Cầu Đông Trù, TP Hà Nội hoàn thành cả chục năm nhưng đến nay chủ đầu tư vẫn nợ các nhà thầu 22,5 tỉ đồng chi phí xây dựng – Ảnh: Đ.A.

Thông tin được nhiều nhà thầu đưa ra tại hội thảo nợ đọng xây dựng, kiến nghị giải pháp, do Hiệp hội Các nhà thầu xây dựng Việt Nam (VACC) phối hợp với Liên đoàn Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức ngày 18-8 tại Hà Nội.

Phát biểu tại hội thảo, ông Nguyễn Quốc Hiệp – chủ tịch VACC – cho biết tình trạng nợ đọng xây dựng hiện nay rất lớn, phổ biến ở cả dự án sử dụng ngân sách nhà nước, dự án sử dụng vốn tư nhân. Để khắc phục điều này, những ngày tới hiệp hội sẽ có văn bản kiến nghị Chính phủ, các bộ, ngành vào cuộc xử lý, gỡ vướng cho các nhà thầu.

Kết quả khảo sát khoảng 2.000 nhà thầu xây dựng trên cả nước do VACC thực hiện thời gian qua cũng cho thấy 100% nhà thầu có nợ đọng xây dựng.

Theo ông Khương Tất Thắng – phó tổng giám đốc Tổng công ty Trường Sơn, tổng công ty có 1.280 hợp đồng có công nợ phải thu, tổng số nợ phải thu lên tới 1.539 tỉ đồng, riêng nợ lĩnh vực xây lắp 1.260 tỉ đồng.

Số nợ có thời gian từ 1-3 năm của Tổng công ty Trường Sơn là 506 tỉ đồng, nợ từ 3-5 năm là 539 tỉ đồng, nợ trên 5 năm là 149 tỉ đồng.

Nguyên nhân nợ đọng, theo ông Thắng, là do các công trình được nghiệm thu, đưa vào sử dụng không quan tâm đến kế hoạch vốn, chậm bố trí vốn trả nợ dự án đã hoàn thành, bàn giao. Các chủ đầu tư là doanh nghiệp tư nhân chiếm dụng vốn, chây ì trả nợ. Công tác thanh quyết toán công trình hoàn thành chậm, kéo dài, ảnh hưởng đến thu hồi công nợ.

Cùng quan điểm này, ông Hoàng Trung Kiên – Công ty CP Tập đoàn Cienco 4 – cho hay tình trạng nợ đọng xây dựng một phần xuất phát từ thủ tục, điều kiện thanh quyết toán trong hợp đồng xây dựng. Theo quy định của Bộ Tài chính, chủ đầu tư dự án phải thanh toán cho nhà thầu trong thời hạn nhất định, nhưng các chủ đầu tư lại đưa vào hợp đồng điều khoản thanh toán khi bố trí được nguồn vốn.

“Như vậy là đẩy khó khăn về phía các nhà thầu xây dựng”, ông Kiên nhấn mạnh và cho rằng cần bổ sung quy định chủ đầu tư phải có kế hoạch bố trí vốn đầy đủ cho dự án trước khi quyết định đầu tư, khi làm xong công trình phải thanh toán cho nhà thầu.

“Tình trạng chậm thanh toán công nợ là vấn đề nhức nhối, ảnh hưởng rất lớn đến việc đóng bảo hiểm cho người lao động, nộp thuế cho Nhà nước” – ông Kiên khẳng định.

Vị này cũng cho biết tổng số nợ đọng của Cienco 4 ở thời điểm hiện tại khoảng 187 tỉ đồng, trong đó điển hình là nợ thanh toán dự án cầu Đông Trù khoảng 22,5 tỉ đồng, cầu Vĩnh Tuy 6,5 tỉ đồng, gói thầu J3 Bến Lức – Long Thành 19,7 tỉ đồng, cầu Dùng 10,1 tỉ đồng, cầu Hòa Trung 74,2 tỉ đồng…

Lý giải về tình trạng nợ đọng xây dựng kéo dài, ông Vũ Xuân Thắng – phó tổng giám đốc Tổng công ty Cơ khí xây dựng (Coma) – cho biết phần lớn là do thủ tục thanh quyết toán các công trình xây dựng hiện nay rất rườm rà, phiền phức, mà người thiệt hại trước hết là nhà thầu.

“Bên trả tiền luôn tìm mọi cách trì hoãn thanh toán dù công trình đã đưa vào sử dụng có hiệu quả cao, ngay cả một số “ông lớn” trong ngành xây dựng cũng trì hoãn thanh toán”, ông Thắng chia sẻ.

Lãnh đạo Coma cũng khẳng định đang có quá nhiều kẽ hở trong khâu thanh quyết toán dẫn tới tình trạng công trình hoàn thành, đưa vào sử dụng, hết bảo hành 5-7 năm nhưng chủ đầu tư vẫn chưa thanh toán đủ chi phí cho nhà thầu.

Đặc biệt là những dự án, gói thầu Coma thi công trên địa bàn TP Hà Nội, nợ đọng xây dựng kéo dài cả chục năm. Công trình hoàn thành, đưa vào sử dụng dịp kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long (tháng 10-2010) nhưng nay vẫn chưa thanh toán xong, ông Thắng cho biết thêm.

Để khắc phục tình trạng nợ đọng xây dựng kéo dài nhiều năm, ông Hoàng Ngọc Tú – phó tổng giám đốc Công ty TNHH Tập đoàn Delta – khuyên các nhà thầu nên “chọn bạn để chơi”, chọn những chủ đầu tư có uy tín, thay vì những chủ đầu tư coi dự án như “ván cờ” để chiếm dụng vốn của nhà thầu.

Ông Tú đề xuất cần thực hiện đánh giá, xếp hạng uy tín với các chủ đầu tư như xếp hạng các nhà thầu xây dựng thời gian qua, để các nhà thầu xây dựng nắm được thông tin, chủ động hợp tác với chủ đầu tư thực sự uy tín, hạn chế rủi ro nợ đọng xây dựng.

Bên cạnh đó, chủ tịch VACC Nguyễn Quốc Hiệp cũng cho biết thời gian tới VACC sẽ kiến nghị Bộ Xây dựng bổ sung thêm quy định chủ đầu tư phải hoàn thành thanh toán với nhà thầu trong quá trình khi nghiệm thu, đánh giá, xếp hạng công trình xây dựng.