Tổng thống Donald Trump phát biểu tại Học viện West Point ngày 13-6 – Ảnh: AP

Chuyến thăm Học viện quân sự West Point của ông Trump nhận được nhiều sự chú ý trong bối cảnh quan hệ giữa ông và giới quân sự trở nên căng thẳng vì cách xử lý biểu tình. Đây là lần đầu tiên ông Trump tới West Point sau hơn 3 năm bước vào Nhà Trắng.

Phát biểu trước hơn 1.100 học viên West Point mới tốt nghiệp, Tổng thống Trump nhấn mạnh các tân sĩ quan “không bao giờ được quên” di sản của những người đã chiến đấu trong cuộc nội chiến đẫm máu “để kết thúc chế độ nô lệ ma quỷ”.

Tổng thống Mỹ cũng nhắc lại quan điểm của mình rằng nhiệm vụ của quân đội là tái thiết nước Mỹ chứ không phải đi giải quyết các xung đột ở những vùng đất “chưa ai nghe tới”. “Nước Mỹ không phải là sen đầm của thế giới”.

Vài giờ sau bài phát biểu, ông Trump quyết định hủy buổi vận động tranh cử ngày 19-6 tại Tulsa, bang Oklahoma – điều mà Hãng thông tấn AP nhận xét là “sự nhượng bộ hiếm hoi của tổng thống”.

Ngày 19-6 là thời điểm đánh dấu sự kết thúc của chế độ nô lệ ở Mỹ. Việc tổ chức vận động tranh cử ở Tulsa đúng vào ngày này vô cùng nhạy cảm. Cuối tháng 5 và đầu tháng 6-1921, một cuộc tấn công của những người da trắng nhắm vào người da đen đã khiến hàng chục người chết, hơn 800 người da đen nhập viện.

Vụ tấn công được biết đến với tên gọi thảm sát Tulsa đã thiêu rụi khu dân cư giàu có nhất của người da đen ở Mỹ vào thời điểm đó, nơi mọi người thường gọi là “Phố Wall đen”.

Một học viên gốc Phi rơi nước mắt trong lễ tốt nghiệp – Ảnh: AP

Theo AP, tổng thống Mỹ đã mắng Bộ trưởng Quốc phòng Mark Esper khi ông công khai phản đối huy động quân đội để dẹp người biểu tình đòi công lý cho George Floyd, một người Mỹ gốc Phi bị cảnh sát ghì cổ tới chết.

Tướng Mark Milley, chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân, hôm 11-6 cũng thừa nhận đã “sai lầm” khi đi bộ cùng ông Trump qua công viên Lafayette, nơi cảnh sát đã xịt hơi cay giải tán người biểu tình để mở đường cho một buổi chụp hình của tổng thống khiến nhiều người giận dữ chỉ trích.

Trước lễ tốt nghiệp, hơn 500 cựu học viên West Point đã ký vào một bức thư gởi đến các đàn em, nhắc nhở về việc đừng sa lầy vào các vấn đề đảng phái chính trị.

“Thật đáng buồn khi chính phủ đã đe dọa sẽ sử dụng quân đội mà các em sắp sửa phục vụ để chống lại người dân Mỹ trong những cuộc biểu tình chính đáng. Nguyên tắc dân sự kiểm soát quân sự là điều cốt lõi quan trọng. Nhưng nguyên tắc đó không bao hàm sự phục tùng tuyệt đối một cách mù quáng”, các cựu học viên West Point nhắn gởi.