Điều này được coi là gây uy hiếp trực tiếp đến an ninh hàng không. Thiệt hại đầu tiên là hành khách sẽ bị phạt ít nhất 10 triệu đồng, bị cấm bay nhiều tháng. Người nặng thì ra tòa, bị phạt án tù treo cả năm trời, thậm chí đền bù thiệt hại cho hãng hàng không lên đến hơn 300 triệu đồng. Nhưng…

“Người tôi có thuốc nổ đấy!”

10 giờ hơn ngày 22-2-2012, nhân viên đội an ninh Tạ Thanh Hải đang làm việc tại cửa kiểm tra an ninh soi chiếu nội địa sân bay Nội Bài. Mọi chuyện vẫn diễn ra khá êm ả vì lượng người đi máy bay không quá đông. Rồi một người khách bước tới, đèn trên cổng từ chớp đỏ liên hồi kèm theo tiếng bíp bíp… Hải mời ông khách này bước lên bục để kiểm tra lại một lần nữa. Ông khách bước lên bục gỗ, dang hai tay ra và giọng có vẻ hằn học: “Anh cứ kiểm tra kỹ đi, trên người tôi có thuốc nổ đấy!”.

Tạ Thanh Hải kinh ngạc, rồi cẩn thận rà soát thật kỹ toàn bộ ngóc ngách trên người hành khách này nhưng không phát hiện gì. Hải giữ lại giấy tờ tùy thân, vé máy bay của khách bàn giao cho tổ phó ca trực ngày hôm đó để tiến hành lập biên bản theo thủ tục. Hành khách là ông C., nhân viên một đoàn kịch nói đi trên chuyến bay mang số hiệu VN 1161 của Hãng hàng không Vietnam Airlines (VNA). Ông C. bảo do bực mình vì đã trễ mà còn phải soi chiếu linh tinh nên ông nói cho bõ ghét, nhưng không ngờ hành vi này có thể uy hiếp an toàn hàng không. Một chuyên viên ban thanh tra Cục Hàng không kể lại khi công bố đã hết thời hạn cấm vận chuyển bằng đường hàng không, ông C. than thở “đóng phạt 10 triệu đồng đã là thiệt hại nhưng cực nhất là bị Cục Hàng không cấm đi lại bằng máy bay trong vòng sáu tháng, coi như tự mình đập vỡ nồi cơm của mình”.

20 giờ 55 ngày 11-8-2012, còn hơn 2 tiếng đồng hồ nữa chuyến bay Hà Nội – Frankfurt (Đức) của VNA mới khởi hành. Tại quầy làm thủ tục số 40 của nhân viên mặt đất Nguyễn Thị Phương, hành khách đang làm thủ tục khá đông với rất nhiều hành lý. Hành khách Đ.T.D. đang chuyển vào thùng hàng thứ năm, sau khi xong bốn vali hành lý. Chị Phương nhớ lại: “Tôi hỏi bà D. trong thùng có gì?”, bà D. vừa trả lời hoa quả thì bỗng một thanh niên người nhà bà D. nói vọng vào: “Có bom trong đó!”. Nhân viên Nguyễn Thị Phương báo ngay cho lãnh đạo trực và an ninh hàng không. Bốn hành khách và người nhà cùng toàn bộ hành lý bị cô lập, an ninh sân bay phối hợp cùng lực lượng chức năng tiến hành rà soát bom mìn. Không phát hiện gì. Giờ chót bà D. và những người cùng đi vẫn được bay sang Đức, nhưng “người vạ miệng” H.V.S. mãi đến gần nửa đêm mới rời khỏi Trung tâm an ninh sân bay Nội Bài với quyết định xử phạt vi phạm hành chính 10 triệu đồng.

Giới tiếp viên ngán nhất là những phát biểu linh tinh liên quan đến bom mìn khi khách đã ở trên máy bay và đang chuẩn bị cất cánh. Tiếp viên Phương Anh (VNA) nhớ như in cảm giác của mình trên chuyến bay ngày 18-7-2013: “Dù đã được huấn luyện, nhưng khi nghe ông khách nọ bảo: “Trong hành lý có bom”, tự nhiên tôi thoáng rùng mình”.

