Giá các loại vật liệu xây dựng như ximăng, cát tăng mạnh khiến nhiều công trình xây dựng phải giãn, hoãn tiến độ – Ảnh: B.NGỌC

Ximăng, cát, đá xây dựng, gạch ốp lát… đồng loạt tăng giá từ đầu năm 2022 khiến nhiều người bị vỡ kế hoạch xây nhà. Kéo dài thời gian hoàn thiện, chi phí xây dựng vượt ngưỡng không chỉ là nỗi lo của chủ nhà, mà chuyện lời lãi, thậm chí phá sản cũng gây áp lực lớn đối với nhà thầu xây dựng hiện nay.

“Xanh mặt” vì xây nhà

Đang xây căn nhà 120m² với 1 trệt 1 lầu, anh Nguyễn Văn Đông (phường Thạnh Xuân, quận 12, TP.HCM) đã bàn với vợ quyết định tạm dừng sau khi hoàn tất phần thô để chờ giá cả vật liệu hạ nhiệt.

“Nhà tôi xây 2 tháng nay nhưng giá các loại vật liệu tăng quá cao nên tôi tạm ngưng, chờ đến cuối năm mới hoàn thiện. May chủ thầu là bà con phía vợ nên anh em trong nhà tính toán với nhau rất dễ. Nếu tiếp tục làm, nhà sẽ đội lên 500 – 600 triệu đồng nhưng tôi không xoay xở được”, anh Đông nói.

Tương tự, có mảnh đất 50m² ở quận Gò Vấp, anh Vũ Thanh Tuấn tính xây nhà và được chủ thầu báo dịch vụ trọn gói, kiểu xây “chìa khóa trao tay” với giá 5,2 triệu đồng/m² vào thời điểm năm 2021 nhưng phải tạm hoãn do dịch.

“Bây giờ xây nhà trọn gói lên đến 7 triệu đồng/m² do giá vật liệu xây dựng tăng cao quá, thế là giấc mơ nhà mới… của tôi vẫn dang dở. Đến cuối năm vật liệu, nhân công tăng thì tôi bán mảnh đất này để tìm chung cư vừa tiền, mua để ở”, anh Tuấn chia sẻ.

Trong khi đó, bà Ngô Thị Huynh (huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi) cho biết đã gần 6 tháng nay mà căn nhà phố 1 trệt 1 lầu, diện tích gần 180m² của gia đình bà vẫn chưa hoàn thiện dù theo hợp đồng đã ký với chủ thầu xây dựng từ tháng 12 năm ngoái là hoàn thiện trong tháng 6-2022.

Ngoài lý do nhà thầu nhận nhiều công trình, việc đại lý liên tục báo đứt hàng ximăng, cát… trong bối cảnh giá vật liệu xây dựng tăng cao nên công trình không thể hoàn thành như tiến độ, bởi vừa xây dựng vừa phải chờ vật liệu.

Dù đã đặt trước tiền mua vật liệu, đã tính toán phát sinh “như thường lệ” khi xây nhà, nhưng bà Huynh cũng không ngờ phát sinh… vượt xa mức đã phòng tính. “Tổng tất cả các chi tiết, các công đoạn từ công thợ đến vật liệu xây dựng, nội thất… tôi chuẩn bị cho phát sinh là 1,2 tỉ đồng. Nhưng với tình hình cái gì cũng tăng, chắc phải khoảng 1,5 tỉ đồng mới hoàn thiện căn nhà”, bà Huynh thở dài nói.

Giữa “cơn lên đồng” của vật liệu xây dựng, nên trên những group ở mạng xã hội như “Yêu nhà đẹp”, “Mê nhà đẹp” hay “Happynest (cộng đồng yêu nhà đẹp)… thay vì có nhiều hình ảnh ngôi nhà đẹp, thì những ngày qua luôn kèm lời than thở như: “Đẹp nhưng xây xong chắc cũng “méo mặt” vì đội giá vật liệu”, hay “Nhà xây xong móng chắc “ngốn” hết 1/2 số tiền chuẩn bị trước; rồi tiền công cho nhà thầu và những thứ phát sinh… Nghĩ đến thôi là xanh mặt”…

Lo “gọt chân cho vừa giày”

Ông Nguyễn Hoàng Phong, chủ một công ty kiến trúc xây dựng ở quận 12, cho biết công ty này nhận nhà theo kiểu hoàn thiện trọn gói, nhân công tính tùy theo vật liệu. Nếu vật liệu dạng trung bình, giá khoảng 7 triệu đồng/m². Với loại cao cấp, phí hoàn thiện dao động 10 – 15 triệu đồng/m².

“Giới xây dựng ai cũng la làng vì giá vật liệu tăng, hợp đồng ký từ đầu năm nhưng biên độ tăng quá lớn, nhà thầu không kịp trở tay. Nhà thầu kê ra danh sách với đơn giá cụ thể, trừ chi phí giảm trừ, hợp đồng ràng buộc cọc phần trăm, đặt cho nhà cung cấp. Nếu đặt sớm thì đỡ nhưng lỡ không đặt mà giá cả tăng thì chủ thầu phải bù vào, coi như lỗ nặng”, ông Phong nói.

Cũng là nhà thầu ở quận Tân Phú, ông Phan Ngọc chia sẻ những khó khăn khi nhận xây nhà đối với dạng hợp đồng trọn gói không được điều chỉnh giá. Theo ông Ngọc, chiếm đến gần 80% tổng dự toán là chi phí nguyên vật liệu, bao gồm 5 loại vật liệu chủ yếu là ximăng, thép xây dựng, đá, cát và gạch.

“Khi giá vật liệu tăng mạnh, chi phí xây dựng bị đội lên, một số nhà thầu điêu đứng vì bị lỗ nặng. Có một số nhà thầu không thể tiếp tục thi công, chấp nhận bị phạt thầu hoặc mất bảo lãnh thực hiện hợp đồng. Nếu thương lượng được với chủ nhà và được chia sẻ, thiệt hại phía chủ thầu ít đi. Nhưng rất khó gặp chủ để dễ dàng thương lượng”, ông Ngọc nói.

Theo một số đơn vị xây dựng, do vật liệu xây dựng tăng giá quá nhanh trong thời gian ngắn, nhiều chủ thầu nhận nhà nhưng vẫn không ký hợp đồng, khiến gói thầu sẽ ngưng trệ hoặc tìm cách đánh nhanh rút gọn để đi làm dự án khác theo kiểu “gọt chân cho vừa giày”. Cách làm này sẽ làm giảm chất lượng công trình.

“Để tránh lỗ nặng, nhà thầu thường dùng chiêu trò báo giá một nơi, làm vật liệu “đểu”. Các nhà thầu cũng tính tới đường giảm chi phí xây dựng trong tình hình đà tăng giá liên tục như bớt xén vật liệu xây dựng, chậm thi công, sử dụng vật liệu chất lượng kém để thay thế… Tất cả đều có thể xảy ra, dẫn đến chất lượng nhà ở, công trình xây dựng không hiệu quả, giảm sút”, ông Ngọc phân tích.

Giá vật liệu tăng cao, nhiều công trình xây dựng nhà ở bị ảnh hưởng – Ảnh: THẢO THƯƠNG