Sống sao cho chuẩn?

Một căn nhà cần có cả nền chắc, thân vững và mái che chắc chắn. Thiếu một trong ba sẽ không còn là ngôi nhà hoàn thiện. Là thanh niên, nếu sống thiếu tâm, thiếu trí hay không có hoài bão đều sẽ trở thành một nhân cách khiếm khuyết.

Do đó, T.Ư Đoàn đã phát động cuộc vận động xây dựng hình mẫu thanh niên thời kỳ mới với 3 nhóm phẩm chất quan trọng: tâm trong, trí sáng và hoài bão lớn.

Tâm trong

Bác Hồ đã nói: “Người có tài mà không có đức thì là vô dụng”, bởi họ chỉ làm việc vì bản thân, không giúp ích cho ai, thậm chí sẽ vô cùng nguy hiểm nếu có tài mà không đi kèm đạo đức.

Một thanh niên có tâm trong là một người nhân ái, biết sống vì gia đình và vì xã hội. “Sống nhân ái – đời không tê tái; sống vì mọi người mới không giống đười ươi”.

Một thanh niên có tâm trong là một người trung thực với chính mình và với mọi người. “Sống trung thực dù đời cơ cực – gặp dối trá là quyết không tha”.

Một thanh niên có tâm trong là một người trách nhiệm với gia đình, đất nước và với chính bản thân mình. “Có trách nhiệm chứ đừng trách móc – có trách nhiệm rồi sẽ được bổ nhiệm”.

Tâm trong ấy phải kiên bền với những cám dỗ cuộc đời. “Tâm trong – bẻ cong vẫn thẳng”.

Trí sáng

Đây chính là trí tuệ, là tài năng bởi nếu thanh niên không có tài thì “làm việc gì cũng khó”. Một thanh niên không có trí tuệ sẽ chỉ nghĩ được những suy nghĩ bình thường, làm những việc bình thường, tạo nên những kết quả bình thường, tạo nên một xã hội bình thường, một đất nước bình thường.

Một thanh niên có trí sáng là một thanh niên có tri thức. Có hiểu biết là nền tảng để làm việc, để phân biệt đúng sai – tốt xấu. “Có tri thức không lo uất ức, muốn bớt cực nhọc – bây giờ phải học”.

Một thanh niên có trí sáng là một thanh niên giỏi kỹ năng. Bởi không kỹ năng làm gì cũng nặng – giỏi kỹ năng đời hết khó khăn. Đây là chiếc chìa khóa để làm việc hiệu quả.

Một thanh niên có trí sáng là một thanh niên sáng tạo. Bởi xã hội không thể đi lên nếu thanh niên chỉ mãi bắt chước tiền nhân, chấp nhận những gì có sẵn. Sáng tạo là phải suy nghĩ táo bạo, phá bỏ lối mòn là điều sống còn. Tuy nhiên, đừng rơi vào căn bệnh “bắt chước” đang hoành hành trong giới trẻ của chúng ta. Bởi “sáng tạo là không giả mạo – sáng tạo là không ba xạo”.

Một thanh niên có trí sáng là một thanh niên khỏe tinh thần và cả về thể chất. Có sức khỏe sẽ bẻ khó khăn, giỏi thể chất – mọi việc hoàn tất, khỏe tinh thần – làm việc rần rần.

Như vậy, muốn có suy nghĩ phải siêng năng tư duy, bởi “có suy nghĩ trong đầu sáng trí – lười suy nghĩ chí bu đầy đầu”.

Hoài bão lớn

Đây là tấm bản đồ cuộc đời cho mỗi thanh niên. Hoài bão sẽ giúp thanh niên biết mình sống để làm gì, không lung lạc, biến cuộc đời trở thành ý nghĩa, sống thật sự là sống chứ không chỉ là tồn tại.

Một thanh niên có hoài bão lớn là một thanh niên dám nghĩ – dám làm. Bởi nhà không tự mọc, thóc không tự xay, muốn đạt điều hay, phải làm phải nghĩ. Không dám nghĩ – dám làm, thanh niên chỉ là một thực thể thụ động ngồi chờ sung rụng. Trong khi thanh niên là thế hệ phải tiên phong, chớ ăn đi trước, chớ bước đi sau.

Một thanh niên có hoài bão lớn là một thanh niên dấn thân vươn lên. Bởi ai ai cũng có bàn tay – cớ sao chỉ biết ngửa tay xin tiền? Là thanh niên, có dấn thân thì mới nên thân, có ý chí là chạm mí thành công! Trẻ không dấn thân – về già hối hận.

Và cuối cùng, một thanh niên có hoài bão lớn là một thanh niên yêu nước. Giống như người con phải yêu gia đình, yêu cha mẹ, yêu truyền thống nơi mình sinh ra, đó là chất keo kết dính để mình có quyết tâm bảo vệ gia đình và phát triển gia đình mình. Người công dân cũng thế, nếu mất đi lòng yêu nước thì không thể nào có động lực dựng xây, làm giàu cho đất nước, làm cho xã hội văn minh, và nguy cơ mất nước là hoàn toàn có thể. Yêu nước thì không ngại trầy xước, xông pha.

Tóm lại, một thanh niên có hoài bão sẽ không lo cuộc đời chao đảo, mất hết phương hướng và có một cuộc đời vô vị.

Hãy là một thanh niên chuẩn, vì bản thân, vì gia đình, vì đất nước Việt Nam.

Th.S Nguyễn Hoàng Khắc Hiếu
(Khoa Tâm lý giáo dục, ĐH Sư phạm TP.HCM)