Ảnh vệ tinh NASA chụp ngày 24-11 cho thấy Ukraine hầu như tối om so với các nước xung quanh vì mất điện diện rộng – Ảnh: NASA

 

“Tôi tỉnh dậy vì lạnh. Hệ thống sưởi và điện lại bị tắt”, ông Tymofiy Mylovanov, cố vấn tổng thống và là người đứng đầu Trường Kinh tế Ukraine, kể lại một đêm cúp điện trên Twitter.

Tiết kiệm và tiết kiệm

“Tôi nhanh chóng cắm sạc dự phòng, điện thoại, máy tính khi điện có trở lại lúc nửa đêm. Tôi cũng bật máy sưởi điện trong nhà. Vợ tôi lúc đó đang ngái ngủ nhưng vẫn ráng dặn tôi tranh thủ nấu nướng món gì đó gọn nhẹ khi còn có điện”, ông Mylovanov kể tiếp.

Câu chuyện của ông Mylovanov cũng là trải nghiệm của phần lớn người Ukraine trong mấy ngày vừa qua. Theo dự báo thời tiết, tuyết sẽ tiếp tục rơi dày cho đến giữa tuần này ở thủ đô Kiev, nơi sinh sống của gần 3 triệu người trước chiến tranh. Tình trạng cúp điện vẫn xảy ra ở Kiev và hầu hết các tỉnh của Ukraine bất chấp các nỗ lực chạy đua với thời gian của nhà chức trách để khắc phục sự cố.

Trong thông điệp ghi hình phát cuối ngày 26-11, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã kêu gọi người dân tiết kiệm điện một cách tối đa có thể. “Nếu chỗ mọi người bị mất điện, điều đó không có nghĩa vấn đề đã kết thúc. Làm ơn, nếu như có điện trở lại, đừng bật nhiều thiết bị ngốn điện cùng lúc”, ông Zelensky hướng dẫn người dân và cảnh báo Ukraine đang tiến tới một mùa đông “sẽ khiến nhiều người nhớ mãi”.

Tính đến cuối tuần qua, khoảng 6 triệu người dân Ukraine bị ảnh hưởng bởi tình trạng mất điện, giảm một nửa so với giữa tuần. Chính quyền Ukraine cáo buộc các vụ không kích của Nga nắm vào các nhà máy điện, gây hư hại đường lưới điện gây mất điện, bên cạnh các lý do khách quan khác như nhiệt độ thấp khiến hệ thống dây điện bị đóng băng.

Ông Sergey Kovalenko, giám đốc điều hành của YASNO, công ty cung cấp điện Kiev, cho biết tình hình trong thành phố đã được cải thiện nhưng vẫn còn “khá khó khăn”. “Hãy dự trữ quần áo ấm, chăn và suy nghĩ về các cách giúp bản thân sống sót, vượt qua thời gian mất điện kéo dài”, ông Kovalenko kêu gọi, đồng thời cảnh báo tình trạng cúp điện có thể kéo dài đến tận tháng 3 năm sau.

Việc tiêu thụ điện, chủ yếu dùng cho mục đích sưởi ấm, khiến nhu cầu tăng cao trong bối cảnh các nhà máy điện hạt nhân của Ukraine đang hoạt động cầm chừng. Nhà chức trách đang cố gắng đảm bảo người dân sẽ có ít nhất bốn giờ có điện mỗi ngày nhưng vẫn rất áp lực để làm được.

Lập 4.000 điểm hỗ trợ

Trong nỗ lực chứng minh tinh thần ngoan cường và sẽ không đầu hàng trước điều mà Tổng thống Zelensky gọi là “vũ khí hóa mùa đông của Nga”, chính quyền Kiev và một số thành phố đã thiết lập một số “điểm bất khả chiến bại”. Đó là nơi mọi người có thể tập trung lại để dùng điện, liên lạc di động, truy cập Internet, sưởi ấm, nước và sơ cứu.

Chính quyền cũng sơ tán dân thường khỏi các khu vực mới được giải phóng ở miền nam Kherson và Mykolaiv vì lo sợ mùa đông sẽ quá khó để sống sót. Khoảng 4.000 điểm hỗ trợ như vậy đã được thiết lập tính đến cuối tuần trước.

Dù việc sơ tán là cần thiết song nó sẽ khiến gánh nặng tăng thêm tại các khu vực như Kiev. Và trên thực tế, đã có những tranh cãi, chỉ trích hiếm hoi trong nội bộ Ukraine sau việc này. Tổng thống Zelensky đã phê bình thị trưởng Kiev, cho rằng ông này chưa làm đủ để hỗ trợ những người mất điện sau các đợt không kích của Nga, đồng thời cáo buộc các quan chức đã báo cáo gian dối về những hỗ trợ cho người dân.

Đây là lần hiếm hoi ông cằn nhằn các quan chức dưới quyền bởi kể từ khi xung đột bùng nổ, nhà lãnh đạo Ukraine luôn cố gắng xây dựng hình ảnh một Ukraine đoàn kết nội bộ và luôn khen ngợi các quan chức cấp dưới.

Theo Hiệp hội Hạt nhân thế giới, Ukraine phụ thuộc rất nhiều vào năng lượng hạt nhân với tổng cộng 15 lò phản ứng tại bốn nhà máy bao gồm Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia. Khoảng một nửa lượng điện của Ukraine phụ thuộc vào các nhà máy này trước xung đột. Mất điện không chỉ gây gián đoạn sinh hoạt mà còn đe dọa nhiều hoạt động khác, trong đó có các bệnh viện.

Tại thành phố Dnipropetrovsk, giám đốc một bệnh viện trung tâm cho biết hàng chục bệnh nhân nguy kịch phải nằm chờ trên bàn phẫu thuật vì điện mất đột ngột. Các bác sĩ buộc phải dựa vào nguồn điện từ máy phát điện và đèn pin đội trên đầu để tiến hành phẫu thuật.