Mỹ – Nhật sẵn sàng bảo vệ Senkaku, quần đảo ở biển Hoa Đông mà Trung Quốc cũng tuyên bố chủ quyền và gọi là Điếu Ngư.

Theo ông, nếu không được bảo vệ, quần đảo này cũng sẽ bị Trung Quốc quân sự hóa giống như một số đảo tại Biển Đông. “Khi Trung Quốc bắt đầu chiếm đất, cộng đồng quốc tế không làm gì để ngăn chặn và hãy xem chúng ta được gì”, ông nói.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật cho hay ông bị sốc trước thông báo từ chức của Thủ tướng Abe hôm 28.8 và ca ngợi vị thủ tướng có công củng cố vai trò hải ngoại của Lực lượng phòng vệ, cũng như cải thiện mối quan hệ với Washington.

“Dưới thời Thủ tướng Abe, chiến lược quốc phòng của chúng tôi trở nên thực tế hơn”, ông phát biểu.

Liên quan việc đối phó Trung Quốc, ông cho rằng chỉ có Mỹ hoặc Mỹ với Nhật không là chưa đủ, đồng thời nhấn mạnh vai trò của “tứ giác kim cương” gồm Ấn Độ, Mỹ, Nhật và Úc.