Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng – trưởng SOM ASEAN của Việt Nam – tại cuộc họp trực tuyến tối 20-7 – Ảnh: BNG

Trong thời gian qua, Biển Đông có nhiều diễn biến căng thẳng, liên quan tới các động thái của Trung Quốc cũng như tuyên bố mới nhất của Mỹ về lập trường đối với các yêu sách của Trung Quốc.

Chính vì vậy, vấn đề Biển Đông nằm trong số các thảo luận của Hội nghị trực tuyến Quan chức cao cấp các nước tham gia Hội nghị Cấp cao Đông Á (EAS).

Tham dự hội nghị có các quan chức cao cấp, thứ trưởng ngoại giao các nước ASEAN, các đối tác EAS gồm Úc, Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản, New Zealand, Hàn Quốc, Nga, Mỹ, và phó tổng thư ký ASEAN.

Tại hội nghị, các nước tham gia EAS đã trao đổi các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm, bao gồm tình hình bán đảo Triều Tiên, Biển Đông, tình hình bang Rakhine của Myanmar cũng như Hong Kong.

Theo Bộ Ngoại giao Việt Nam ngày 21-7, về tình hình Biển Đông, các nước đều nhấn mạnh tầm quan trọng của hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông, là lợi ích chung của tất cả các nước.

Các nước bày tỏ quan ngại về diễn biến trên thực địa gần đây, ảnh hưởng tiêu cực đến hòa bình, an ninh và thượng tôn pháp luật trong khu vực; nhấn mạnh cần thúc đẩy đối thoại và tăng cường xây dựng lòng tin, kiềm chế không có hoạt động làm gia tăng căng thẳng và phức tạp tình hình, không quân sự hóa, không sử dụng và đe dọa sử dụng vũ lực, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển (UNCLOS) 1982.

“Các nước kêu gọi ASEAN và Trung Quốc thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), nỗ lực sớm hoàn tất xây dựng một Bộ Quy tắc ứng xử tại Biển Đông (COC) hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế, được cộng đồng quốc tế công nhận”, Bộ Ngoại giao thông tin.

Với tư cách chủ tịch EAS năm nay, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Việt Nam Nguyễn Quốc Dũng đã chia sẻ các định hướng tăng cường EAS trong thời gian tới, trong đó nhấn mạnh việc nâng cao vai trò điều phối của chủ tịch EAS trong các hoạt động hợp tác, tăng cường hiệu quả phối hợp và bổ trợ giữa EAS với các cơ chế khác do ASEAN dẫn dắt như ASEAN+3, Diễn đàn khu vực ASEAN (ARF), Diễn đàn Biển ASEAN Mở rộng (EAMF), cũng như nâng cao vai trò của EAS đối phó hiệu quả với các thách thức đang nổi lên trong khu vực.

Đề xuất của Việt Nam ra Tuyên bố Hà Nội kỷ niệm 15 năm thành lập EAS nhằm tăng cường vai trò và giá trị chiến lược của EAS trong giai đoạn phát triển mới được các nước ủng hộ và đánh giá cao.

Về tình hình Biển Đông, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng nhấn mạnh lập trường nguyên tắc đã nêu tại Cấp cao ASEAN lần thứ 36, đề nghị các bên đề cao thượng tôn pháp luật, kiềm chế, không có các hành động gây phức tạp thêm tình hình, không quân sự hóa, giải quyết các tranh chấp thông qua các biện pháp hòa bình, nhấn mạnh cần tiếp tục thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố DOC và cố gắng vượt qua khó khăn do dịch bệnh để sớm hoàn tất Bộ Quy tắc ứng xử COC ở Biển Đông hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế, đặc biệt là UNCLOS 1982, đóng góp duy trì hòa bình, an ninh, ổn định ở Biển Đông và trong khu vực.