Tạp chí Forbes ngày 17.7 dẫn hình ảnh vệ tinh cho thấy có ít nhất 4 chiến đấu cơ của Trung Quốc hiện diện phi pháp trên đảo Phú Lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam ở Biển Đông.

Các máy bay này được cho là mẫu J-11B, biến thể của Sukhoi Su-27 (NATO gọi là Flanker), có thể xem khá tương ứng với mẫu F-15 Eagle của Không quân Mỹ.

Trung Quốc chế tạo nhiều biến thể từ mẫu Su-27. Dù chưa biết chính xác về mẫu máy bay được xuất hiện tại Phú Lâm, có thể chắc rằng đây là một trong những biến thể của Su-27.

Trước đó, một số hình ảnh của các máy bay trên đảo Phú Lâm xuất hiện trên mạng xã hội vào ngày 16.7 với độ phân giải thấp từ các vệ tinh thương mại. Hình ảnh độ phân giải cao hơn của Airbus cho thấy rõ hơn về thông tin trên, dù Trung Quốc chưa đưa ra xác nhận chính thức về hành động ngang ngược đó.

Cũng trong ngày 16.7, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng nhấn mạnh: “Tôi xin nhắc lại một lần nữa là Việt Nam có đầy đủ cơ sở pháp lý và bằng chứng lịch sử để khẳng định chủ quyền của mình với 2 quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa phù hợp với luật pháp quốc tế. Chúng tôi cho rằng, tất cả các quốc gia có nghĩa vụ và lợi ích chung trong việc tôn trọng các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế”.

Hình ảnh các máy bay Trung Quốc xuất hiện trong bối cảnh 2 nhóm tác chiến tàu sân bay Mỹ là USS Nimitz và USS Ronald Reagan đang tập trận chung ở Biển Đông từ ngày 17.7 và lần thứ 2 trong vòng chưa đầy 2 tuần.

Hải quân Mỹ cho biết các cuộc tập trận nhằm đảm bảo cam kết với đồng minh và đối tác về một khu vực an ninh và ổn định, cũng như khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tự do và rộng mở.

Trong diễn biến liên quan, tổ chức SCSPI tại Đại học Bắc Kinh (Trung Quốc) cho rằng máy bay do thám E-8C của Không quân Mỹ xuất hiện gần bờ biển phía nam Trung Quốc trong ngày 17.7 và là lần thứ 3 trong tuần.

Chiếc E-8C được trang bị các radar cùng các hệ thống liên lạc, vận hàng, kiểm soát đặc biệt, xuất hiện cách bờ biển tỉnh Quảng Đông (Trung Quốc) khoảng 116 km. Trước đó, SCSPI cho hay một máy bay do thám không người lái  MQ-4C Triton của hải quân Mỹ đã đi vào phía bắc của Biển Đông thông qua eo biển Ba Sĩ vào ngày 15.7.