Theo WHO, việc lập danh sách cập nhật này là để bổ sung thêm các mầm bệnh cần theo dõi nhằm định hướng nghiên cứu, phát triển và đầu tư trên toàn cầu – Ảnh: WHO

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) ngày 22-11 cho biết cơ quan này đang lập danh sách mới cập nhật các mầm bệnh có nguy cơ gây ra đại dịch hoặc các đợt bùng phát dịch, cần ưu tiên theo dõi chặt chẽ.

Danh sách các mầm bệnh cần theo dõi chặt chẽ được WHO công bố lần đầu tiên vào năm 2017. Cho đến nay, trong danh sách này có COVID-19, bệnh do vi rút Ebola gây ra, bệnh sốt xuất huyết do vi rút Marburg, sốt Lassa do arenavirus, Hội chứng viêm đường hô hấp cấp vùng Trung Đông (MERS), Hội chứng hô hấp cấp tính nặng (SARS), vi rút Nipah, Zika và “bệnh X” – cụm từ các nhà khoa học dùng để chỉ một mầm bệnh chưa biết, có thể xuất hiện bất cứ lúc nào và gây ra dịch bệnh nghiêm trọng trên thế giới.

Theo WHO, mục đích của việc lập danh sách cập nhật này là để bổ sung thêm các mầm bệnh cần theo dõi nhằm định hướng nghiên cứu, phát triển và đầu tư trên toàn cầu, đặc biệt là phát triển vắc xin, các xét nghiệm sàng lọc và các phương pháp điều trị. 

Trong quá trình lập danh sách mới, bắt đầu từ ngày 18-11 vừa qua, WHO huy động hơn 300 nhà khoa học xem xét những bằng chứng về hơn 25 họ vi rút và vi khuẩn và cả “bệnh X”. Đối với mỗi mầm bệnh được xác định là ưu tiên, các chuyên gia sẽ chỉ ra lỗ hổng kiến thức và các ưu tiên nghiên cứu. 

Sau đó, giới chuyên gia cũng sẽ nghiên cứu, chỉ ra các vấn đề liên quan, trong đó có những yếu tố cần thiết đối với vắc xin, xét nghiệm chẩn đoán và phương pháp điều trị. Bên cạnh đó, giới chuyên gia cũng sẽ nỗ lực tạo điều kiện thuận lợi cho các thử nghiệm lâm sàng nhằm phát triển các công cụ trên, trong khi nỗ lực củng cố quy định và xem xét giám sát đạo đức.

Theo kế hoạch, danh sách cập nhật sẽ được công bố trước tháng 4-2023.

Ông Michael Ryan, giám đốc phụ trách xử lý các tình huống khẩn cấp của WHO, nhấn mạnh sự cần thiết của việc lập danh sách các mầm bệnh và các họ vi rút ưu tiên, phục vụ nghiên cứu và phát triển các biện pháp phòng ngừa, điều trị nhằm ứng phó nhanh chóng và hiệu quả dịch bệnh và đại dịch. 

Theo ông, nếu không có các khoản đầu tư đáng kể cho nghiên cứu và phát triển trước đại dịch COVID-19, sẽ không thể điều chế, sản xuất các loại vắc xin an toàn và hiệu quả như vậy trong thời gian ngắn kỷ lục.

Theo số liệu thống kê, kể từ khi dịch COVID-19 bùng phát vào cuối tháng 12-2019 đến nay, đã có hơn 20 loại vắc xin do các tổ chức y tế, viện nghiên cứu, công ty phát triển được cấp phép sử dụng trên toàn thế giới. 

Ngoài ra, hàng trăm loại vắc xin khác đang trong quá trình nghiên cứu và thử nghiệm để đạt hiệu quả cao hơn trong quá trình phòng, chống COVID-19.