Ông Nguyễn Việt Hùng (trái), chuyên gia Việt Nam tham gia nhóm điều tra COVID-19 của WHO – Ảnh: REUTERS

Tiến sĩ Nguyễn Việt Hùng, nhà khoa học Việt Nam đang làm việc tại Viện Nghiên cứu chăn nuôi quốc tế (ILRI) ở Kenya, là một trong 10 nhà khoa học nghiên cứu về nguồn gốc virus SARS-CoV-2 thuộc đội điều tra của WHO.

Ông cùng nhóm điều tra của WHO đã đến và nghiên cứu tại thành phố Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc, trong vòng 28 ngày. Nhiệm vụ của nhóm là tìm hiểu cách thức SARS-CoV-2 bắt đầu lây nhiễm sang người, trước khi bị phát hiện tại Vũ Hán hồi cuối năm 2019.

Kết quả nghiên cứu chung giữa nhóm điều tra WHO cùng các nhà khoa học Trung Quốc đã vướng phải không ít nghi ngờ sau khi được công bố gần đây.

Thậm chí, Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus cũng tuyên bố nhóm điều tra không được tiếp cận đầy đủ và kịp thời với những dữ liệu quan trọng.

Trả lời phỏng vấn của tờ South China Morning Post, TS Hùng cho biết sự quan tâm của cộng đồng quốc tế dành cho cuộc điều tra này là điều ông chưa từng thấy trước đây.

“Chúng tôi biết nhóm nhận nhiệm vụ này giữa nhiều vấn đề nhạy cảm về chính trị. Thế nhưng, chúng tôi chỉ tập trung vào việc nghiên cứu, vào mục tiêu của nhiệm vụ và công việc chúng tôi phải làm”, TS Hùng cho biết.

Khi được hỏi về vấn đề giới hạn trong việc tiếp cận dữ liệu, TS Hùng cho biết một số thông tin vẫn đang trong quá trình thu thập và xử lý. “Đây là một quá trình còn đang diễn ra nên đó là điều dễ hiểu”, ông nói.

Cũng theo TS Hùng, nhóm điều tra của WHO chú trọng việc tìm hiểu vai trò của chợ hải sản Hoa Nam tại Vũ Hán. Chợ Hoa Nam có liên quan tới một số ca nhiễm đầu tiên được phát hiện tại thành phố này.

Nhóm điều tra của WHO cho rằng nguồn gốc SARS-CoV-2 có thể là dơi và các loài vật khác, hoặc cũng có thể lây qua chuỗi thực phẩm đông lạnh. Dù vậy, các nhà điều tra đã kết luận rất ít khả năng SARS-CoV-2 bị rò rỉ từ một phòng nghiên cứu.

Theo TS Hùng, dữ liệu do các nhà nghiên cứu Trung Quốc thu thập và được hai bên cùng phân tích đã cung cấp một manh mối quan trọng.

Cụ thể, một vài mặt hàng được bán ở Hoa Nam là đến từ các tỉnh miền nam Trung Quốc, nơi được cho là có những con dơi mang virus liên quan đến SARS-CoV-2.

Dù vậy, vị chuyên gia Việt Nam này lưu ý bức tranh tổng thể vẫn chưa được làm rõ. “Đó là lý do chúng tôi khuyến nghị tập trung tìm hiểu hoạt động nuôi nhốt động vật hoang dã, cách con người tiếp xúc với động vật hoang dã, cũng như kiểu tương tác nào có thể đã khiến SARS-CoV-2 lây lan”, ông nói.

TS Hùng cho biết ông không rõ liệu các trang trại động vật hoang dã ở những khu vực bị nghi ngờ đã đóng cửa hay chưa. Theo ông, nhiệm vụ của nhóm điều tra WHO đã chấm dứt, giai đoạn 2 sẽ phụ thuộc vào quá trình làm việc của WHO và Trung Quốc.