– Bác sĩ chuyên khoa 2, Huỳnh Tấn Vũ, Trưởng Đơn vị Điều trị ban ngày cơ sở 3, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, trả lời:

Theo tôi được biết thì giun đất (địa long) không ăn sống mà từ ngày xưa đã được dùng làm thuốc. Và phải sao tẩm, chế biến tùy theo mục đích sử dụng mà có cách điều trị theo từng thể bệnh khác nhau.

Địa long là để chỉ toàn con giun đất để nguyên hoặc bỏ đất ở ruột rồi phơi hay sấy khô. Tên khoa học là Pheretima asiatica michaelsen, thuộc họ Cự dẫn (Megascolecidae).

Nhiều công trình nghiên cứu đã chứng minh giun đất có tác dụng dược lý như sau: Giảm sốt, giãn khí quản, chống histamin, hạ huyết áp và ức chế sự co bóp của ruột non, phá huyết.

Theo tài liệu cổ, giun đất có vị mặn, tính hàn vào 3 kinh tỳ, vị thận, thanh nhiệt trấn kinh, lợi tiểu, giải độc, dùng chữa bệnh nhiệt phát cuồng, ho suyễn, kinh phong mạn và cấp, bán thân bất toại, tiểu tiện khó khăn. Dùng ngoài đắp mụn nhọt…

Giun đất còn được dùng làm thuốc chữa sốt rét, chữa sốt, ho hen do tác dụng làm giãn phế quản và còn được dùng chữa bệnh cao huyết áp, cưng mạch máu nhức đầu, do có nhân purin.

Ngày dùng 6-12 g dưới dạng thuốc sắc hoặc 2-4 g dưới dạng thuốc bột.

Các đơn thuốc có giun đất thường được dùng như sau:

Bổ dương hoàn ngũ thang: Dùng trong các trường hợp bán thân bất toại, mồm miệng và mắt méo xệch, không nói được, bí đại tiện, đi tiểu nhiều lần. Đơn thuốc gồm: Hoàng kỳ 15 g, đương quy 8 g, xích thược 6 g, địa long, xuyên khung, đào nhân, hồng hoa mỗi vị 4 g. Thêm 600 ml nước, sắc còn 200 ml, chia 3 lần uống trong ngày. Thường uống thang này khi đã thành di chứng bán thân bất toại. Còn giai đoạn đầu có thể dùng bài thuốc thêm phòng phong 4 g, uống trong vòng 4-5 ngày thì bỏ vị phòng phong đi.

Thần dược cứu mệnh: Theo kinh nghiệm dân gian, đơn thuốc này dùng trong bệnh lý sốt có xuất huyết như cửu khiếu xuất huyết, ngũ tạng lục phủ xuất huyết, não bộ xuất huyết, phù thận, phù toàn thân, phù tim, bụng báng trướng nước, khí hư bạch đới…. Đơn thuốc gồm: Địa long 20-50 g khô (20-50 con tươi) tùy tuổi, đậu xanh, đậu đen mỗi thứ 100 g, bồ ngót 200 g. Giun đất nếu còn tươi rọc ra, rửa sạch, sao thơm giòn, giã nhỏ. Đậu và rau sao thơm. Tất cả cho vào nồi hay siêu đất, cho vào 4 chén nước (khoảng 1,2 lít nước) sắc còn 1:3 hay ½ chén. Uống 1-3 thang.

Xin nhớ những vị thuốc, những phương pháp điều trị có kinh nghiệm từ xưa hoặc có tác dụng dược lý hôm nay là cả quá trình nghiên cứu và áp dụng đánh giá hiệu quả của bao thế hệ chuyên môn thầy thuốc chứ không phải 1 ngày 1 buổi xuất hiện những “kỳ nhân” làm xói mòn niềm tin vào y học.