Hộ chiếu của đặc khu hành chính Hong Kong (trái) và BNO – Ảnh chụp màn hình

Công văn mà Hãng tin Reuters tiếp cận được vào ngày 25-3 đề nghị các nước chỉ sử dụng hộ chiếu do chính quyền Hong Kong cấp đối với các trường hợp xin visa chương trình nghỉ phép kết hợp làm việc ở châu Âu, Bắc Mỹ và một số khu vực châu Á.

Một trang web của chính quyền Hong Kong liệt kê 14 quốc gia nằm trong chương trình “có qua có lại” này bao gồm Nhật Bản, Canada, Đức, Anh, Úc…

Công văn cũng nhấn mạnh Hong Kong đã không xem BNO (do Anh cấp cho công dân Hong Kong) là giấy thông hành hợp lệ kể từ ngày 31-1 năm nay. Tuy nhiên, một nhà ngoại giao phương Tây (đề nghị không nêu tên) khẳng định chính quyền Hong Kong không có quyền ra lệnh cho nước khác.

“Hầu hết các nước phương Tây sẽ phớt lờ điều này. Họ chắc chỉ đang thăm dò thôi. Chính quyền Hong Kong không có quyền ra lệnh cho các nước nên chấp nhận và không nên chấp nhận hộ chiếu nào”, nhà ngoại giao trên nói với Reuters.

Một nhà ngoại giao khác thì mô tả động thái của chính quyền Hong Kong có phần “trái với truyền thống”. Chính quyền thành phố trước đây thường cân nhắc nhiều đến vị thế Hong Kong trên trường quốc tế trước khi đưa ra các quy định mới, theo Reuters.

Các quan chức ở Nhật Bản, Hàn Quốc, Ý và New Zealand xác nhận với Reuters họ vẫn xem BNO như một giấy thông hành hợp lệ.

Bộ Ngoại giao Hàn Quốc cho biết cơ quan lãnh sự của nước này ở Hong Kong chưa nhận được công văn. Một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Mỹ cũng xác nhận người có BNO vẫn được chấp nhận khi làm thủ tục xin thị thực đến Mỹ.

Trước khi trao trả Hong Kong lại cho đại lục năm 1997, chính quyền Anh đã cấp BNO cho nhiều người Hong Kong. Theo ước tính, có khoảng 3 triệu người vẫn còn giữ hoặc đủ điều kiện cấp lại BNO.

Điều này dẫn tới tình trạng có hai hộ chiếu cùng tồn tại song song ở Hong Kong là BNO do chính quyền Anh cấp và hộ chiếu mới do đặc khu hành chính Hong Kong cấp.

Tranh cãi liên quan BNO nổ ra hồi tháng 1 năm nay khi London tuyên bố mở chương trình thị thực mới cho những người có hộ chiếu BNO muốn rời khỏi Hong Kong. Chương trình này cho phép những người giữ BNO được dẫn thêm người phụ thuộc sang Anh sinh sống và làm việc, vạch ra lộ trình giúp họ trở thành công dân Anh.

Quyết định được Anh đưa ra sau khi Trung Quốc thông qua Luật đảm bảo an ninh CHND Trung Hoa tại Hong Kong hồi tháng 7-2020, một động thái bị phương Tây cho là can thiệp và làm suy yếu mức độ tự trị của Hong Kong.

Chính quyền Trung Quốc đại lục và Hong Kong đã phản đối động thái của Anh. Bộ Ngoại giao Trung Quốc khi đó tuyên bố BNO và các giấy tờ khác do Anh cấp cho người Hong Kong sẽ trở nên vô hiệu kể từ sau ngày 31-1.