Sở Xây dựng TP.HCM đã ban hành văn bản hướng dẫn các tiêu chí phân loại công trình trái phép dựa trên các quy định của pháp luật, nhằm giải quyết dứt điểm các công trình dạng này. Theo đó, các công trình xây dựng không phép, sai phép nhưng phù hợp quy hoạch, không tranh chấp, đất có giấy chủ quyền… sẽ được xét tồn tại, cấp phép xây dựng.

Trong văn bản hướng dẫn này, Sở Xây dựng TP.HCM đã đưa ra ba nhóm công trình sai phép được tồn tại.

Nhóm thứ nhất là những công trình xây dựng sai giấy phép sửa chữa, cải tạo, sai giấy phép xây dựng, xây dựng không phép, sai thiết kế hoặc quy hoạch được duyệt theo nghị định 121 năm 2013. Hành vi vi phạm xây dựng đã kết thúc trước ngày 15.1.2018 (ngày nghị định 139 năm 2013 có hiệu lực).

Tuy nhiên, các công trình này muốn tồn tại phải đáp ứng các điều kiện như: vi phạm từ ngày 4.1.2008 đến 15.1.2018, đã được phát hiện và lập biên bản vi phạm hành chính, có quyết định xử phạt vi phạm hành chính, có quyết định áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả hoặc áp dụng bổ sung biện pháp khắc phục hậu quả. Công trình không vi phạm chỉ giới xây dựng, không ảnh hưởng đến công trình lân cận, không có tranh chấp, xây dựng trên đất hợp pháp, phù hợp với quy hoạch.

Ngoài ra, chủ đầu tư công trình phải nộp lại số lợi bất hợp pháp có được bằng 40% giá trị phần xây dựng sai phép, không phép đối với nhà ở riêng lẻ. Riêng đối với công trình là dự án đầu tư, chủ đầu tư phải nộp lại số lợi bất hợp pháp có được bằng 50% giá trị phần xây dựng sai phép, không phép, sai thiết kế… Sau khi nộp phạt đầy đủ thì cơ quan có thẩm quyền cấp giấy phép xây dựng, hoặc điều chỉnh giấy phép xây dựng cho công trình đó.

Nhóm thứ hai là những công trình xây dựng không phép, sai phép, sai thiết kế, quy hoạch (theo nghị định 180 năm 2007) xảy ra từ ngày 4.1.2008 đến ngày 15.1.2018, phát hiện sau ngày 15.1.2018. Những công trình này không vi phạm chỉ giới xây dựng, không ảnh hưởng các công trình lân cận, không tranh chấp, đất có quyền sử dụng hợp pháp và phù hợp quy hoạch được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt…

Nhóm thứ ba là những công trình xây dựng không phép, sai phép sau ngày 15.1.2018. Những công trình này hiện vẫn còn tồn tại, không vi phạm chỉ giới xây dựng, không ảnh hưởng đến các công trình lân cận, không tranh chấp, đất có quyền sử dụng hợp pháp, phù hợp quy hoạch, đủ điều kiện cấp giấy phép xây dựng hoặc điều chỉnh giấy phép xây dựng đã cấp.

Các công trình trên sẽ được các cơ quan liên quan xử lý theo hướng cấp giấy phép xây dựng mới cho chủ nhà hoặc điều chỉnh giấy phép xây dựng cho phù hợp với hiện trạng công trình trước khi được hoàn công, cấp giấy chủ quyền cho công trình.