Ông Dương Tiến, nhà ở P.2, Q.Tân Bình, TP.HCM nộp hồ sơ và nhận được thông báo của Chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai Q.Tân Bình cho biết đang giải quyết đề nghị cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất (sổ đỏ) trên địa bàn P.2, Q.Tân Bình. Ung dung chờ ngày lấy sổ đỏ nhưng ông Dương Tiến bất ngờ khi cái ông nhận được là bộ hồ sơ bị trả lại. Chuyện là sau khi kiểm tra hồ sơ, Chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai Q.Tân Bình thấy căn nhà xây dựng không như giấy phép. Cụ thể, giấy phép với quy mô 5 tầng

(3 tầng + lửng + sân thượng), diện tích xây dựng 58,58 m2 và diện tích sàn là hơn 250 m2. Nhưng theo biên bản xác minh của Chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai Q.Tân Bình thì căn nhà này xây dựng ít hơn so với giấy phép xây dựng. Chính vì vậy, nơi đây đã trả hồ sơ và yêu cầu ông Tiến liên hệ với Phòng Quản lý đô thị Q.Tân Bình để có ý kiến xử lý. “Nhà tôi được cấp phép xây dựng trên khu đất dài 17,5 m. Nhưng khi làm tôi muốn khu vực sân rộng hơn một chút nên chỉ xây dựng 17 m. Cứ tưởng mình mật độ xây dựng thấp hơn so với giấy phép, không lố tầng, lấn chiếm lộ giới… sẽ được hoàn công bình thường như trước đây ai ngờ hồ sơ bị trả lại, thậm chí có thể bị phạt vì xây dựng sai so với giấy phép xây dựng”, ông Tiến than vãn.

Bà Phương nhà ở P.6, Q.Tân Bình cũng rơi vào tình cảnh tương tự. Khi xin phép xây dựng nhà, trong giấy phép không có lỗ thông tầng, nhưng trong quá trình thi công bà Phương thấy nếu xây như vậy sẽ bí bách, không có ánh sáng nên đã quyết định trừ lỗ thông tầng 0,7 m2 để lấy sáng và thoáng khí. Dù xây thấp hơn so với giấy phép xây dựng nhưng khi đi làm hoàn công để ra sổ đỏ, bà Phương vẫn không được chấp nhận và bị trả hồ sơ về.

Một trường hợp khác là một người dân ở P.Thạnh Xuân, Q.12 trong giấy phép có ban công nhưng khi tiến hành xây dựng, chủ nhà đã bỏ ban công. Đến khi đi hoàn công, cấp sổ đỏ hồ sơ đã bị trả lại và phạt hành chính do xây dựng thiếu so với giấy phép.

Một lãnh đạo UBND H.Nhà Bè cho biết, trước đây luật cho phép nhà xây “dưới chuẩn”, nghĩa là xây thiếu so với giấy phép xây dựng sẽ vẫn được hoàn công và cấp sổ đỏ nhưng theo quy định mới, những căn nhà xây thiếu so với giấy phép xây dựng sẽ không được hoàn công, ra sổ đỏ. Tuy nhiên rất nhiều người vẫn chưa nắm được quy định này, cứ nghĩ không xây lố là sẽ được hoàn công. Thế nên vi phạm kiểu này khá nhiều. Hiện nay đô thị các quận thành lập một tổ đi kiểm tra thực tế đối với các trường hợp xây thiếu so với giấy phép để có hướng tháo gỡ bởi hồ sơ hoàn công đối với loại hình này đang ứ đọng lớn. Vị này cũng thừa nhận, đang có sự bất nhất trong việc xử lý đối với trường hợp này. Trong khi Sở Tài nguyên – Môi trường yêu cầu phải xây đúng giấy phép hết mới cho hoàn công thì Sở Xây dựng lại hướng dẫn có thể “linh động” giải quyết cho người dân. Sở Xây dựng cho rằng, nếu công trình đã xây dựng xong, đã vào ở sẽ cho thanh tra xây dựng xuống kiểm tra, nếu không vi phạm xây “lố” so với giấy phép sẽ linh động giải quyết. Thực tế đúng như vậy.

Theo ông Lê Hòa Bình, Giám đốc Sở Xây dựng TP.HCM, đối với công trình xây dựng ngoài khu vực quy hoạch 1/500, nếu chủ đầu tư tự ý thay đổi thiết kế giảm quy mô, chiều cao, số tầng của công trình nhưng không ảnh hưởng đến kết cấu chịu lực chính của công trình thì không xem là hành vi vi phạm xây dựng sai phép.

Trong khi đó theo ông Trần Văn Thạch, Phó giám đốc Sở Tài nguyên – Môi trường TP.HCM dẫn Nghị định số 139 quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động đầu tư xây dựng… có hiệu lực, đối với các trường hợp xây dựng không đúng nội dung giấy phép xây dựng, cụ thể là diện tích xây dựng nhỏ hơn, số tầng và chiều cao công trình thấp hơn… chưa được thống nhất hình thức xử lý trên địa bàn TP.HCM. Có trường hợp xử phạt hành chính, nhưng có trường hợp không. Điều này dẫn đến tình trạng chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai 24 quận huyện đề xuất khác nhau trong giải quyết hồ sơ đăng ký bổ sung tài sản gắn liền với đất và đăng ký thay đổi tài sản gắn liền với đất cho hộ gia đình, cá nhân. Điều này cũng dẫn đến thực trạng thời gian rà soát và xét duyệt hồ sơ đối với các trường hợp này bị kéo dài, gây bức xúc cho người dân.

Chính vì vậy, Sở Tài nguyên – Môi trường TP.HCM đã đề nghị chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai 24 quận huyện kể từ ngày 3.9.2019 chỉ tiếp nhận hồ sơ chứng nhận quyền sở hữu nhà ở cho hộ gia đình, cá nhân khi đã có ý kiến bằng văn bản của cơ quan có thẩm quyền cấp phép xây dựng đối với trường hợp xây dựng không đúng nội dung giấy phép xây dựng theo quy định của luật Đất đai.