Người phát ngôn Lê Thị Thu Hằng trong một cuộc họp báo của Bộ Ngoại giao Việt Nam – Ảnh tư liệu TTO

Trả lời câu hỏi của phóng viên trước thông tin Trung Quốc chuẩn bị đưa tàu nghiên cứu lớn nhất của nước này xuống quần đảo Hoàng Sa, bà Thu Hằng nhấn mạnh hành động này là “xâm phạm chủ quyền của Việt Nam”.

“Như đã nhiều lần khẳng định, Việt Nam có đầy đủ cơ sở pháp lý và bằng chứng lịch sử, khẳng định chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa cũng như các quyền hợp pháp đối với các vùng biển của Việt Nam được xác định phù hợp với Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển năm 1982”, bà Thu Hằng nêu quan điểm trong cuộc họp báo ngày 8-7.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao nhấn mạnh: “Mọi hoạt động thăm dò, nghiên cứu khoa học và khảo sát vùng biển Hoàng Sa mà không có sự cho phép của Việt Nam là xâm phạm chủ quyền và các quyền liên quan của Việt Nam, bất hợp pháp và vô giá trị”.

Hôm 6-7, báo South China Morning Post (SCMP) loan tin tàu nghiên cứu mang tên Tôn Trung Sơn thuộc đại học cùng tên sẽ được triển khai tới Biển Đông.

Đây là tàu nghiên cứu lớn nhất và mới nhất do Nhà máy đóng tàu Giang Nam – nơi đang đóng tàu sân bay thứ 3 của Trung Quốc – chế tạo.

Yu Weidong, giáo sư thuộc Đại học Tôn Trung Sơn, tiết lộ con tàu sẽ được đưa tới quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam vào tháng 10 tới. Theo vị này, các lĩnh vực nghiên cứu gồm “khí quyển đại dương, đáy biển, sinh vật biển” và đáng chú ý nhất là “khảo cổ học”.

Tàu Tôn Trung Sơn có một sàn đáp trực thăng và các phòng thí nghiệm cố định lẫn dã chiến – Ảnh chụp màn hình THX

Báo SCMP nhận định việc Trung Quốc đưa tàu nghiên cứu Tôn Trung Sơn xuống Biển Đông nhằm thúc đẩy “việc khảo sát và thăm dò các vùng biển giàu tài nguyên”.

Phát biểu tại buổi lễ bàn giao ở Thượng Hải vào tháng trước, ông Chen Chunsheng – bí thư đảng ủy Đại học Tôn Trung Sơn – nhấn mạnh rằng việc hạ thủy con tàu có thể “hỗ trợ mạnh mẽ, phục vụ các chiến lược quốc gia lớn”.

Con tàu được mệnh danh là “một phòng thí nghiệm di động lớn trên biển”, theo China Ship News. Với các phòng thí nghiệm lắp trên tàu, tàu Tôn Trung Sơn cho phép các nhà nghiên cứu thu thập mẫu vật và phân tích ngay trên biển trước khi chuyển dữ liệu vào đất liền.

Kể từ khi lên nắm quyền, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã đầu tư rất nhiều vào lĩnh vực nghiên cứu biển. Các tàu nghiên cứu và khảo sát của Trung Quốc thường thuộc các cơ quan dân sự nhưng được sử dụng như công cụ thúc đẩy yêu sách vô lý trên Biển Đông.

Hồi tháng 3 năm nay, truyền thông nhà nước Trung Quốc loan tin một tàu nghiên cứu hơn 10.000 tấn đang được đóng tại Quảng Đông. Sau khi hoàn thành, đây sẽ là “tàu nghiên cứu khoa học biển tổng hợp mạnh nhất của Trung Quốc”, lớn hơn cả tàu Tôn Trung Sơn (chỉ khoảng 7.000 tấn).