Phương Anh kể lại: lúc 20g20, chiếc máy bay Airbus 321 mang số hiệu VN 1340 từ TP.HCM bắt đầu lăn bánh chuẩn bị bay đi Đà Nẵng. Cả tổ bay đang sắp xếp lại lần cuối hành lý để máy bay chuẩn bị cất cánh. Phương Anh tiến về phía hàng ghế 14 để xếp lại hành lý trên hộc. Chị đang loay hoay thì bỗng nghe thấy điều mà chẳng tiếp viên nào muốn nghe: “Coi chừng trong hành lý của tôi có bom đấy”. Đó là một nam hành khách ngồi ghế 14E. Phương Anh báo ngay với tiếp viên trưởng Nguyễn Nguyệt Quỳnh. Thế nhưng ông khách cười hì hì và bảo là đùa. Sự việc được báo ngay cho cơ trưởng Pegg Ronald Ian. Lúc này máy bay đã ra đến gần đường băng nhưng ngay lập tức quay lại sân đậu. An ninh sân bay tiếp cận máy bay, lập biên bản, mời cả hai hành khách ngồi ghế 14 D, 14 E rời khỏi máy bay. Toàn bộ hành lý xách tay trên máy bay được soát lại. Mãi đến 21g48 máy bay mới cất cánh. Chuyến bay bị trễ gần 90 phút.

“Anh ơi, ví dụ giỏ xách em có bom…”

Ông Phạm Văn Bình, đội trưởng đội an ninh soi chiếu Trung tâm an ninh sân bay Nội Bài, kể không ít ông khách tỏ ra khó chịu khi bị các nữ nhân viên soi chiếu kiểm tra an ninh, nhưng có người lại thích trêu ghẹo các cô nên khi máy kiểm tra kim loại rà đến gần thắt lưng lại buột miệng nói: “Chỗ đấy có bom đấy”. Đã theo quy trình, khi nghe có bom uy hiếp an toàn hàng không, các biện pháp an ninh lập tức được triển khai thì các ông “hồn siêu phách lạc”, đến khi nhận biên bản xử phạt thì “suy sụp hoàn toàn”.

Trao đổi với chúng tôi, đại diện Trung tâm an ninh hàng không sân bay quốc tế Nội Bài cho biết quy định này đã thành quy định quốc tế, ngành hàng không VN cũng không thể bỏ qua những lời đùa cợt kiểu này. Và có hẳn một quy trình xử lý phải áp dụng khi có thông tin “bom, mìn”: nếu phát hiện ở nhà ga thì ứng phó thế nào, trên chuyến bay thì sao… Giới hàng không VN vẫn còn nhớ như in vụ dọa có bom mà cả hai người đùa bị phạt hơn 500 triệu đồng, bị cấm bay và bị tuyên mức án cả năm tù treo.

Mới đây ngày 23-7-2012, Tòa án nhân dân TP Hà Nội đã tuyên phạt nữ hành khách H.T.T. (ở TP Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng) mức án 15 tháng tù cho hưởng án treo và đền bù cho VNA hơn 100 triệu đồng vì hành vi “cản trở giao thông hàng không”. Trước đó lúc 15g50 ngày 9-7-2011, khi chuyến bay của VNA từ Hà Nội đi Đà Lạt đang lăn bánh ra đường băng, một nam tiếp viên thấy hành khách T.T. vẫn để hành lý xách tay trên người nên nhắc nhở và yêu cầu nữ hành khách để túi lên hộc để đồ. T.T. đồng ý nhưng lại buột miệng nói: “Anh ơi, ví dụ trong giỏ xách của em mà có quả bom, để trên đó nó giồng giồng như vậy thì có nổ không?”. Cơ trưởng người Ấn Độ được báo và quyết định hoãn chuyến bay, cho máy bay quay lại để kiểm tra an ninh. Vụ việc này làm ảnh hưởng đến ba chuyến bay khác của VNA.

LÊ NAM