Không chỉ quân đội chính quy, các lực lượng dân quân ủng hộ chính quyền Kabul cũng tự tập hợp vũ khí để chiến đấu chống Taliban trong vài tuần gần đây – Ảnh: AFP

Một chỉ huy cấp cao của Taliban kêu gọi các thành phố đang trong tay chính quyền Kabul đầu hàng để tránh đổ máu.

Chiến sự giữa Taliban và quân đội chính quyền Kabul đã liên tục leo thang trong vài tuần trở lại đây, đặc biệt sau khi Mỹ công bố rút quân sớm hơn dự kiến và sơ tán những người từng cộng tác.

Siết chặt vòng vây

Theo Hãng tin AFP, Taliban đã chiếm được phần lớn đất nước và chính phủ Kabul chỉ còn nắm giữ được thủ phủ của vài tỉnh lớn. Tuy nhiên, việc kiểm soát của chính quyền đang hết sức khó khăn trong bối cảnh Taliban đang bao vây và cắt đứt mọi con đường khiến việc tiếp tế chỉ có thể được thực hiện bằng đường hàng không.

Amir Khan Muttaqi, một quan chức của Taliban, tuyên bố chiến sự đã đến tận cửa ngõ các thành phố nhưng Taliban không muốn cảnh đổ máu và tan hoang ở các đô thị nên tốt nhất hãy đầu hàng.

Chiến thuật chiêu dụ này đã được Taliban sử dụng rất thành công trong những năm 1990: đầu tiên là kiểm soát các thị trấn trọng yếu, kế đến cắt đứt các tuyến đường tiếp viện cho thành phố và cuối cùng kêu gọi đầu hàng.

Tốc độ tiến công và khả năng tấn công đa hướng của Taliban dường như là một điều bất ngờ đối với giới quan sát và làm dấy lên lo ngại quân đội Kabul đang bị áp đảo. Ông Shafiqullah Attai, chủ tịch Phòng Thương mại và đầu tư Afghanistan ở thủ đô Kabul, cho biết Taliban đang đẩy mạnh chiếm giữ các cửa khẩu biên giới, chẳng hạn Islam Qala và Turghundi ở tỉnh Herat, ShirKhan Bandar ở Kunduz và cảng cạn Abu Naser Farahi ở tỉnh Farah.

Theo ông Attai, mục đích của Taliban không chỉ nhằm cô lập Afghanistan mà còn tăng thêm nguồn thu từ các hoạt động hải quan.

Vừa đánh vừa đàm

Hãng tin Reuters dẫn các nguồn tin am hiểu vấn đề tiết lộ các nhà đàm phán của chính quyền Kabul và Taliban sẽ tiếp tục gặp nhau tại Doha (Qatar) trong tuần này để bàn về các giải pháp hòa bình. Phái đoàn của Kabul bao gồm cả cựu tổng thống Hamid Karzai, theo một quan chức Afghanistan không nêu tên.

Theo một số nhà quan sát, cuộc hòa đàm ở Doha đã thất bại hoàn toàn và việc gặp Taliban trong lúc lực lượng này đang chiếm ưu thế về mặt quân sự chỉ khiến chính quyền Kabul trông yếu thế hơn nữa.

Tin tức về hòa đàm xuất hiện chỉ vài giờ sau khi Taliban cảnh báo Thổ Nhĩ Kỳ sẽ lãnh “hậu quả” nếu triển khai binh sĩ bảo vệ sân bay Kabul.

“Nếu các quan chức Thổ Nhĩ Kỳ không xem xét lại quyết định của họ và tiếp tục chiếm đóng đất nước của chúng tôi, chúng tôi sẽ đối đầu với họ” – Taliban cho biết trong một tuyên bố.

Chính quyền Ankara lập luận bảo vệ sân bay Kabul là điều tối quan trọng, nhấn mạnh sân bay này phải mở cửa trong mọi hoàn cảnh để bảo đảm an toàn cho các phái đoàn ngoại giao ở thủ đô Afghanistan. Sân bay Kabul là sân bay lớn nhất trong 4 sân bay quốc tế còn hoạt động ở Afghanistan.

Chính quyền Kabul bác bỏ các tuyên bố của Taliban và nhấn mạnh đã đẩy lùi hoặc giải phóng một số khu vực bị Taliban chiếm đóng. Tuy nhiên, tình hình xấu đi trên khắp Afghanistan đã khiến các nước có công dân tại nước này lo lắng.

Đại sứ quán Pháp tại Kabul hôm 13-7 đã kêu gọi công dân rời Afghanistan trên chuyến bay miễn phí dự kiến cất cánh vào ngày 17-7. Lo ngại bất ổn, Trung Quốc cũng đã sơ tán hơn 210 công dân khỏi Afghanistan vào đầu tháng 7, theo Thời báo Hoàn Cầu.

Sự lo lắng của nước ngoài là có cơ sở. Hôm 13-7, một đoạn video ghi lại cảnh kinh hoàng tại thị trấn Dawlat Abad của Afghanistan đã được lan truyền trên mạng và khiến nhiều người sốc, theo Đài CNN.

Hàng chục người mặc đồng phục được cho là binh sĩ đặc nhiệm Afghanistan đã bị Taliban xử bắn sau khi đầu hàng. Chưa rõ thực hư của đoạn video được quay ngày 16-6 nhưng có thể thấy cuộc chiến giữa hai bên đang ngày càng khốc liệt.