Tờ The New York Times đưa tin trường hợp mắc bệnh đầu tiên được ghi nhận ở sứ quán Mỹ và Canada tại Havana vào năm 2016. Theo Bộ Ngoại giao Mỹ, ít nhất 21 viên chức tại sứ quán xuất hiện những triệu chứng đặc trưng như: nhức đầu, ù tai, gặp các vấn đề về trí nhớ và mất thăng bằng. Một số người sau đó phải nghỉ hưu sớm vì căn bệnh “lạ”, từ đó được gọi là “Hội chứng Havana”.

Chính quyền Mỹ, lúc đó dưới thời Tổng thống Donald Trump, nhanh chóng quy trách nhiệm cho Cuba về những trường hợp bệnh lạ. Kết quả là hơn phân nửa số viên chức Mỹ tại sứ quán Havana bị rút về nước. Tuy nhiên, đến nay Cuba vẫn khẳng định không liên can trong vụ việc, cũng như không hề thực hiện bất kỳ cuộc tấn công bằng vũ khí “vô hình” nào khiến các viên chức ngoại giao Mỹ bị bệnh.

Đến năm 2017, một số thành viên của cơ quan tình báo Mỹ ở Trung Quốc và Nga cũng ngã bệnh với những triệu chứng tương tự ở Cuba. Ông Marc Polymeropoulos, một cựu quan chức CIA, đang ở Moscow khi bất ngờ bị bệnh vào năm đó. “Nửa đêm, tôi thức dậy trong tình trạng bị chóng mặt nghiêm trọng”, tờ The Guardian dẫn lời ông Polymeropoulos.

“Đầu tôi quay mòng mòng, cảm giác nôn ói ập đến mãnh liệt…Tôi bị ù tai dữ dội và không biết chuyện gì đã xảy ra. Tôi không thể đứng được và té xuống”, ông kể lại. Bốn năm sau, ông Polymeropoulos cho hay tình trạng đau đầu vẫn không ngừng lại. Đến năm 2019, ông từ chức vì không thể tiếp tục làm việc trong điều kiện sức khỏe như thế.

Số trường hợp mắc bệnh tiếp tục gia tăng. Năm 2018, ít nhất 10 viên chức ngoại giao tại Tổng lãnh sự quán Mỹ ở Quảng Châu được sơ tán khỏi Trung Quốc vì mắc bệnh lạ như các đồng nghiệp Cuba. Đến mùa thu năm 2020, một loạt binh sĩ Mỹ đóng tại Syria cũng ngã bệnh tương tự. Các trường hợp mắc bệnh cũng được ghi nhận ở Kyrgyzstan, Uzbekistan.

Sứ quán Mỹ tại Vienna, Áo USEMBASSY.GOV

Kể từ khi xuất hiện ở sứ quán Mỹ tại Havana, đến nay phía Mỹ đã ghi nhận ít nhất 200 trường hợp mắc bệnh lạ trong ngành ngoại giao, tình báo và quân đội nước này. Chính phủ Mỹ nhận được báo cáo về bệnh lạ tại các phái bộ ngoại giao đóng trên mọi lục địa, ngoại trừ Nam Cực, theo Đài NBC.

Các triệu chứng thay đổi tùy theo trường hợp, nhưng đa số nạn nhân bị chóng mặt, nôn ói, ù tai, mất thăng bằng, thính giác lẫn trí nhớ. Một số người bị tổn thương não về dài hạn.

Đối với giới chức tình báo Mỹ, tình hình càng thêm nghiêm trọng hơn khi các vụ “tấn công” không những xuất hiện ở các sứ quán xa xôi như ở Havana và Moscow (Nga), mà gần đây xảy ra gần Nhà Trắng, theo Đài CNN vào tháng 5. Tuần trước, đến lượt sứ quán Mỹ tại Vienna (Áo) trở thành điểm nóng mới của các ca mắc hội chứng Havana, Reuters đưa tin. Hơn 20 viên chức tại đây đã ngã bệnh.

Một thiết bị phát vi sóng từ thời Liên XôĐẠI HỌC NEW MEXICO (MỸ)

Vấn đề ở đây là CIA lẫn Lầu Năm Góc đều không tin rằng căn bệnh này xảy ra tự nhiên. Kết quả báo cáo thực hiện theo yêu cầu của Bộ Ngoại giao Mỹ kết luận các nạn nhân nhiều khả năng bị trúng đòn tấn công từ thiết bị phát ra xung năng lượng ở tần số vô tuyến.

“Một loại vũ khí năng lượng bí ẩn đã được sử dụng”, theo Đài CNN dẫn lời Thượng nghị sĩ Susan Collins của Ủy ban Tình báo Thượng viện Mỹ, mà theo một số người có thể bắt nguồn từ Nga. Phía Nga lập tức bác bỏ cáo buộc đó.

Hiện Lầu Năm Góc vẫn trong quá trình phát triển thiết bị cảm ứng đeo được, với mục tiêu phát hiện những vụ tấn công tiềm tàng dạng này. Và theo thông tin mới nhất, CIA chính thức vào cuộc.

Giám đốc CIA William Burns quyết định chọn điệp viên từng săn lùng trùm khủng bố Osama bin Laden chỉ huy cuộc điều tra về nguồn gốc hội chứng Havana. Bên cạnh đó, Hội đồng An ninh Quốc gia cũng đang dẫn dắt cuộc điều tra liên ngành nhằm xác định liệu bệnh “lạ” có phải bắt nguồn từ nước ngoài hay không.